Phục hồi hay không phục hồi?
MartianMobile (Thành viên X-cafevn) "Nên yêu thương quốc gia bạn nhưng đừng bao giờ yêu chính phủ của bạn"
Thật là mâu thuẫn khi hiện nay nhiều trái phiếu của các công ty đi lên trong khi buôn bán của công ty vẫn tiếp tục giảm đi hoặc khả năng trả nợ của họ gần như không có. Nhiều trái phiếu có nhiều cái đi lên đến 25% đến nỗi nhiều nhà chiến lược phải báo động là nếu chính phủ các nước phải tăng phân lời hay các công ty này chỉ cần không trả được một kỳ tiền lời là coi như là các người đầu tư từ cổ phần đến trái phiếu sẽ thấy mình trắng tay.
Những dấu hiệu trên biểu hiểu một triệu chứng lo ngại mới chớm nở cho người đầu tư và kinh tế hiện nay. Câu hỏi là lúc nào chính phủ sẽ tăng phân lời hay cắt nó? Câu trả lời là chưa chắc cho bất kỳ chiều nào. Các data hiện nay mà The FED có đang làm phân vân các viên chức phải quyết định các biện pháp kinh tế.
Trong khi các chỉ số đo lường về kinh tế có những dấu hiệu cho biết là đã ổn định như data của the FED vào tháng 7 đã tốt đẹp hơn tháng trước đó nhưng cùng lúc các chỉ số quan trọng khác về kinh tế thì chưa rõ ràng, tệ nhất là con số thất nghiệp vẫn đi lên một cách rất "cứng đầu" và khó chữa. Tuy nhiên với mức độ chi tiêu của ngân sách hằng năm của chính phủ Mỹ cùng lúc với số tiền The FED bơm vào kinh tế Hoa Kỳ trong những tháng hiện nay đã làm The FED phải quyết định.
Với tình trạng Thị Trường Chứng Khoán được gọi là cải thiện thêm "have improved further," nhiều người nghĩ là The FED sẽ cảm thấy yên tâm hơn về kinh tế và do đó nhiều chuyên gia về chiến lược suy đoán là The FED sẽ đi một bước thật nhỏ, một "a baby step", thu ngắn việc bơm tiền vào kinh tế Hoa Kỳ. Trong bài tường trình "The Fed’s Open Market Committee" thì The FED sẽ tiếp tục dùng $300 tỉ dollars hiện nay để mua trái phiếu chính phủ Mỹ, được gọi là "Treasury securities", mà hiện nay họ đã dùng $253 tỉ dollars rồi nhưng có lẽ họ sẽ không gia tăng thêm con số $300 tỉ này, và thay vì chương trình này chấm dứt vào cuối tháng 9/2009 thì The FED sẽ gia tăng đến cuối tháng 10/2009. Điều này được diến giải cho các người đầu tư là the FED vẫn chưa sợ lạm phát, thực tế The FED vẫn còn lo sợ giảm phát, "deflation" từ giờ cho đến khoảng cuối năm nay hơn là lạm phát.
Đây cũng là điều trấn an cho đại đa số các chuyên gia đầu tư tại các Thị Trường. Làm sao không thể không lo âu được khi Thị Trường Chứng Khoán trong 6 tháng nay đều là giả tạo vì phần lớn nó được đi lên gián tiếp qua hành động của The FED bơm tiền vào các công ty đầu tư và ngân hàng để họ thảnh thơi lấy tiền này đầu tư. The FED đánh vào tâm lý người dân là một khi họ thấy được Thị Trường Chứng Khoán đi lên thì họ sẽ yên tâm lấy tiền của họ để đầu tư. Nhưng cùng lúc các người đầu tư không phải ngu dại khi thấy là các công ty trong Quý I và II tiết lộ là số tiền kiếm được trong 2 Quý này đều nhờ vào việc các công ty cắt giảm chi tiêu như sa thải nhân viên, không mua bán phung phí, giảm giờ làm việc, đóng cửa nhà máy,... Các chuyên gia đều nghĩ là sẽ đến một lúc nào đó các công ty, hãng xưởng sẽ không còn có thể cắt giảm hơn được nữa và bắt buộc họ phải gia tăng sản suất, dịch vụ. Nhưng cùng lúc thất nghiệp vẫn không đi xuống, và với kinh tế Hoa Kỳ lệ thuộc gần 70% vào người tiêu thụ, nếu người tiêu thụ không có công ăn việc làm thì họ cũng sẽ không có tiền để chi tiêu. Công ty sẽ sản suất đồ dùng nhưng không bán được và sản phẩm sẽ ngày càng rẻ đi vì không có người tiêu thụ. Tình trạng này sẽ đẩy kinh tế vào một chu kỳ giảm phát nguy hiểm vì lịch sử chứng minh là chính phủ có nhiều dụng cụ để chống đỡ lạm phát nhưng họ không có một biện phát hữu hiệu nào để chống đỡ nổi giảm phát. Đơn giản nhìn vào thời kỳ giảm phát tại Nhật Bản từ thập niên 80s cho đến 2000s, nước Nhật phải chịu đựng trong hơn 2 thập niên mới thoát ra khỏi tình trạng này. Gần như phải tốn hơn 20 năm mới thay đổi tâm lý người dân, thúc đẩy họ chi tiêu thay vì để dành.
Cùng với nó là một mâu thuẫn khác với một biện luận chính đáng là khi The FED dùng tiền để mua lại những trái phiếu về địa ốc "mortgages" nhằm mục đích hạ thấp phân lời để người dân không phải phá sản vì nợ tiền nhà, đã không thành công như dự tính. Theo Mortgage Bankers Association cho biêt sau gần 2 năm làm việc của chương trình này,trong tuần này 13% người vay tiền nhà vẫn nằm trong tình trạng bị tịch thu, "foreclosed", hay không trả nổi tiền nhà. So sánh với con số của dữ kiện thì trong tháng 6/2009:
. Hơn 4% nằm trong tình trạng bị tịch thu.
. 9% không trả được ít nhất là 1 tháng tiền nhà.
Trong tháng 7:
. Hơn 272,000 nhà trong tình trạng bị tịch thu, tức là hơn 8% tổng số người mượn tiền so với tháng 6.
. Và con số này đi lên 55% so với tháng 7/2007.
Tại sao con số này trở nên quan trọng? Vì theo các chuyên gia về kinh tế, nhà cửa bị tịch thâu sẽ ảnh hưởng đến nhiều yếu tố kinh tế. Yếu tố quan trọng là trong bất kỳ phục hồi kinh tế nào xẩy ra trong những thập niên gần đây, nhà cửa là một yếu tố đo lường chính và đàu tiên để biết tình trạng kinh tế. Theo các chuyên gia về địa ốc & kinh tế thì nhìn vào dữ kiện của các công ty xây dựng nhà cửa và mua bán địa ốc, mặc dầu hiện nay có những dấu hiệu là địa ốc đã đứng lại và không đi xuống nữa nhưng các dấu hiệu đi lên thì thật là nhỏ nhoi và không đáng kể. Ngay cả đến những nhà mới trong danh sách bị tich thu cũng quá nhiều đủ để đẩy giá cả của các nhà mới xây. Về mặt tâm lý, khi nhà bị tich thâu và bị bán đấu giá với giá rẻ hơn trong thị trương gia cư, thường nó sẽ gởi đi một tín hiệu cho các nhà cửa vùng chung quanh là giá cả sẽ phải đi xuống và tâm lý lo sợ này sẽ đẩy người dân không dám tiêu xài và đẩy kinh tế trong một tình trạng xoáy tròn đi xuống. Nhiều bài tường trình cho biết là nhiều người sống trong vùng mà nhiều nhà bị tịch thâu đã không thể rời được căn nhà họ đang ở, ngay cả nếu họ kiếm được việc tốt đẹp nhưng ở vùng xa hơn, chỉ vì họ không thể bán căn nhà họ đang ở vì lỗ quá nặng và không có tiền để trám vào lỗ hổng này.
Một yếu tố khác là rất nhiều nhà khác tại Hoa Kỳ đã nợ nhiều hơn với giá trị thật sự của nó hiện nay. Chỉ vì quá nhiều người mua nhà trong lúc đỉnh cao nhất của thời kỳ "vàng son" của nhà cửa và đã phải trả một giá cao nhất và đã ký loan nợ với số tiền nợ thật nhiều. Đến lúc giá nhà đi xuống hiện nay và cùng lúc với kinh tế chưa phục hồi cộng thêm với tâm lý sợ hãi đầu tư vào nhà cửa, giá nhà của họ thực sự ngày hôm nay tại nhiều nơi đã mất giá trị từ 10% đến 50%, và tiếng chuyên môn gọi là dưới mặt nước "under water". Theo hãng Deutsche Bank thì số lượng nhà "under water" trong năm 2011 sẽ phải là khoảng 50%.
Trở lại với những phân tích và phê phán của The FED trong chương trình hỗ trợ địa ốc, ngoài vấn đề bị chỉ trích là thiếu hiệu quả, nhiều chuyên gia kinh tế lo ngại là The FED in tiền để hỗ trợ Quốc Hội tung tiền vung tay quá trớn và đẩy lạm phát lên cao. Họ đã gởi The FED một tín hiệu trong tuần khi Ngân Khố Hoa Kỳ bán ra $23 tỉ dollars trái phiếu 10-năm Treasury notes (*). Giá yield của nó đi lên 3.71% từ giá khi đấu giá là 3.70% và so với hôm thứ Ba là 3.67%. Một con số để theo dõi là The FED đã xắp đặt mua $1,250 tỉ dollars cho loan nợ "mortgage", mội việc đều theo dự tính. Gần đây The FED đã mua được $542.8 tỉ dollars.
Nhiều người đã biết là The FED sẽ tiếp tục giữ phân lời là 0% cho đến 0.25% từ giờ cho đến cuối năm nhằm thúc đẩy người dân mua sắm thêm. Có nghĩa là mục đích của The FED muốn giữ phân lời cho vay, mua nhà, etc tại mức độ 3.25%. Nhưng thực tế là nhiều người dân Hoa Kỳ hiện nay không mượn được tiền, rất nhiều người than phiền là credit card của họ bị xóa sổ mà không được biết. Điều kiên xin mượn tiền ngày càng bị xiết chặt. Trong lúc đó thất nghiệp vẫn gia tăng, Hãng xưởng vẫn tiếp tục đóng cửa, Lý do này làm cho nhiều công ty không thể tăng giá thành vào những sản phẩm của họ, The FED nói tình trạng kinh tế sẽ tiếp tục yếu kém trong một thời gian "remain weak for a time," trong bảng tường trình "The Fed’s Open Market Committee".
... Như vậy nó được hiểu là... có nghĩa là...: Chúng ta có thể sẽ thấy tình trạng giảm phát trước khi xẩy ra tình trạng lạm phát!
Ghi chú:
(*) Các bạn đầu tư vào Thị Trường Chứng Khoán phải để ý thật kỹ với những chỉ số về trái phiếu. Sẽ có thể, có lúc bond sẽ giết TTCK bằng cách gia tăng yield đến mức độ người ta đầu tư vào bond "có lí" hơn là đầu tư vào stock - đọc bài bond vigilantes. Chưa kể Thị Trường của Bond lớn gấp 4 lần Thị Trường Chứng Khoán và nó đủ sức lũng đoạn Thị Trường stock một cách dễ dàng.
Tài liệu tham khảo:
Bảng tường trình của Federal Open Market Committee - Press Release
http://www.federalreserve.gov/newsev.../20090812a.htm
