Cuộc chiến chống lạm phát
Ngày 5 tháng 5 năm 2011 | Hà Nội |
ĐỂ TỎ LÒNG KÍNH TRỌNG người chết, người Việt Nam thường đốt một thứ tiền giấy làm bằng giấy vàng mã nom giống như tiền thật để người chết tiêu ở thế giới bên kia. Chính phủ Việt Nam mới đây đã than vãn là cái thứ tiền vàng mã đó giờ đây đã nom quá giống không khác gì tiền thật. Thật không may là sự giống nhau này lại không chỉ là sự giống nhau ở hình thức bên ngoài. Trong năm qua, đồng tiền chính thức của Việt Nam – tiền “đồng” – cứ đều đều mất giá như thể bốc hơi đi đâu mất vậy.
Giá tiêu dùng trong năm tăng 15,5% cho tới tháng 4, chỉ thua có Ethiopia và Venezuela. Kể từ tháng 6, tiền đồng đã bị phá giá sáu lần so với đồng đô la (xem biểu đồ).
Người Việt Nam đổ xô tới loại hàng hóa dự trữ có giá trị đáng tin cậy hơn. Những ai hi vọng vớt vát được số tiền tiết kiệm khỏi bị tiêu tan thành mây khói thì có thể tới cửa hàng vàng trang sức của công ty vàng trang sức Phú Nhuận để mua những thỏi vàng mười 37,5 gram có rập con phượng hoàng nổi. Một bảng điện tử ở một chi nhánh Hà Nội [của Công ty Vàng trang sức Phú Nhuận] thông báo giá: 38 170 000 đồng. Bảng điện tử chỉ còn đủ chỗ để hiện 5 con số đầu tiên.
Nhưng chính phủ Việt Nam hình như mới hạ quyết tâm dập tắt đám cháy lạm phát đang bùng lên. Hôm 4 tháng 5, ngân hành trung ương của nước này, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đã nâng một trong những lãi suất chủ chốt lên 14%, đây là lần gần nhất trong cơn bão giá kể từ hồi tháng 2. Chiến dịch này cùa chính phủ còn đi kèm với một gói cam kết thắt chặt tiền tệ và tín dụng, cắt giảm thâm hụt ngân sách và kìm cương các doanh nghiệp nhà nước của đất nước này.
Được biết tới như là Nghị quyết 11, gói cam kết này cho thấy chính phủ không còn bị giằng xé giữa chống lạm phát và say sưa phục hồi kinh tế. Câu “tăng trưởng kinh tế” không xuất hiện trong nghị định nói trên. Tại cuộc họp thường niên của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tuần này tại Hà Nội, Võ Hồng Phúc, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư đã thừa nhận rằng Việt Nam có thể không đạt được tốc độ tăng trưởng đã chính thức đề ra là từ 7% đến 7.5%. Cũng tại cuộc họp này, Nguyễn Văn Giàu, thống đất ngân hàng nhà nước, phát biểu rằng chính phủ đang cho thấy “cam kết và quyết tâm mạnh mẽ” tiếp tục đi theo Nghị quyết 11. Nếu vậy thì tốt quá bởi vì bản thân vị thống đốc này cũng là một thành viên nằm trong chính phủ chứ không được hưởng tính độc lập như những ngân hàng trung ương ở các nước khác.
Nghị quyết nói trên buộc ông phải kiềm chế tín dụng của khu vực tư nhân hiện nay đã vượt qua mức 120% GDP, tức là tăng lên so với tỉ lệ dưới 40% của năm 2001. Nếu dùng thước đo nói trên thì Việt Nam đang là “quốc gia giữ kỷ lục thế giới về sinh nợ”, theo Jonathan Anderson làm việc tại ngân hàng UBS, mặc dù tiền gửi ngân hàng hầu như vẫn theo kịp với sự mở rộng cho vay.
Ngân hàng nhà nước hiện cũng đang đối phó với tình trạng “đồng đôla” chi phối [dolalisation] và thậm chí “vàng” chi phối [goldisation] trong những giao dịch của nền kinh tế. Ở Việt Nam, bất chấp những biện pháp can thiệp của nhà nước đối với đồng ngoại tệ [capital controls], điều bất thường là người giữ tiền đồng vẫn dễ dàng chuyển đổi sang tiền tệ mạnh hoặc vàng. Đất nước này giống như một cái kho cất giữ một lượng đô la rất lớn, rất nhiều trong số đó là do công nhân xuất khẩu lao động gửi về nhà, và một kho dự trữ vàng khá lớn. Các ngân hàng của Việt Nam nhận tiền gửi bằng đồng đôla và ngân hàng DongA ở Thành phố Hồ Chí Minh thậm chí còn lắp đặt một cây ATM cho phép rút vàng thỏi.
Trong tháng 4 chính phủ đã quy định trần lãi suất tiền gửi bằng đô la là 3% so với lãi suất cao là 14% cho tiền đồng. Chính phủ cũng kiểm soát chặt chẽ hơn thị trường buôn bán vàng hoạt động ngầm bất hợp pháp [grey market]. Ngay cả ngân hàng DongA nay cũng không còn hăng hái nói đến cây ATM rút vàng.
Ngoài việc khôi phục lòng tin vào tiền đồng, chính phủ cũng phải khôi phục tình trạng lành mạnh của nguồn vốn của khu vực nhà nước. Trong Nghị quyết 11, chính phủ đã cam đoan sẽ cắt giảm đầu tư công được công bố là lên tới 17% GDP trong năm 2009. Có những nghi ngờ thực sự về hiệu quả sử dụng nguồn vốn nói trên. Năm ngoái Vinashin, một tập đoàn đóng tàu cực lớn do nhà nước sở hữu đã coi như bị phá sản sau khi đi lạc quá xa khỏi hoạt động kinh doanh chính của mình.
Chỉ khi nào chương trình đầu tư công đem lại hiệu quả thì Việt Nam mới có thể hi vọng trong tương lai sẽ tăng trưởng bền vững ở tốc độ 7-8% mà không phải chịu những sức ép lạm phát như những năm gần đây. Sức ép này sẽ vẫn tiếp tục tăng lên trong vài tháng tới. Chính phủ vừa tăng giá xăng dầu và điện còn biện pháp thắt chặt mới được đưa ra thì cần phải có thời gian mới thấy được kết quả. “Chúng ta không nhìn thấy kết quả trong ngày một ngày hai”, Ayumi Konishi làm việc tại ADB đã phát biểu như vậy. Vụ thu hoạch lúa xuân sắp tới sẽ làm cho giá gạo hạ xuống, hiện nay giá gạo cao là bởi vì người nông dân tích trữ thóc chứ không bán ra. Những bao tải gạo chứ không phải những thỏi vàng mới là hàng rào ngăn ngặn lạm phát của những người nông dân tội nghiệp.
Người dịch: Hiền Ba
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2011
Ngày 5 tháng 5 năm 2011 | Hà Nội |
ĐỂ TỎ LÒNG KÍNH TRỌNG người chết, người Việt Nam thường đốt một thứ tiền giấy làm bằng giấy vàng mã nom giống như tiền thật để người chết tiêu ở thế giới bên kia. Chính phủ Việt Nam mới đây đã than vãn là cái thứ tiền vàng mã đó giờ đây đã nom quá giống không khác gì tiền thật. Thật không may là sự giống nhau này lại không chỉ là sự giống nhau ở hình thức bên ngoài. Trong năm qua, đồng tiền chính thức của Việt Nam – tiền “đồng” – cứ đều đều mất giá như thể bốc hơi đi đâu mất vậy.Giá tiêu dùng trong năm tăng 15,5% cho tới tháng 4, chỉ thua có Ethiopia và Venezuela. Kể từ tháng 6, tiền đồng đã bị phá giá sáu lần so với đồng đô la (xem biểu đồ).
Người Việt Nam đổ xô tới loại hàng hóa dự trữ có giá trị đáng tin cậy hơn. Những ai hi vọng vớt vát được số tiền tiết kiệm khỏi bị tiêu tan thành mây khói thì có thể tới cửa hàng vàng trang sức của công ty vàng trang sức Phú Nhuận để mua những thỏi vàng mười 37,5 gram có rập con phượng hoàng nổi. Một bảng điện tử ở một chi nhánh Hà Nội [của Công ty Vàng trang sức Phú Nhuận] thông báo giá: 38 170 000 đồng. Bảng điện tử chỉ còn đủ chỗ để hiện 5 con số đầu tiên.
Nhưng chính phủ Việt Nam hình như mới hạ quyết tâm dập tắt đám cháy lạm phát đang bùng lên. Hôm 4 tháng 5, ngân hành trung ương của nước này, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đã nâng một trong những lãi suất chủ chốt lên 14%, đây là lần gần nhất trong cơn bão giá kể từ hồi tháng 2. Chiến dịch này cùa chính phủ còn đi kèm với một gói cam kết thắt chặt tiền tệ và tín dụng, cắt giảm thâm hụt ngân sách và kìm cương các doanh nghiệp nhà nước của đất nước này.
Được biết tới như là Nghị quyết 11, gói cam kết này cho thấy chính phủ không còn bị giằng xé giữa chống lạm phát và say sưa phục hồi kinh tế. Câu “tăng trưởng kinh tế” không xuất hiện trong nghị định nói trên. Tại cuộc họp thường niên của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tuần này tại Hà Nội, Võ Hồng Phúc, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư đã thừa nhận rằng Việt Nam có thể không đạt được tốc độ tăng trưởng đã chính thức đề ra là từ 7% đến 7.5%. Cũng tại cuộc họp này, Nguyễn Văn Giàu, thống đất ngân hàng nhà nước, phát biểu rằng chính phủ đang cho thấy “cam kết và quyết tâm mạnh mẽ” tiếp tục đi theo Nghị quyết 11. Nếu vậy thì tốt quá bởi vì bản thân vị thống đốc này cũng là một thành viên nằm trong chính phủ chứ không được hưởng tính độc lập như những ngân hàng trung ương ở các nước khác.
Nghị quyết nói trên buộc ông phải kiềm chế tín dụng của khu vực tư nhân hiện nay đã vượt qua mức 120% GDP, tức là tăng lên so với tỉ lệ dưới 40% của năm 2001. Nếu dùng thước đo nói trên thì Việt Nam đang là “quốc gia giữ kỷ lục thế giới về sinh nợ”, theo Jonathan Anderson làm việc tại ngân hàng UBS, mặc dù tiền gửi ngân hàng hầu như vẫn theo kịp với sự mở rộng cho vay.
Ngân hàng nhà nước hiện cũng đang đối phó với tình trạng “đồng đôla” chi phối [dolalisation] và thậm chí “vàng” chi phối [goldisation] trong những giao dịch của nền kinh tế. Ở Việt Nam, bất chấp những biện pháp can thiệp của nhà nước đối với đồng ngoại tệ [capital controls], điều bất thường là người giữ tiền đồng vẫn dễ dàng chuyển đổi sang tiền tệ mạnh hoặc vàng. Đất nước này giống như một cái kho cất giữ một lượng đô la rất lớn, rất nhiều trong số đó là do công nhân xuất khẩu lao động gửi về nhà, và một kho dự trữ vàng khá lớn. Các ngân hàng của Việt Nam nhận tiền gửi bằng đồng đôla và ngân hàng DongA ở Thành phố Hồ Chí Minh thậm chí còn lắp đặt một cây ATM cho phép rút vàng thỏi.
Trong tháng 4 chính phủ đã quy định trần lãi suất tiền gửi bằng đô la là 3% so với lãi suất cao là 14% cho tiền đồng. Chính phủ cũng kiểm soát chặt chẽ hơn thị trường buôn bán vàng hoạt động ngầm bất hợp pháp [grey market]. Ngay cả ngân hàng DongA nay cũng không còn hăng hái nói đến cây ATM rút vàng.
Ngoài việc khôi phục lòng tin vào tiền đồng, chính phủ cũng phải khôi phục tình trạng lành mạnh của nguồn vốn của khu vực nhà nước. Trong Nghị quyết 11, chính phủ đã cam đoan sẽ cắt giảm đầu tư công được công bố là lên tới 17% GDP trong năm 2009. Có những nghi ngờ thực sự về hiệu quả sử dụng nguồn vốn nói trên. Năm ngoái Vinashin, một tập đoàn đóng tàu cực lớn do nhà nước sở hữu đã coi như bị phá sản sau khi đi lạc quá xa khỏi hoạt động kinh doanh chính của mình.
Chỉ khi nào chương trình đầu tư công đem lại hiệu quả thì Việt Nam mới có thể hi vọng trong tương lai sẽ tăng trưởng bền vững ở tốc độ 7-8% mà không phải chịu những sức ép lạm phát như những năm gần đây. Sức ép này sẽ vẫn tiếp tục tăng lên trong vài tháng tới. Chính phủ vừa tăng giá xăng dầu và điện còn biện pháp thắt chặt mới được đưa ra thì cần phải có thời gian mới thấy được kết quả. “Chúng ta không nhìn thấy kết quả trong ngày một ngày hai”, Ayumi Konishi làm việc tại ADB đã phát biểu như vậy. Vụ thu hoạch lúa xuân sắp tới sẽ làm cho giá gạo hạ xuống, hiện nay giá gạo cao là bởi vì người nông dân tích trữ thóc chứ không bán ra. Những bao tải gạo chứ không phải những thỏi vàng mới là hàng rào ngăn ngặn lạm phát của những người nông dân tội nghiệp.
Người dịch: Hiền Ba
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2011
