(Tamnhin.net) - Mời bạn đọc cùng Tamnhin.net ôn lại "kỳ án Đặng Nam Trung" với những kỷ lục có một không hai trong lịch sử tố tụng tại Việt Nam.Sở dĩ được gọi là "Kỳ án Đặng Nam Trung" bởi đây là vụ án lập kỷ lục với rất nhiều lần cơ quan điều tra gia hạn tạm giam, gây nhiều tranh cãi về mặt tố tụng, có nhiều bản kết luận điều tra và điều tra bổ sung, cáo trạng khác nhau.
Tính từ lúc bắt đầu khởi tố ông Đặng Nam Trung - nguyên giám đốc công ty Đầu tư phát triển du lịch và khoa học kỹ thuật thuộc Trung tâm Khoa học tự nhiên và Công nghệ quốc gia(IDC) vào ngày 22/4/2002 về tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” tới khi kết thúc vụ án ngày 29/06/2010, vụ án đã có tới 10 bản kết luận điều tra, điều tra bổ sung, 8 bản cáo trạng, 7 lần xét xử sơ thẩm, 3 lần xét xử phúc thẩm, 44 lần gia hạn tạm giam bị can kéo dài hơn 7 năm.
Nhiều lần thay đổi tội danh.
Bị cáo Đặng Nam Trung - Ảnh: Vietnamnet.
Ngày 22/4/2002, ông Đặng Nam Trung bị khởi tố về tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, tiếp đến ngày 9/9/2002 bị khởi tố bổ sung về tội “tham ô tài sản” và bị bắt tạm giam. Sang ngày 5/3/2003 bị khởi tố về tội “cố ý làm trái”, ngày 11/4/2004 khởi tố về tội “sử dụng trái phép tài sản”. Ngày 3/11/2004 cơ quan điều tra tạm đình chỉ điều tra về tội “cố ý làm trái”, rồi đến ngày 18/8/2005 được đình chỉ tội “sử dụng trái phép tài sản”.
Bản cáo trạng lần thứ nhất vào năm 2003 của VKSND tối cao truy tố ông Trung có hành vi tham ô 50 triệu đồng trong hợp đồng mủ cao su với TASK, lập phiếu chi khống rút 1,8 tỷ đồng và tham ô 70.000 USD trong việc ký hợp đồng mua máy nghiền sàng đá của Công ty Parker, Vương quốc Anh. Sau nhiều lần bị trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung, hành vi tham ô 50 triệu đồng được đình chỉ, việc lập phiếu chi khống rút 1,8 tỷ đồng cũng được xác định là “không có cơ sở”. Đến bản cáo trạng lần thứ ba vào năm 2005, VKS chỉ truy tố ông Trung về hành vi tham ô 1,3 tỷ đồng trong hợp đồng mua máy nghiền sàng đá của Công ty Parker. Dù bị trả hồ sơ để điều tra bổ sung nhiều lần, các cáo trạng sau vẫn giữ quan điểm này.
Trong thời gian từ tháng 12/2003 - 2/2007, Viện kiểm sát TP. Hồ Chí Minh đã năm lần hoàn tất cáo trạng truy tố nhưng khi hồ sơ chuyển sang TAND TP.HCM đều bị trả lại, yêu cầu điều tra bổ sung. Và trong thời gian đó thì TAND TP.HCM cũng đã ba lần mở phiên tòa nhưng phải hoãn nửa chừng.
Đến tháng 9/2007, VKS ra cáo trạng lần thứ 6. Ngày 15/11/2007 TAND TP mở phiên tòa lần thứ 4 và tuyên án. Ngày 16/12/2008, TAND tối cao tại TP.HCM xử phúc thẩm, tuyên hủy bản án sơ thẩm. Ngày 8/5/2009, VKSND tối cao ra cáo trạng lần thứ 7 truy tố Đặng Nam Trung. Đến ngày 1/9/2009, sau khi nghị án, hội đồng xét xử lại tuyên bố quyết định hoàn trả hồ sơ.
Ngày tuyên án cũng là ngày ra tù sau hơn 6 năm tạm giam.
Ngày tòa tuyên án cũng là ngày ông Trung được trả tự do - Ảnh PL. TPHCM
Kỳ án Đặng Nam Trung đã kéo dài gần 3/4 thập kỷ mới có hồi kết. Trong suốt quãng thời gian đó, quá trình điều tra, truy tố, xét xử nhiều lần bị gián đoạn và xuất hiện những sự việc, tình tiết hết sức bất ngờ.
Đặc biệt là sự việc gây sửng sốt vào ngày 7/6/2007, thời điểm phiên tòa sơ thẩm lần thứ 3 bị hoãn, ba trong số năm luật sư, luật gia bào chữa cho bị cáo đã cùng ký vào bản kiến nghị gửi bộ trưởng Bộ Công an đề nghị xử lý hành vi trái pháp luật của ông Lý Anh Quán - người chỉ đạo vụ án Đặng Nam Trung. Trước đó, các luật sư này cũng đã gửi bản kiến nghị này cho TAND TP.HCM, hội đồng xét xử phiên tòa với nội dung tương tự. Đây được xem là một việc chưa từng có tiền lệ trong hoạt động tư pháp tại TP.HCM.
Phiên tòa sơ thẩm lần thứ tư ngày 15/11/2007, ông Đặng Nam Trung bị truy tố về tội tham ô 1,6 tỷ đồng thông qua việc ký hợp đồng mua máy nghiền sàng đá với Hãng Parker của Anh và hợp đồng mua bán hơn 1.000 tấn mủ cao su. TAND TP.HCM đã quyết định phạt Đặng Nam Trung mức án 10 năm tù giam, phải bồi thường cho Công ty IDC 1,3 tỷ đồng. Bị cáo Phạm Văn Đông - nguyên GĐ công ty Thương mại tổng hợp Phú Yên - cùng bị xét xử với Đặng Nam Trung trong vụ tham ô này, bị phạt 3 năm tù nhưng được hưởng án treo. Sau đó phiên tòa phúc thẩm lại trả hồ sơ điều tra lại từ đầu.
Ngày 26/8/2009, TAND TP.HCM lại mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Đặng Nam Trung, lần này VKSND tối cao đề nghị mức án cho ông Trung là 12-14 năm tù về hành vi tham ô tài sản. Tuy nhiên, phiên tòa kéo dài đến 1/9 lại bị hoãn.
Ngày 4/2/2010, TAND TP.HCM đã xét xử sơ thẩm vụ tham ô của ông Đặng Nam Trung. Theo cáo trạng, năm 1998 với tư cách giám đốc IDC, ông Trung đã ký hợp đồng mua một máy sàng nghiền đá trị giá hơn 997.000 USD của Hãng Parker (Vương quốc Anh). Sau đó, bị cáo Trung đề nghị McCormack (đại diện công ty này tại VN) nâng khống 25% giá hợp đồng thành hơn 1,3 triệu USD để bỏ túi hơn 332.000 USD chênh lệch (hơn 4 tỷ đồng). Tính đến ngày bị bắt, bị cáo Trung đã rút được của công ty 1,3 tỷ đồng.
HĐXX tuyên bố ông Trung phạm tội “cố ý làm trái các quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng”, tuyên phạt mức án 6 năm 2 tháng 1 ngày tù, bằng với thời gian ông bị tạm giam và được trả tự do tại tòa. Ngày 29/6/2010, TAND tối cao tại TP.HCM mở phiên tòa phúc thẩm đã tuyên y án sơ thẩm - kết thúc kỳ án Đặng Nam Trung.
Tính từ lúc bắt đầu khởi tố ông Đặng Nam Trung - nguyên giám đốc công ty Đầu tư phát triển du lịch và khoa học kỹ thuật thuộc Trung tâm Khoa học tự nhiên và Công nghệ quốc gia(IDC) vào ngày 22/4/2002 về tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” tới khi kết thúc vụ án ngày 29/06/2010, vụ án đã có tới 10 bản kết luận điều tra, điều tra bổ sung, 8 bản cáo trạng, 7 lần xét xử sơ thẩm, 3 lần xét xử phúc thẩm, 44 lần gia hạn tạm giam bị can kéo dài hơn 7 năm.
Nhiều lần thay đổi tội danh.
Bị cáo Đặng Nam Trung - Ảnh: Vietnamnet.
Ngày 22/4/2002, ông Đặng Nam Trung bị khởi tố về tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, tiếp đến ngày 9/9/2002 bị khởi tố bổ sung về tội “tham ô tài sản” và bị bắt tạm giam. Sang ngày 5/3/2003 bị khởi tố về tội “cố ý làm trái”, ngày 11/4/2004 khởi tố về tội “sử dụng trái phép tài sản”. Ngày 3/11/2004 cơ quan điều tra tạm đình chỉ điều tra về tội “cố ý làm trái”, rồi đến ngày 18/8/2005 được đình chỉ tội “sử dụng trái phép tài sản”.
Bản cáo trạng lần thứ nhất vào năm 2003 của VKSND tối cao truy tố ông Trung có hành vi tham ô 50 triệu đồng trong hợp đồng mủ cao su với TASK, lập phiếu chi khống rút 1,8 tỷ đồng và tham ô 70.000 USD trong việc ký hợp đồng mua máy nghiền sàng đá của Công ty Parker, Vương quốc Anh. Sau nhiều lần bị trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung, hành vi tham ô 50 triệu đồng được đình chỉ, việc lập phiếu chi khống rút 1,8 tỷ đồng cũng được xác định là “không có cơ sở”. Đến bản cáo trạng lần thứ ba vào năm 2005, VKS chỉ truy tố ông Trung về hành vi tham ô 1,3 tỷ đồng trong hợp đồng mua máy nghiền sàng đá của Công ty Parker. Dù bị trả hồ sơ để điều tra bổ sung nhiều lần, các cáo trạng sau vẫn giữ quan điểm này.
Trong thời gian từ tháng 12/2003 - 2/2007, Viện kiểm sát TP. Hồ Chí Minh đã năm lần hoàn tất cáo trạng truy tố nhưng khi hồ sơ chuyển sang TAND TP.HCM đều bị trả lại, yêu cầu điều tra bổ sung. Và trong thời gian đó thì TAND TP.HCM cũng đã ba lần mở phiên tòa nhưng phải hoãn nửa chừng.
Đến tháng 9/2007, VKS ra cáo trạng lần thứ 6. Ngày 15/11/2007 TAND TP mở phiên tòa lần thứ 4 và tuyên án. Ngày 16/12/2008, TAND tối cao tại TP.HCM xử phúc thẩm, tuyên hủy bản án sơ thẩm. Ngày 8/5/2009, VKSND tối cao ra cáo trạng lần thứ 7 truy tố Đặng Nam Trung. Đến ngày 1/9/2009, sau khi nghị án, hội đồng xét xử lại tuyên bố quyết định hoàn trả hồ sơ.
Ngày tuyên án cũng là ngày ra tù sau hơn 6 năm tạm giam.
Ngày tòa tuyên án cũng là ngày ông Trung được trả tự do - Ảnh PL. TPHCM
Kỳ án Đặng Nam Trung đã kéo dài gần 3/4 thập kỷ mới có hồi kết. Trong suốt quãng thời gian đó, quá trình điều tra, truy tố, xét xử nhiều lần bị gián đoạn và xuất hiện những sự việc, tình tiết hết sức bất ngờ.
Đặc biệt là sự việc gây sửng sốt vào ngày 7/6/2007, thời điểm phiên tòa sơ thẩm lần thứ 3 bị hoãn, ba trong số năm luật sư, luật gia bào chữa cho bị cáo đã cùng ký vào bản kiến nghị gửi bộ trưởng Bộ Công an đề nghị xử lý hành vi trái pháp luật của ông Lý Anh Quán - người chỉ đạo vụ án Đặng Nam Trung. Trước đó, các luật sư này cũng đã gửi bản kiến nghị này cho TAND TP.HCM, hội đồng xét xử phiên tòa với nội dung tương tự. Đây được xem là một việc chưa từng có tiền lệ trong hoạt động tư pháp tại TP.HCM.
Phiên tòa sơ thẩm lần thứ tư ngày 15/11/2007, ông Đặng Nam Trung bị truy tố về tội tham ô 1,6 tỷ đồng thông qua việc ký hợp đồng mua máy nghiền sàng đá với Hãng Parker của Anh và hợp đồng mua bán hơn 1.000 tấn mủ cao su. TAND TP.HCM đã quyết định phạt Đặng Nam Trung mức án 10 năm tù giam, phải bồi thường cho Công ty IDC 1,3 tỷ đồng. Bị cáo Phạm Văn Đông - nguyên GĐ công ty Thương mại tổng hợp Phú Yên - cùng bị xét xử với Đặng Nam Trung trong vụ tham ô này, bị phạt 3 năm tù nhưng được hưởng án treo. Sau đó phiên tòa phúc thẩm lại trả hồ sơ điều tra lại từ đầu.
Ngày 26/8/2009, TAND TP.HCM lại mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Đặng Nam Trung, lần này VKSND tối cao đề nghị mức án cho ông Trung là 12-14 năm tù về hành vi tham ô tài sản. Tuy nhiên, phiên tòa kéo dài đến 1/9 lại bị hoãn.
Ngày 4/2/2010, TAND TP.HCM đã xét xử sơ thẩm vụ tham ô của ông Đặng Nam Trung. Theo cáo trạng, năm 1998 với tư cách giám đốc IDC, ông Trung đã ký hợp đồng mua một máy sàng nghiền đá trị giá hơn 997.000 USD của Hãng Parker (Vương quốc Anh). Sau đó, bị cáo Trung đề nghị McCormack (đại diện công ty này tại VN) nâng khống 25% giá hợp đồng thành hơn 1,3 triệu USD để bỏ túi hơn 332.000 USD chênh lệch (hơn 4 tỷ đồng). Tính đến ngày bị bắt, bị cáo Trung đã rút được của công ty 1,3 tỷ đồng.
HĐXX tuyên bố ông Trung phạm tội “cố ý làm trái các quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng”, tuyên phạt mức án 6 năm 2 tháng 1 ngày tù, bằng với thời gian ông bị tạm giam và được trả tự do tại tòa. Ngày 29/6/2010, TAND tối cao tại TP.HCM mở phiên tòa phúc thẩm đã tuyên y án sơ thẩm - kết thúc kỳ án Đặng Nam Trung.
Cảnh Kiên
