Về Lý trí và Đam mê
Và Nữ tư tế ấy lại cất tiếng thưa: Hãy nói với chúng tôi về Lý trí và Đam mê.Và ông trả lời rằng:
Linh hồn các bạn rất thường là bãi chiến trường trên đó lý trí và óc phán đoán giao chiến với đam mê và lòng ham muốn.
Ước gì tôi có thể làm kẻ hòa giải trong linh hồn các bạn để mình có khả năng biến sự bất hòa và tranh chấp giữa các thành tố ấy thành đơn nhất và thành một giai điệu.
Nhưng làm sao tôi làm được việc đó nếu bản thân các bạn không là kẻ hòa giải, hay đúng hơn, không là người yêu thương hết thảy các thành tố trong bản thân mình?
Lý trí và đam mê là bánh lái và cánh buồm của linh hồn các bạn lúc đang vượt biển.
Nếu cánh buồm hoặc bánh lái hỏng, các bạn chỉ có thể vật vờ trôi giạt hay đứng yên một chỗ giữa trùng khơi.
Vì lý trí khi một mình thống trị là sức mạnh bị giam hãm; và đam mê khi không bị canh chừng là ngọn lửa cháy bừng bừng tới tự hủy.
Do đó, hãy để linh hồn tâng bốc lý trí lên tột đỉnh của đam mê để nó có thể hát ca.
Và hãy để nó định hướng đam mê bằng lý trí để đam mê có thể sống qua cuộc phục sinh hằng ngày của nó, giống như chim phượng hoàng vượt lên trên những tro than của chính nó.
Tôi muốn các bạn xem óc phán đoán và lòng ham muốn của mình như hai vị khách quí trong nhà.
Chắc chắn các bạn sẽ không xem vị khách này danh giá hơn vị khách kia; vì kẻ nào ưu ái một vị sẽ đánh mất tình yêu và đức tin của cả hai.
Giữa vùng đồi, khi các bạn ngồi trong bóng mát hàng cây bạch dương, chung chia sự bình an thanh thản của cánh đồng và thảo nguyên xa xa, lúc ấy hãy để lòng mình thốt lên trong tịch lặng rằng, ‘Thượng đế nghỉ ngơi trong lý trí.’
Và khi giông bão đến, cuồng phong rúng động rừng cây, sấm sét tuyên cáo vẻ uy nghi của bầu trời, lúc ấy hãy để lòng mình thốt lên trong kinh hãi rằng, ‘Thượng đế chuyển động trong đam mê.’
Và vì là hơi thở trong tinh cầu của Thượng đế và là chiếc lá trong rừng cây của Thượng đế, các bạn sẽ nghỉ ngơi trong lý trí và chuyển động trong đam mê.
Về Đau đớn
Và một người nữ thưa rằng, Hãy nói cho chúng tôi về Đau đớn.Và ông nói:
Đau đớn là hành động đập vỡ lớp vỏ cứng bọc kín sự hiểu biết của các bạn.
Y hệt hạt của quả phải nứt để nhân của nó có thể phơi mình ra nắng, các bạn cũng phải biết tới đau đớn.
Và nếu các bạn có thể giữ lòng kinh ngạc trước những sự lạ hằng ngày trong cuộc đời mình, lúc đó nỗi đau dường như kỳ diệu chẳng kém niềm vui của các bạn.
Và các bạn sẽ chấp nhận các mùa của tâm hồn mình giống như các bạn luôn luôn chấp nhận bốn mùa đi qua cánh đồng.
Và các bạn sẽ với trái tim thanh thản ngắm trọn mùa đông cơ cực của lòng mình.
Phần lớn đau đớn của các bạn do mình tự chọn lấy.
Nó là liều thuốc đắng được lương y trong con người các bạn dùng để chữa lành bản ngã đang lâm bệnh
Do đó hãy tín nhiệm lương y và im lặng cùng trầm tĩnh uống phương thuốc ấy.
Vì bàn tay cứu chữa của lương y dù nặng và khắc nghiệt, được hướng dẫn bởi bàn tay dịu dàng của Đấng vô hình.
Và chiếc chén lương y mang tới, dù làm phỏng rát đôi môi các bạn, được nhào nặn bằng đất sét mà Thợ gốm ấy đã thấm ướt bằng những giọt nước mắt thiêng liêng của chính Ngài.
Về Tự biết mình
Và một người nam thưa, Hãy nói cho chúng tôi về Tự biết mình.Và ông trả lời rằng:
Trong thầm lặng lòng các bạn hiểu biết những bí mật của ngày ngày và đêm đêm,
Nhưng đôi tai các bạn khao khát âm thanh của sự hiểu biết trong lòng mình,
Các bạn muốn biết bằng ngôn từ những điều mình đã biết bằng ý nghĩ.
Các bạn muốn chạm ngón tay vào hình hài không che đậy của các giấc mình mộng.
Và các bạn nên như thế.
Mạch nước ngầm của linh hồn cần phun lên và chạy rì rào ra biển;
Và kho báu ở chốn thẳm sâu vô tận trong các bạn nên bộc lộ trước mắt mỗi người.
Nhưng chớ dùng bàn cân để đo lường kho báu vô tri kiến ấy;
Và chớ tìm kiếm những sâu thẳm của hiểu biết ấy bằng cây sào và dây dò.
Vì bản ngã là biển cả không bờ và chẳng thể cân đo.
Đừng nói, "Tôi đã tìm thấy chân lý,’ nhưng đúng hơn, ‘Tôi tìm thấy một chân lý.’
Đừng nói, ‘Tôi đã tìm thấy lối đi của linh hồn,’ nhưng đúng hơn, ‘Tôi gặp linh hồn đi trên lối đi của tôi.’
Vì linh hồn đi trên muôn lối.
Linh hồn không đi theo đường thẳng, cũng chẳng mọc lên như cây sậy.
Linh hồn tự nó phô bày chính nó như đóa sen vô lượng cánh.
Về Giảng dạy
Lúc ấy một tôn sư thưa, Hãy nói cho chúng tôi về Giảng dạy.Và ông nói:
Không ai có thể vén lộ cho các bạn cái không nằm lơ mơ ngủ trong rạng đông hiểu biết của mỗi người.
Tôn sư, kẻ bước đi trong bóng mát của đền thờ và giữa các đệ tử, chẳng cho minh triết nhưng cho đức tin cùng tình nhân ái của ông.
Nếu quả thật hiền giả, ông không mời các bạn vào ngôi nhà minh triết của chính ông nhưng dẫn các bạn tới ngưỡng cửa tâm trí của chính các bạn.
Nhà thiên văn học có thể nói với các bạn hiểu biết của chính ông về không gian nhưng không thể cho các bạn hiểu biết đó.
Nhạc sĩ có thể hát cho các bạn nghe tiết điệu trên khắp không gian nhưng không thể cho các bạn đôi tai bắt được tiết điệu ấy cũng như giọng nói lặp lại nó.
Và kẻ thành thạo khoa số học có thể nói về các lãnh vực của trọng lượng và đo lường nhưng không thể hướng dẫn các bạn đi tới đó.
Vì thị kiến của người này không thể cho người kia mượn đôi cánh.
Và vì mỗi người các bạn đứng một mình trong sự hiểu biết của Thượng đế, nên hắn phải một mình trong am hiểu của hắn về Thượng đế cũng như về trần thế.
Về Tình bạn
Và một người tuổi trẻ thưa, Hãy nói cho chúng tôi về Tình bạn.Và ông đáp lại rằng:
Người bạn là những cần thiết của các bạn được đáp ứng.
Hắn là cánh đồng các bạn gieo với tình yêu thương và gặt với lòng biết ơn.
Và hắn là bàn ăn và chỗ bên lò sưởi của các bạn.
Vì các bạn đi tới hắn với cơn đói và các bạn tìm nơi hắn sự bình an.
Khi người bạn bộc lộ tâm tư, các bạn đừng ngại nói tiếng ‘không đúng’ trong tâm tư mình, cũng đừng giữ lại tiếng ‘đúng vậy’.
Và khi hắn im lặng, lòng bạn đừng thôi lắng nghe lòng hắn.
Vì chẳng cần tới ngôn từ, trong tình bạn mọi ý nghĩ, mọi khát vọng, mọi kỳ vọng được nảy sinh và chia sẻ với nỗi hân hoan không lời tán thưởng tung hô.
Khi xa cách người bạn, các bạn chớ phiền muộn;
Vì cái các bạn yêu mến nhất nơi người bạn có thể lộ rõ hơn khi hắn vắng mặt, như ngọn núi lộ rõ hơn cho người leo núi khi nhìn từ đồng bằng.
Và trong tình bạn đừng có mục đích nào ngoài việc đào sâu thêm tinh thần.
Vì tình yêu chỉ tìm cách bộc lộ bí ẩn của chính nó thì không phải tình yêu, mà là chiếc lưới tung ra: và chỉ bị mắc vào những thứ chẳng biết để làm gì.
Và hãy dành cho người bạn những đáp ứng tối đa.
Nếu hắn muốn biết con nước ròng của các bạn, hãy cho hắn biết luôn con nước lớn.
Vì người bạn là cái gì mà các bạn tìm tới hắn để giết thì giờ?
Hãy thường tìm tới hắn để sống những giờ phút với hắn.
Vì chính cái của hắn làm đầy cái thiếu thốn nhưng không làm đầy sự trống rỗng của các bạn.
Và trong dịu ngọt của tình bạn, hãy có tiếng cười và chia sẻ những thú vui.
Vì trong giọt sương của những vật nhỏ nhoi, tâm hồn tìm thấy ban mai của nó và tươi mát lại.
Về Trò chuyện
Và lúc ấy, một học giả thưa, Xin hãy nói về Trò chuyện.Và ông trả lời rằng:
Các bạn trò chuyện khi chẳng còn hòa thuận với ý nghĩ mình.
Và khi chẳng thể ở lâu hơn trong quạnh quẽ của tâm hồn, các bạn sống trên môi, và âm thanh là thú tiêu khiển và trò giải trí.
Và trong phần lớn cuộc trò chuyện, suy tư bị giết chết một nửa.
Vì ý nghĩ là chim trời, trong chiếc lồng ngôn từ nó quả thật có thể xoè cánh nhưng chẳng thể bay.
Trong các bạn, có những người tìm tới kẻ hay nói, vì sợ cô đơn.
Vì thanh vắng của cô đơn bộc lộ bản ngã trần trụi trước mắt mình, và họ muốn chạy trốn.
Và có những người trò chuyện không có kiến thức hoặc suy nghĩ trước nhưng vén lộ một chân lý chính họ cũng chẳng hiểu biết.
Và có những người có chân lý bên trong mình nhưng không thể nói thành lời.
Nơi lồng ngực của những người đó có thần khí cư trú trong thinh lặng đầy nhịp điệu.
Khi gặp một người bạn bên vệ đường hay giữa chợ, hãy để thần khí trong các bạn lay động đôi môi và điều khiển lưỡi mình.
Hãy để tiếng nói trong tiếng nói của các bạn nói tới tai của tai hắn;
Vì linh hồn hắn sẽ giữ chân lý của tâm hồn bạn như hương vị của rượu nho được tưởng nhớ,
Khi màu rượu bị lãng quên và bình rượu không còn.
Về Thời gian
Và một nhà thiên văn học nói, Thưa thầy, còn về Thời gian thì sao?Ông đáp:
Các bạn muốn đo lường thời gian, cái mênh mông vô hạn và chẳng thể đo lường.
Các bạn muốn điều chỉnh hạnh kiểm và thậm chí điều khiển diễn tiến của tinh thần mình theo giờ và theo mùa.
Các bạn muốn biến thời gian thành con nước để hai bên bờ các bạn ngồi ngắm dòng trôi.
Nhưng cái vô tận trong các bạn nhận biết sự vô tận của cuộc đời.
Và biết rằng hôm qua chỉ là ký ức của hôm nay và ngày mai là giấc mộng của hôm nay.
Và rằng cái hát ca và chiêm nghiệm trong các bạn vẫn ở giữa các giới hạn của khoảnh khắc đầu tiên khi tung vãi tinh tú vào không gian.
Ai trong các bạn chẳng cảm thấy sức mạnh tình yêu của mình vô hạn?
Lại chẳng cảm thấy chính tình yêu ấy, dù vô hạn, vẫn bị gói trọn bên trong tâm điểm của hữu thể mình, và đang chuyển động không từ ý nghĩ yêu đương này tới ý nghĩ yêu đương khác, cũng không từ hành động yêu đương này tới hành động yêu đương khác?
Và phải chăng thời gian cũng y hệt tình yêu, đều không thể phân chia và không đi theo từng bước?
Nhưng nếu trong ý nghĩ các bạn phải đo thời gian bằng các mùa, hãy để mỗi mùa bao phủ mọi mùa,
Và để hôm nay ôm ấp quá khứ với hồi tưởng và tương lai với khát khao.
Về Thiện và Ác
Và một trưởng lão trong thành thưa, Hãy nói cho chúng tôi về Thiện và Ác.Và ông trả lời:
Về thiện trong các bạn, tôi có thể nói, còn về ác thì không thể.
Vì ác là gì, hay chỉ là thiện bị hành hạ bởi cơn đói và cơn khát của chính nó?
Quả thật, khi lâm cơn đói, thiện tìm kiếm thực phẩm cả nơi hang hốc tối tăm, và khi lâm cơn khát, thiện uống cả nước ao tù đọng.
Các bạn thiện khi làm một với bản thân.
Nhưng khi không làm một với bản thân, các bạn không ác.
Vì ngôi nhà bị phân chia không là sào huyệt của trộm cướp; nó đơn giản chỉ là ngôi nhà bị phân chia.
Và con tàu không bánh lái có thể lang thang vật vờ giữa những hòn đảo hiểm nguy nhưng nó không chìm xuống biển.
Các bạn thiện khi phấn đấu để cho đi bản thân,
Nhưng các bạn không ác khi mưu lợi cho mình.
Vì khi ra sức kiếm lợi các bạn đơn giản chỉ là rễ cây bám víu lòng đất và bú mút ngực nó.
Chắc chắn quả trên cây không thể bảo rễ, ‘Ngươi hãy giống như ta, chín mọng và mãi mãi cho đi sự dồi dào của ngươi.’
Vì đối với quả cho đi là thiết yếu, còn đối với rễ thiết yếu là nhận vào.
Các bạn thiện khi hoàn toàn tỉnh thức trong lời nói ra.
Nhưng các bạn không ác khi ngủ với lưỡi động đậy không chủ đích.
Vì ngay cả lời nói lắp bắp cũng làm mạnh chiếc lưỡi yếu đuối.
Các bạn thiện khi đi kiên quyết tới mục tiêu của mình với bước chân dũng cảm.
Nhưng các bạn không ác khi đi khập khễnh theo hướng đó,
Vì ngay cả kẻ khập khễnh cũng không đi giật lùi.
Nhưng các bạn, kẻ mạnh mẽ nhanh nhẹn, hãy để ý chớ đi khập khễnh trước người què, đừng tưởng làm như thế là tử tế.
Các bạn thiện bằng vô vàn cách, và các bạn không ác khi các bạn không thiện.
Các bạn chỉ đang lang thang rong chơi và lười biếng chậm chạp.
Đáng tiếc cho hươu không thể dạy sự nhanh nhẹn cho rùa.
Trong niềm khát khao bản ngã vĩ đại của các bạn có sẵn thiện tính, và niềm khát khao ấy có trong hết thảy các bạn.
Nhưng trong một số người, niềm khát khao ấy là dòng thác chảy ào ạt ra biển, mang theo bí mật của đèo cao và khúc hát của rừng sâu.
Và trong những người khác, nó là con nước lặng lờ chảy lạc loài ở những khúc quanh, và uốn mình nấn ná trước khi rướn tới bờ biển.
Nhưng kẻ khát khao nhiều đừng nói với kẻ khát khao ít rằng, ‘Vì sao ngươi chậm chạp với ngập ngừng?’
Vì người thiện chân chính không hỏi người trần truồng rằng, ‘Quần áo ngươi đâu?’ hay hỏi người vô gia cư rằng, ‘Nhà của ngươi bị chuyện gì thế?’
Về Cầu nguyện
Lúc ấy, một Nữ tư tế thưa. Hãy nói cho chúng tôi về Cầu nguyện.Và ông trả lời rằng:
Các bạn cầu nguyện khi bí bách khổ sở và trong hoàn cảnh túng thiếu của mình; ước gì các bạn cũng cầu nguyện lúc chan chứa hân hoan và trong những ngày dư dật.
Vì cầu nguyện là gì nếu chẳng phải là dàn trải bản thân vào thinh không sinh động?
Và nếu nó làm cho các bạn được ủi an khi rót đêm tối của mình vào không gian thì nó cũng khiến cho các bạn được sướng vui khi rót vào đó rạng sáng của lòng mình.
Và cho dù các bạn chỉ có thể nức nở khi linh hồn truyền lệnh hãy cầu nguyện, nó sẽ thúc cho các bạn khóc và khóc nữa đi, cho tới khi bật lên tiếng cười.
Khi cầu nguyện, các bạn vươn lên trên không trung để hội ngộ những kẻ giờ ấy cũng đang cầu nguyện, những kẻ các bạn chỉ có thể gặp gỡ trong cầu nguyện.
Do đó, hãy để cho cuộc viếng thăm đền thờ vô hình ấy đơn thuần là trạng thái ngất ngây và đồng cảm ngọt ngào.
Vì nếu vào đền thờ với mục đích cầu xin, các bạn sẽ chẳng nhận được gì:
Và nếu vào đền thờ để hạ mình xuống, các bạn sẽ không được nâng lên:
Hoặc cho dẫu vào đền thờ chỉ để khẩn nài cái tốt lành cho người khác, các bạn cũng sẽ không được nghe.
Tôi không thể dạy các bạn làm thế nào cầu nguyện bằng lời.
Thượng đế không lắng nghe lời của các bạn nếu chính Ngài không thốt chúng ra qua đôi môi các bạn.
Nhưng các bạn, kẻ được sinh từ núi non rừng sâu và biển cả, có thể tìm thấy lời cầu nguyện của chúng trong trái tim mình.
Và nếu hoàn toàn lắng tai trong tĩnh mịch trời đêm, các bạn sẽ nghe chúng thầm lặng nói rằng:
‘Hỡi Thượng đế của chúng tôi, ngài là bản ngã được chắp cánh của chúng tôi, chính ý muốn của ngài trong chúng tôi đang muốn.
‘Chính ước vọng của ngài trong chúng tôi đang ước.
‘Chính thôi thúc của ngài trong chúng tôi sẽ biến đêm đêm của chúng tôi, vốn là của ngài, thành ngày ngày, cũng là của ngài.
‘Chúng tôi không thể xin ngài điều gì vì ngài biết tường tận mọi nhu cầu trước khi chúng nảy sinh trong chúng tôi:
‘Ngài là sự thiếu thốn của chúng tôi: và trong lúc ban thêm cho chúng tôi bản thân ngài, ngài ban cho chúng tôi tất cả.’
Về Lạc thú
Lúc ấy, có nhà ẩn tu mười năm mới ghé qua thành một lần, bước ra thưa, Hãy nói cho chúng tôi về Lạc thú.Và ông trả lời rằng:
Lạc thú là bài ca tự do
Nhưng nó chẳng là tự do.
Lạc thú là sự trổ hoa những khát khao của các bạn,
Nhưng nó chẳng là quả của chúng.
Lạc thú là chiều sâu lên tiếng gọi chiều cao,
Nhưng nó chẳng là chiều sâu cũng chẳng chiều cao.
Lạc thú là vật trong lồng chắp cánh,
Nhưng nó chẳng là không gian bị vây quanh.
Phải, quả đúng thế, lạc thú là bài ca tự do.
Và tôi sẵn lòng muốn các bạn hát bài ca ấy với tất cả con tim nhưng tôi không muốn trong khi hát các bạn đánh mất tâm hồn.
Trong các bạn, có vài người trẻ, tìm kiếm lạc thú như thể nó là tất cả, và họ bị phán xét cùng quở trách.
Tôi không muốn phán xét cũng chẳng quở trách họ. Tôi muốn họ tìm kiếm.
Vì họ sẽ tìm thấy lạc thú, nhưng không chỉ một mình nó.
Lạc thú có bảy chị em, trong đó kẻ kém đẹp nhất cũng mỹ miều hơn lạc thú.
Các bạn chưa từng nghe chuyện người đào rễ cây trong lòng đất và tìm thấy kho báu sao?
Và trong các bạn, có vài người già, nhớ lại lạc thú với lòng hối tiếc như lỗi lầm đã phạm khi uống rượu say.
Nhưng hối tiếc là hành động làm ảm đạm tâm trí và không là sự nghiêm khắc trừng phạt nó.
Họ nên nhớ lại lạc thú với lòng biết ơn, như chúng là vụ gặt mùa hạ.
Nhưng nếu hối tiếc làm khuây khỏa họ, cứ để họ được khuây khỏa.
Và trong các bạn, có những người không trẻ để tìm kiếm cũng chẳng già để nhớ lại;
Với lòng sợ hãi việc tìm kiếm lẫn việc nhớ lại, họ lánh xa mọi lạc thú để khỏi bỏ bê hay xúc phạm linh hồn.
Nhưng ngay trong hành động xa lánh ấy đã có lạc thú.
Và như thế, họ cũng tìm thấy kho báu dù họ đào rễ cây với hai bàn tay run rẩy.
Nhưng nói cho tôi biết, ai là kẻ có thể xúc phạm linh hồn?
Chim sơn ca có xúc phạm trời đêm thanh vắng, hay đom đóm có xúc phạm các vì sao?
Và lửa cùng khói có chất nặng lên gió?
Các bạn tưởng linh hồn là ao tĩnh lặng có thể bị cây sào khuấy động?
Thông thường, khi tự mình khước từ lạc thú, các bạn chỉ tích trữ khát vọng ấy vào chỗ sâu kín của hữu thể mình?
Ai biết được cái dường như bị gạt bỏ hôm nay đang ngóng đợi một ngày mai?
Ngay cả thân xác các bạn cũng biết rõ di sản cùng nhu cầu chính đáng của nó và không bị đánh lừa.
Và thân xác là cây đàn của linh hồn các bạn.
Và cả hai hợp tấu khúc nhạc dịu êm hay cùng phát ra âm thanh hỗn loạn.
Và giờ đây, các bạn tự hỏi lòng mình, ‘Làm sao phân biệt trong lạc thú cái tốt và cái không tốt?’
Hãy ra cánh đồng và vào khu vườn, các bạn sẽ hiểu lạc thú của ong là hút mật hoa.
Nhưng lạc thú của hoa là trao mật cho ong.
Và đối với ong, hoa là suối nguồn sự sống,
Và đối với hoa, ong là sứ giả tình yêu.
Và đối với cả hai, hoa với ong, cho với nhận lạc thú là thiết yếu với ngất ngây.
Hỡi dân thành Orphalese, hãy như hoa với ong an trú trong lạc thú của mình.
[còn tiếp]
