TQ&VN:Đụng nhau chan chát vì một quần đảo
14-01-2010
Trong lĩnh vực tranh chấp về địa chính trị, quần đảo Hoàng Sa hoang vắng còn lâu mới sánh được với vùng núi Kashmir hay các thung lũng của dãy Gaza. Cả Trung Quốc và Việt Nam đều đòi chủ quyền quần đảo này, bao gồm khoảng 30 vùng đất nhỏ trồi lên giữa biển Nam Trung Hoa (Biển Đông) với những cái tên tẻ nhạt như Đảo Cây (Woody Island) và Bãi Đá Ngầm Antelope. Không có ai sống ở đó, cũng không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy tài nguyên thiên nhiên có thể sinh lợi nằm bên dưới các vũng và các bãi đá ngầm này. Tuy nhiên, các chuyên gia nói rằng vào thời điểm khi nền kinh tế khu vực đang bùng nổ – và tình cảm dân tộc trỗi dậy – Hoàng Sa và quần đảo đang tranh chấp căng thẳng Trường Sa nằm xa hơn về phía nam, vẫn là một điểm nóng trong phần này của thế giới, nơi mà cân bằng quyền lực có truyền thống nghiêng hẳn về phía Trung Quốc.
Căng thẳng bùng nổ xảy ra gần đây nhất là vào hồi tuần trước, khi chính phủ Trung Quốc tuyên bố sẽ bắt đầu phát triển khu du lịch cao cấp ở một vài khu vực thuộc quần đảo Hoàng Sa là một phần của một kế hoạch đầy tham vọng mới nhất để thu hút khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới đến đảo Hải Nam, một tỉnh là hải đảo của Trung Quốc nằm ngoài khơi cạnh bờ biển phía nam. Nhưng trong khi những người lên kế hoạch đang mơ tưởng đến việc tạo ra một Hawaii của Trung Quốc – với nước trong vắt ở quần đảo Hoàng Sa sẽ là tiềm năng cho một điểm đến sang trọng của những người thợ lặn – đề xuất bị rò rỉ đã làm cho Hà Nội nổi giận gần như ngay lập tức. Trung Quốc trên thực tế đã giữ quyền kiểm soát quần đảo này kể từ khi họ chiếm hữu toàn bộ bằng pháo hạm vào năm 1974, nhưng Việt Nam đã kiên quyết bám giữ nó qua những tuyên bố có chủ quyền lâu dài trên quần đảo. Ngày 4 tháng 1, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nói rằng việc khách du lịch Trung Quốc lặn quanh vùng thuộc quần đảo Hoàng Sa là “vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam”. Các quan chức Trung Quốc bác bỏ những lời phản đối của Việt Nam, nói rằng đây hoàn toàn là vấn đề thuộc quyền phát triển kinh tế của riêng Trung Quốc [nghĩa là Trung Quốc xem quần đảo này là của mình, không phải là quần đảo đang tranh chấp với VN – chú thích của người dịch].
Vụ tranh cãi này có thể xem là nhỏ so với các sự cố trong quá khứ – hai nước đã nổ ra giao tranh trong cuộc chiến biên giới đẫm máu vào năm 1979, và năm 1988 một trận hải chiến gần quần đảo Trường Sa đã giết chết 70 thủy thủ Việt Nam. Nhưng điều này xảy ra giữa lúc Trung Quốc phát triển vững chắc trong khu vực. Raft Emmers, chuyên gia về biển Nam Trung Hoa và là Phụ tá Giáo sư của Trường Nghiên cứu Quốc tế Singaprore S. Rajaratnam, nói rằng việc phát triển khu du lịch của Trung Quốc là bước đầu “để tuyên bố chủ quyền của nó trên những hòn đảo này như thể là một việc đã rồi”. Các nhà quan sát Việt Nam chỉ ra những căng thẳng trong việc leo thang kể từ khi Trung Quốc hoàn thành một căn cứ tàu ngầm chiến lược trên đảo Hải Nam năm 2007, chỉ hơn 124 dặm (200 km) về phía đông từ bờ biển Việt Nam. Căn cứ này cho phép Bắc Kinh điều khiển sức mạnh của nó không chỉ ở sân sau của mình mà còn vươn ra tới tận vùng biển Thái Bình dương và Ấn Độ dương. Năm ngoái, Trung Quốc đã bắt giữ 25 ngư dân Việt Nam khi họ đến gần Hoàng Sa, những người này đã được thả ra chỉ sau vài tuần khi các cuộc biểu tình xảy ra tại Việt Nam. Quan chức Trung Quốc cũng bị cáo buộc là đã gây áp lực lên các công ty dầu khí đa quốc gia tránh ràng buộc các thoả thuận với Hà Nội để khai thác các nguồn tài nguyên trên biển Nam Trung Hoa, hoặc Việt Nam gọi là Biển Đông.
(Xem thêm các hình ảnh cuộc chiến tranh biên giới giữa Việt Nam – Trung Quốc)
Cảm giác đau nhói của Việt Nam ở chỗ nhiều người xem đây như là sự xâm lấn của Trung Quốc, điều này đã dẫn tới việc Hà Nội tăng cường khả năng hải quân của mình. Tháng trước, họ đã ký một thoả thuận trị giá $2 tỉ đô la với Moscow để mua 6 tàu ngầm loại Kilo của Nga. Chính phủ cũng xây dựng những kế hoạch cải thiện các hoạt động quốc phòng vùng ven biển và để bảo vệ tốt hơn những đội tàu đánh cá của Việt Nam. Tuy nhiên, nếu xem xét độ lớn và sự giàu có của Trung Quốc thì không có gì để nói về một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực. “Việt Nam phải chịu đựng hành động bạo ngược về địa lý. Nó giống như một tỉnh cỡ trung bình của Trung Quốc”, ông Carl Thayer, một chuyên gia về quân sự của Việt Nam thuộc Học viện Quốc phòng Úc nói. “Nếu con voi này thật sự quyết định bước tới thì người Việt Nam sẽ bị nghiền nát”.
Dĩ nhiên mở ra xung đột có vẻ không đúng với vị thế về việc hội nhập kinh tế trong khu vực Đông Nam Á. Mối quan hệ Việt Nam-Trung Quốc trong hầu hết mọi vấn đề đều tốt đẹp như chưa từng có. Nhưng các nhà quan sát đang lo ngại rằng chính phủ của hai nước vẫn chưa đưa vấn đề đó ra một cách hiệu quả để phân xử trong việc tranh chấp hàng hải này. Năm 2002, Trung Quốc đã ký một quy tắc ứng xử với Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), trong đó có Việt Nam là thành viên, cam kết kiềm chế các hoạt động có thể gây mất ổn định đối với hiện trạng ở vùng biển Nam Trung Hoa (Biển Đông). Rất ít bên giữ đúng tinh thần trong bản thỏa thuận. Quần đảo Trường Sa, một nhóm các đảo lớn hơn nhiều so với Hoàng Sa, mà các nước đòi chủ quyền như Trung Quốc, Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và vùng lãnh thổ Đài Loan, tương tự như trên một bàn cờ có trò chơi may rủi với các vùng lãnh thổ giành giật hỗn độn qua nhiều năm trong một cuộc tranh giành đất đai và ảnh hưởng. Malaysia đã thiết lập một khu du lịch lặn biển trên một trong những bãi đá ngầm riêng của mình, trong khi hầu hết các quốc gia khác có các lực lượng quân sự trên các đảo của mình. “Mô hình ASEAN ít nhiều trở nên vô dụng”, ông Simon Shen, một giáo sư thuộc ngành quan hệ quốc tế tại Đại học Trung Quốc ở Hồng Kông nhận định. “Cuộc đàm luận chính thức là [cho các quốc gia tuyên bố chủ quyền] cùng phát triển [trên những hòn đảo], nhưng điều này gần như không thể cho những người theo chủ nghĩa dân tộc xúi giục tranh chấp.
Đặc biệt, Tại Trung Quốc và Việt Nam, những người theo chủ nghĩa dân tộc đã gây áp lực với chính phủ của họ rằng phải giữ vững các vấn đề về chủ quyền. Cả hai bên đã lôi ra bằng chứng lưu trữ, được cho là có liên quan tới các cụm đá không có người sống ở ngoài biển khơi đến sự vinh quang của các triều đại cổ xưa và các vị hoàng đế. Với Hà Nội, vấn đề trở nên đặc biệt nhạy cảm vì liên quan tới những người bất đồng chính kiến – từ các nhà sư theo đạo Phật đến các nhà hoạt động phản đối khai thác mỏ bô xít – đã đưa ra nguyên nhân về các quần đảo, cáo buộc Đảng Cộng sản cầm quyền đã bán cho Trung Quốc qua hành động thoả thuận ngầm. “Lãnh đạo Việt Nam như một ngọn nến bị đốt cháy từ cả hai đầu”, ông Thayer nói. “Họ phải cân bằng tình hình thực tế chống lại sự nảy sinh do tình cảm dân tộc và hy vọng họ không bị đốt cháy”.
Đi trên một sợi dây kéo căng bị mất thăng bằng như vậy có nghĩa là Hà Nội – cũng như các chính phủ khác có tuyên bố chủ quyền trên các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa – phải đo lường mọi hành động của họ một cách thận trọng. “Nguy cơ thực sự tại Biển Nam Trung Hoa (tức Biển Đông)”, ông Emmers nói, “là một sự tính toán sai lầm có thể dẫn đến các cuộc giao tranh và một cuộc đụng độ giữa các lực lượng”. Trong khi dấu hiệu của sự hợp tác có ý nghĩa thì ít, mà hầu hết các bên đều mong muốn tiếp tục ngấm ngầm củng cố lợi ích – trong đó có việc mở rộng kinh tế của Trung Quốc lên quần đảo Hoàng Sa. Việc ván cờ này kết thúc ra sao có thể mở rộng ra nhiều khả năng khác nhau như việc quân đội Trung Quốc mở rộng quyền lực và ảnh hưởng trong những thập niên sắp tới. “Đây là một cuộc phô diễn ngoạn mục về sức mạnh hải quân của Trung Quốc trong tương lai sẽ như thế nào,” Ông Emmers nói. “Và không chỉ ở vùng biển Nam Trung Hoa” (tức Biển Đông).
Người dịch: Ngọc Thu Quỹ Nghiên cứu Biển Đông
anhbasam: - Ngôi nhà hạnh phúc của tướng Giáp (SGTT). BS nghe tin sau một thời gian phải mở khí quản để thở bằng máy, vị Đại tướng đã bình phục, không dùng máy nữa. – Giáo sư Ahn Kyong Hwan: “Tôi đang dịch sách về Võ Nguyên Giáp” (TTrẻ)
Thoát Á luận (TuanVN).
Từ thế kỷ 19, Fukuzawa Yukichi (Nhật Bản) đã viết: "Đường giao thông trên thế giới là phương tiện để làn gió của văn minh phương Tây thổi vào phương Đông. Khắp mọi nơi, không có cỏ cây nào có thể ngăn được làn gió văn minh này".
LTS: Khơi dòng từ bài viết Xây danh dự cho dân tộc Việt của tác giả Nguyễn Lương Hải Khôi, hàng loạt bài viết đã gửi về tranh luận quanh chủ trương Việt Nam nên thoát Á hay thoát thân...
Thoát Á luận là tựa đề bài báo của Fukuzawa Yukichi, với nội dung thoát khỏi vòng kiềm tỏa của nền văn hóa tiểu nông, cổ hủ lạc hậu, nặng về hình thức giả tạo bên ngoài của các nước châu Á mà Trung Quốc là điển hình, để học theo nền văn minh phương Tây và hội nhập vào thế giới bên ngoài.
Bài luận nổi tiếng này đã khơi nguồn cho dòng triết học Khai sáng của Nhật Bản, nền tảng tư tưởng và tinh thần của cuộc Canh tân Minh Trị đưa nước Nhật thoát khỏi nguy cơ lệ thuộc và phát triển ngang hàng với phương Tây cuối thế kỉ 19, đầu thế kỷ 20.
Tuần Việt Nam giới thiệu bài luận này như một tư liệu để bạn đọc tham khảo.
---------------------------
Thử nghĩ mà xem, những người phương Tây từ thời cổ kim đến nay đều có cùng dòng dõi giống nhau và họ không khác nhau nhiều lắm. Nếu ngày xưa họ chậm chạp thì ngày nay họ di chuyển hoạt bát và nhanh chóng hơn chính là vì họ lợi dụng được thế mạnh của phương tiện giao thông đó mà thôi. Đối với chúng ta, những người sống ở phương Đông, trừ khi chúng ta có quyết tâm vững chắc muốn chống lại xu thế văn minh phương Tây thì chúng ta mới có thể chống đỡ được, còn nếu không tốt nhất là chúng ta hãy cùng chia sẻ chung số mệnh với nền văn minh ấy.
Nếu chúng ta quan sát kĩ lưỡng tình hình thế giới hiện nay, chúng ta sẽ nhận thấy được rằng chúng ta không thể nào chống lại được sự tấn công dữ dội của nền văn minh ấy. Vậy tại sao chúng ta không cùng nhau bơi nổi trên biển văn minh ấy, cùng nhau tạo ra một làn sóng văn minh ấy, cùng nhau nỗ lực xây dựng và hưởng lạc những thành quả của nền văn minh ấy?
 |
| Chân dung Fukuzawa Yukichi. Nguồn ảnh: wikipedia |
Làn gió văn minh như là sự lan truyền của dịch bệnh sởi. Hiện giờ dịch bệnh sởi khởi phát từ vùng miền tây ở Nagasaki đang lan truyền về phía đông tới vùng Tokyo nhờ tiết trời ấm áp của mùa xuân. Thời điểm này chúng ta sợ sự lan truyền của dịch bệnh này thì phải tìm phương thuốc, nhưng liệu có phương thuốc nào có thể ngăn chặn sự lây lan này không? Tôi có thể chứng minh rằng chúng ta không có một phương thuốc nào ngăn chặn được dịch bệnh cả. Cho dù chúng ta có ngăn chặn được dịch bệnh có thể lây lan này thì hậu quả là con người chúng ta sẽ chỉ có hư hỏng mà thôi.
Trong nền văn minh ấy có cả lợi lẫn hại song song, nhưng lợi luôn nhiều hơn hại, sức mạnh của những điều lợi đó không gì có thể ngăn cản được. Đó chính là điểm mà tôi muốn nói rằng chúng ta không nên tìm cách ngăn cản lại sự lan truyền của nền văn minh ấy. Là những người trí thức, chúng ta hãy góp sức giúp cho sự lan truyền của làn sóng văn minh đó tới toàn dân trong nước để họ thấy được và làm quen với nền văn minh ấy càng sớm càng tốt. Làm được như vậy chính là sự nghiệp của những người trí thức.
Nền văn minh phương Tây đang xâm nhập vào Nhật Bản và có thể tính bắt đầu từ chính sách mở cửa của nước nhà vào thời Gia Vĩnh (Kaei, 1848-1854). Người dân trong nước bắt đầu biết đến những giá trị hữu ích của nền văn minh ấy, và đang dần dần tích cực hướng tới tiếp nhận nền văn minh ấy. Nhưng con đường tiến bộ tiếp cận nền văn minh đang bị cản trở bởi chính phủ già nua lỗi thời. Cho nên đó là vấn đề không thể giải quyết được. Nếu chúng ta duy trì chính phủ hiện nay thì nền văn minh chắc chắn không thể xâm nhập vào được. Đó là vì nền văn minh hiện đại không thể song song tồn tại được cùng với những truyền thống Nhật Bản. Nếu chúng ta tìm cách thoát ra khỏi những truyền thống cũ kĩ đó thì đồng nghĩa với việc phải hủy bỏ chính phủ đương thời đi. Thế thì đương nhiên, nếu chúng ta ngăn cản lại nền văn minh đang xâm nhập vào Nhật Bản thì chúng ta không thể giữ gìn được nền độc lập của chúng ta. Dù thế nào đi chăng nữa thì sự náo động mãnh liệt của nền văn minh thế giới không cho phép vùng Đảo Đông Á cứ tiếp tục ngủ trong sự cô độc nữa.
Trong thời điểm hiện nay, những sĩ phu Nhật Bản chúng ta hãy dựa trên cơ sở đại nghĩa “coi trọng quốc gia và coi nhẹ chính phủ”, thêm nữa chúng ta có cơ may được dựa trên thánh chỉ tôn nghiêm của Thiên Hoàng, nhất định chúng ta phải từ bỏ chính phủ cũ, thành lập chính phủ mới, không phân biệt quan lại triều đình và thần dân, toàn dân trong nước tiếp thu nền văn minh hiện đại phương Tây. Nếu chúng ta làm được như vậy, chúng ta không những có thể thoát ra khỏi sự trì trệ lạc hậu cũ kĩ của nước Nhật Bản mà còn có thể đặt lại được một trật tự mới trên toàn Châu Á. Chủ trương của tôi chỉ gói gọn trong hai chữ “Thoát Á”.
Ngày nay, trong thời đại phương tiện giao thông tiện lợi, cả hai dân tộc không thể không nhìn thấy được sự hiện hữu của nền văn minh phương Tây. Nhưng họ lại cho rằng những điều mắt thấy tai nghe về nền văn minh phương Tây như vậy cũng không làm họ động tâm động não. Suốt hàng nghìn năm họ không hề thay đổi và vẫn quyến luyến với những phong tục tập quán cũ kĩ bảo thủ. Giữa thời buổi văn minh mới mẻ và đầy khí thế ngày nay mà khi bàn luận về giáo dục thì họ thường lên tiếng giữ gìn nền giáo dục Nho học (Hán học), bàn về giáo lý của trường học thì họ chỉ trích dẫn những lời giáo huấn “Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí”, và chỉ phô trương coi trọng hình thức bên ngoài giả tạo, thực chất họ coi thường chân lí và nguyên tắc, còn đạo đức thì hung hăng tàn bạo và vô liêm xỉ không lời nào tả xiết, đã vậy họ lại còn kiêu căng tự phụ.
Theo đánh giá của tôi, trong tình hình lan truyền mạnh mẽ của nền văn minh phương Tây sang phương Đông như hiện nay, hai nước ấy không thể giữ gìn được nền độc lập. Nếu trong hai nước ấy, xuất hiện những nhân tài kiệt xuất mở đầu bằng công cuộc khai quốc, tiến hành cuộc đại cải cách chính phủ của họ theo quy mô như phong trào Duy Tân (Minh Trị Duy Tân) của chúng ta, rồi cải cách chính trị, đặc biệt là tiến hành các hoạt động đổi mới nhân tâm và cách suy nghĩ thì may ra họ mới giữ vững được nền độc lập, còn nếu không làm được như vậy thì chắc chắn chỉ trong vòng vài năm tới hai nước sẽ mất, đất đai của các hai nước ấy sẽ bị phân chia thành thuộc địa của các nước văn minh khác trên thế giới. Vậy lý do tại sao? Đơn giản thôi, vì tại thời điểm mà sự lan truyền của nền văn minh và phong trào khai sáng (bunmei kaika) giống như sự lan truyền bệnh sởi, hai nước Trung Quốc và Triều Tiên đã chống lại quy luật lan truyền tự nhiên ấy của nền văn minh. Họ quyết liệt tìm cách chống lại sự lan truyền nền văn minh ấy ví như họ tự đóng chặt cửa sống trong phòng khép kín không có không khí lưu thông thì sẽ bị chết ngạt.
Tục ngữ có câu “môi hở răng lạnh”, nghĩa là các nước láng giềng không thể tách rời được nhau và giúp đỡ lẫn nhau, nhưng hai nước Trung Quốc và Triều Tiên trong thời điểm hiện nay không đóng vai trò giúp đỡ một chút nào cho nước Nhật chúng ta cả. Dưới nhãn quan của người phương Tây văn minh, họ nhìn vào những gì có ở hai nước Trung Quốc và Triều Tiên thì sẽ đánh giá nước Nhật chúng ta cũng giống hai nước ấy, có nghĩa là họ đánh giá ba nước Trung - Hàn - Nhật giống nhau vì ba nước cùng chung biên giới. Lấy ví dụ, chính phủ Trung Quốc và Triều Tiên chuyên chế cổ phong và không có hệ thống pháp luật nên người phương Tây cũng nghĩ rằng Nhật Bản chúng ta cũng là một nước chuyên chế và không có luật pháp. Các sĩ phu hai nước Trung Quốc và Triều Tiên mê tín hủ lậu không biết đến khoa học là gì thì học giả phương Tây nghĩ Nhật Bản chúng ta cũng chỉ là một nước âm dương ngũ hành. Nếu người Trung Quốc hèn hạ không biết xấu hổ thì nghĩa hiệp của người Nhật cũng bị hiểu nhầm. Nếu ở Triều Tiên có hình phạt thảm khốc thì người Nhật cũng bị người phương Tây coi là không có lòng nhân ái. Chúng ta có thể nêu ra biết bao nhiêu ví dụ cũng không hết được.
Lấy những ví dụ này, tôi ví trường hợp nước Nhật Bản bên cạnh các nước Trung Quốc và Triều Tiên không khác gì trường hợp trong một làng có một người sống bên cạnh toàn những người ngu đần, vô trật tự, hung bạo và nhẫn tâm thì dù người đó có là người đúng đắn lương thiện đến đâu đi chăng nữa cũng bị nhiều người khác cho rằng là “cá mè một lứa”, cũng chẳng khác gì những người hàng xóm. Khi những vụ việc rắc rối này sinh sôi nảy nở có thể gây ảnh hưởng trở ngại lớn tới con đường ngoại giao của chúng ta. Thực tế này là một đại bất hạnh cho nước Nhật Bản!
Vì vậy, nhằm thực hiện sách lược của chúng ta thì chúng ta không còn thời gian chờ đợi sự khai sáng (enlightenment, bunmei kaika) của các nước láng giềng Châu Á để cùng nhau phát triển được mà tốt hơn hết chúng ta hãy tách ra khỏi hàng ngũ các nước Châu Á, đuổi kịp và đứng vào hàng ngũ các nước văn minh phương Tây. Chúng ta không có tình cảm đối xử đặc biệt gì với hai nước láng giềng Trung Quốc và Triều Tiên cả, chúng ta hãy đối xử với hai nước như thái độ của người phương Tây đối xử. Tục ngữ có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”, nghĩa là nếu chúng ta chơi với những người bạn xấu, thì chúng ta cũng trở thành người xấu. Đơn giản là chúng ta đoạn tuyệt kết giao với những người bạn xấu ở Châu Á!
Hải Âu, Kuriki Seiichi dịch
*****
Về tác giả: Fukuzawa Yukichi (1835-1901, tên phiên âm Hán Việt: Phúc Trạch Dụ Cát) là một nhà tư tưởng có ảnh hưởng sâu và rộng nhất đến xã hội Nhật Bản cận đại. Ông là một nhà cải cách chính trị xã hội, nhà giáo dục tiên phong, nhà tư tưởng tiêu biểu của Nhật Bản từ cuối thời Edo, đầu thời kỳ Minh Trị - thời kỳ diễn ra những chuyển biến lớn lao trong lịch sử Nhật Bản.
Tư tưởng của ông có ảnh hưởng rất lớn tới phong trào Khai sáng ở Nhật Bản vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, tạo tiền đề cho Nhật Bản trở thành một cường quốc trên thế giới. (Nguồn: Wikipedia)
THƯ số 2Trẻ em đeo râu và cụ già
- Nhà giáo Phạm Toàn kể lại ngày “làm việc” (thứ năm 14.1.2010) với cục A25 (Diễn đàn). – Nhà văn Phạm Toàn kể lại buổi “làm việc” với công an (boxitvn/RFA)
- Vi phạm xây dựng công trình trái phép trên núi Chẽ (huyện Mỹ Đức, Hà Nội): Không thể xem thường kỉ cương, phép nước (QĐND). – Chính quyền Việt Nam khẳng định không hề đàn áp giáo dân Đồng Chiêm (RFI). – Đáp ứng nhu cầu chính đáng về nhà, đất cho tôn giáo(VNN).
- “Cá nhân hoá đất công” ở nông trường 1A (blog Mạnh Quân/SGTT)
- ASEAN ưu tiên tăng cường đoàn kết nội khối (VNN).
- Triển lãm ảnh “60 năm quan hệ hữu nghị Việt-Trung” (ANTĐ). – Thanh niên Việt Nam-Trung Quốc giao lưu hữu nghị (TTXVN)
Bên cạnh phát ngôn khẳng định và huy động sức mạnh của sinh viên, tuần vừa qua cũng chứng kiến nhiều phát ngôn khác liên quan tới "dân", tới "trí tuệ tập thể", tuy nhiên lại không mang nhiều tích cực như vậy.
Khuyến khích sinh viên dấn thân bảo vệ chủ quyền đất nước
Phó Bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Đua khẳng định tại Đại hội Đại biểu Sinh viên Việt Nam: "Chủ quyền quốc gia là thiêng liêng, bảo vệ chủ quyền đất nước là nghĩa vụ của mọi người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ... Chúng ta cần nhận thức rõ điều đó và thực hiện nó bằng sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc. Hơn ai hết và hơn lúc nào hết, tôi nghĩ đây chính là lúc các bạn trẻ thể hiện bản lĩnh và trí tuệ của chính mình..." (VietNamNet)
Nếu ông Nguyễn Văn Đua là thầy giáo, sau khi phát biểu như vậy trên bục giảng, chắc chắn ông sẽ được sinh viên vỗ tay hoan nghênh. Bởi vì lời khẳng định ấy quá "trúng" tâm lý sinh viên.
Lời khẳng định ấy là sự bác bỏ những ý kiến theo kiểu "truyền thống" trước đây, rằng nhiệm vụ của lớp trẻ là học cho giỏi, lao động cho hăng say, còn những chuyện quốc gia đại sự như biên giới, quan hệ quốc tế, chủ quyền của đất nước... là việc của lãnh đạo, của Nhà nước, đã có Nhà nước và các cấp lãnh đạo lo, các bạn trẻ chỉ nên làm tốt nhiệm vụ của mình.
Trên thực tế, việc sinh viên muốn dấn thân bảo vệ chủ quyền đất nước vừa xuất phát từ tình cảm rất thiêng liêng, từ lòng nhiệt tình và tự hào dân tộc của tuổi trẻ, vừa từ bổn phận, trách nhiệm công dân.
"Quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách", huống chi sinh viên là những trí thức trẻ. Trong điều kiện đất nước hiện nay, tài năng và nhiệt tình của tầng lớp trí thức trẻ này càng cần được huy động, hay như ông Đua nói, "đây chính là lúc các bạn trẻ thể hiện bản lĩnh và trí tuệ của mình". Sinh viên không thể chỉ cắm cúi học và học, mặc kệ quốc gia, nhường phần yêu nước cho người khác "lo hộ".
Giá công an khẩn trương vào cuộc
Trả lời phỏng vấn về vụ ba phóng viên (của báo Tiền Phong và Người Lao Động) bị hành hung cùng một ngày, ông Nguyễn Quang Thống, Trưởng ban Kiểm tra Trung ương Hội Nhà báo Việt Nam, cho rằng cần xử lý rốt ráo vụ việc; nếu không, các phóng viên không được bảo vệ sẽ nản lòng trong việc đấu tranh với tiêu cực xã hội.
Tiếc thay, trên thực tế, theo như ông Thống phản ánh, tỷ lệ hồi đáp cho các vụ việc mà Hội Nhà báo có yêu cầu xử lý chỉ đạt khoảng 50%. Ông giải thích là do "có những vụ họ vẫn làm nhưng không thông tin lại cho mình; có những vụ cơ quan chức năng không vào cuộc do cho rằng vụ việc không nghiêm trọng, hoặc cho rằng vụ việc xảy ra do lỗi giữa nạn nhân (phóng viên) và hung thủ là ngang nhau..." (Tiền Phong)Có thể tin tưởng rằng, các chiến sĩ công an của chúng ta có nghiệp vụ rất tốt (cứ nhìn vào sự ổn định chính trị và tỷ lệ tội phạm thấp trong một số lĩnh vực ở ta, đặc biệt nếu so với các nước trong khu vực) là thấy. Thậm chí có thể phát biểu một cách khách quan rằng trong vô số vụ việc phải xử lý, cơ quan điều tra có thể phá án trong thời gian ngắn..
Bản thân ông Thống cũng nói thêm: "Kinh nghiệm cho thấy, chỗ nào mà sau khi xảy ra sự việc cơ quan công an vào cuộc rốt ráo, thì xử lý rất nhanh..."
Như vậy có lẽ nguyên nhân quan trọng của việc cơ quan chức năng chậm xử lý các đề nghị của Hội Nhà báo là "không vào cuộc do cho rằng vụ việc không nghiêm trọng".
"Dân bức xúc chủ yếu với các vụ tham nhũng nhỏ"
Tại cuộc họp triển khai công việc năm mới, Chánh văn phòng Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng Trung ương, ông Vũ Tiến Chiến, dẫn ra một số vụ tham nhũng quy mô nhỏ, như trưởng thôn biển thủ 80kg ngô giống, người khác tư túi 90 triệu đồng tiền công đức... Ông đi tới kết luận: "Dân bức xúc chủ yếu với các vụ việc nhỏ. Chủ yếu là quan hệ của cán bộ với dân".
Mới nghe qua phát biểu này thì người ta có thể nghĩ, như vậy nước ta cũng ít vụ tham nhũng lớn, không có nhiều vụ nghiêm trọng tới mức dân phải bức xúc. Tuy nhiên, nghĩ kỹ thì có thể thấy điều bất ổn: Tại sao người dân lại không bức xúc với các vụ tham nhũng quy mô lớn?
Tất nhiên, dân chúng sẽ bất bình với những trường hợp "ăn nhỏ", "ăn vặt" mà họ chứng kiến hàng ngày ở nơi họ ở, hay tại cơ quan họ làm việc, tại công sở mà họ bị "hành". Nhưng như thế không có nghĩa là họ bỏ qua những vụ tham nhũng lớn tầm quốc gia, ảnh hưởng đến lợi ích chung của đất nước, thậm chí đến quốc thể, đến các thế hệ tương lai. Nói cho đúng là, do nhiều khi thông tin bị giữ kín, người dân không được biết tới các vụ tham nhũng quy mô lớn.
Nếu tham nhũng nhỏ có thể chỉ là một hành vi sai phạm, thì tham nhũng lớn phải bị coi là tội ác cần tiêu diệt. Nếu "dân bức xúc chủ yếu với các vụ việc nhỏ", thì chứng tỏ họ không được biết tới các vụ việc lớn, và sự minh bạch thông tin của xã hội chúng ta "có vấn đề". Quan chức nên lấy thực tế đó làm điều lo ngại.
"Người dân cần thông cảm với nhà đầu tư"
Bộ trưởng Giao thông Vận tải Hồ Nghĩa Dũng cho biết, thanh tra Bộ đã kết luận không có tiêu cực ở các trạm thu phí trên đường Bắc Thăng Long - Nội Bài (Hà Nội).
Trước tình trạng các trạm thu phí đặt trên quốc lộ khá dày đặc và nhiều trạm có mức thu khá cao khiến người tham gia giao thông bức xúc, ông Hồ Nghĩa Dũng nói: "Mức thu phí do Bộ Tài chính quy định, với các tuyến đường do nhà nước đầu tư có mức thu thấp hơn, còn các tuyến được doanh nghiệp đầu tư theo hình thức BOT thì cao hơn 1,5- 2 lần để hoàn vốn".
Về việc một số trạm thu phí không bán vé tháng hoặc vé trên nhiều tuyến, gây phiền hà cho người dân, Bộ trưởng nói: "Các trạm thu phí BOT do tư nhân quản lý thì họ càng phải kiểm soát chặt chẽ, vé xuất ra thì phải thu hồi ngay chứ quay lại thì dễ làm giả. Theo tôi, người dân cần thông cảm với nhà đầu tư".Mặc dù khuyến khích tư nhân đầu tư vào cơ sở hạ tầng là hoàn toàn đúng đắn, song nếu nhìn từ quyền lợi của người dân, sẽ thấy việc Nhà nước đấu thầu và lựa chọn nhà đầu tư như thế nào, người dân đâu có biết (càng không được tham gia chọn nhà thầu), nên nếu bắt họ phải trả phí cao hơn trên những đoạn đường Nhà nước "bán" cho đơn vị đầu tư nhân nào đó, là không công bằng đối với họ.
Ấy là chưa kể, với tư cách "khách hàng", người dân cũng không được chọn lựa tuyến đường nào thu phí phù hợp hơn, tức không được chọn sản phẩm dịch vụ có giá cả cạnh tranh hơn. Đây là tình trạng khách hàng bị "ép" giá, Nhà nước và nhà đầu tư nên thông cảm và tìm biện pháp phục vụ quyền lợi của khách hơn là kêu gọi họ thông cảm ngược lại.
Ở những quốc gia dân chúng "khó tính", ít chịu "thông cảm", thì họ không cần biết đường họ đang đi là do ai xây, và không chấp nhận việc trả phí chỗ này cao hơn chỗ khác chỉ vì lý do chỗ này nhà đầu tư phải bỏ ra nhiều tiền hơn chỗ khác.
Đổi tên trường Ams "cần trí tuệ tập thể"
Tuần qua, diễn đàn của học sinh trường Hà Nội - Amsterdam xôn xao chuyện thành phố định đổi tên trường vào giữa năm 2010, khi công trình xây dựng một ngôi trường mới (trên khu đất khác, do Ban Giám hiệu trường Hà Nội - Amsterdam làm chủ đầu tư) được khánh thành.
Ngay sau đó, một vị lãnh đạo thành phố đã nói với VnExpress rằng, không có chuyện đổi tên trường Hà Nội - Amsterdam hiện nay; còn tên trường ngôi mới sẽ do Ban giám hiệu của Hà Nội - Amsterdam đề xuất, có điều thành phố sẽ quyết định một tên gọi để phù hợp với tính chất của công trình kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long.
Về phía Sở GD-ĐT thành phố, Giám đốc Sở, ông Nguyễn Hữu Độ, cho biết có hai phương án: Hoặc chuyển trường Hà Nội - Amsterdam sang vị trí mới và đổi tên, hoặc thành lập tại vị trí mới đó một ngôi trường mới.
"Điều đó sẽ được bàn bạc kỹ trong lãnh đạo Sở để quyết định... Còn đặt tên là gì, sau đây, chúng tôi sẽ tiếp tục nghĩ và bàn thêm sau khi thống nhất phương án có chuyển hay không... Đây là một vấn đề cần phải được quyết định bằng trí tuệ tập thể sau khi họp bàn thống nhất, chúng tôi sẽ thông tin với báo chí. Có thể đặt tên theo địa danh là Trường Chuyên Hà Nội" (VietNamNet, 14/1)
Như vậy, cho đến giờ, việc trường Hà Nội - Amsterdam "được" đổi sang tên khác mới chỉ là một trong các khả năng chứ chưa phải là "Thành phố đã quyết định". Sở dĩ có nhiều ý kiến thắc mắc và bức xúc, là bởi lẽ ngôi trường đang xây kia cũng do Ban Giám hiệu Hà Nội - Amsterdam làm chủ dự án, nên dư luận dễ tưởng là trường mới cũng thuộc về Hà Nội - Amsterdam. Rắc rối là ở chỗ đó.
Còn vấn đề tên, nhưng ông Nguyễn Hữu Độ nói, là vấn đề "cần phải được quyết định bằng trí tuệ tập thể sau khi họp bàn thống nhất" - cũng là hoàn toàn chính xác. Tuy thế, không rõ trí tuệ tập thể bao gồm những tập thể và cá nhân nào, nhưng hình như trong số đó không có đại diện của học sinh hiện nay cũng như các cựu học sinh Hà Nội - Amsterdam - những người đã góp phần đáng kể làm nên thương hiệu gần 30 năm nay của ngôi trường chuyên nổi tiếng nhất Hà thành.
Ngay cả ý kiến của Ban Giám hiệu trường thì cũng chỉ là một "đề xuất", trên cơ sở đó lãnh đạo Thành phố sẽ ra quyết định. Điều này có lẽ là hơi vô lý, nhất là khi Ban Giám hiệu trường lại là chủ đầu tư của công trình xây dựng trường mới kia - lẽ nào lại không được quyền tự chọn tên cho mình?
"Trí tuệ tập thể" có được huy động thật hay không, dân chủ cơ sở có được thực thi hay không, là thể hiện ở những trường hợp như thế này. Ngoài ra, cũng cần phải nói thêm rằng nếu đổi tên cho một ngôi trường đã có thương hiệu gần ba chục năm thì cần một lý do nào đó thật sự quan trọng hơn việc "kỷ niệm 1000 năm Thăng Long".
- Doanh nghiệp phải vay lãi suất tới 19%/năm? (VNEconomy)
- Kiến nghị xem lại các dự án đầu tư vào thép của Vinashin (TTrẻ)
Cần quy chế hay cần chiến lược du học? (TuanVN)
- Thí điểm cách dạy mới ở trường đại học (TBKTSG)
- Trò đánh thầy bị ngất: ‘Vì thầy đánh trước…’?(VNN)
- Cơ chế khoa học – công nghệ đang thiếu tính cạnh tranh (VNExpress)
- Ngân hàng Nhà nước giục các ngân hàng tăng vốn (VNEconomy)
- Vinashin: 20 năm, lại “dò đá qua sông” (SGTT)
- Than, điện: Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh: “Tăng giá ngay một lần, nguy hiểm lắm…” (SGTT)
- Bài 1:Tập đoàn Than-Khoáng sản VN bị tố cáo “móc túi” bạn hàng (VNN)
- Năm 2010: Xuất khẩu Việt Nam gặp nhiều khó khăn (Vit)
- Năng lực cạnh tranh : Hà Nội tụt hạng, Đà Nẵng dẫn đầu (TPhong)
Yahoo sẽ là đối tượng tiếp theo bị hacker Trung Quốc tấn công?
Trung Quốc: Nhập khẩu dầu mỏ đã ở mức báo động
Google ripple effects rock net generation (FT 14-1-10)
Trung Quốc bào chữa cho chính sách kiểm duyệt internet
