Một Tấm Dư Đồ Bị Lãng Quên

-Hoàng Sa của Việt Nam

Nguyễn Xuân Nghĩa / Trọng Nghĩa RFI Paris Ngày 20110702  

Thêm một bản đồ cổ xác định chủ quyền Việt Nam tại Hoàng Sa   

Tấm bản đồ Đông Nam Á của Jodocus Hondius vào đầu thế kỷ 17.

Ngày 22/06/2011, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa tại Hoa Kỳ đã trình bày trên blog riêng của ông (Dainamax.org) một tấm bản đồ Đông Nam Á từ thế kỷ 17. Tài liệu do Hà Lan xuất bản năm 1606, được in lại năm 1613 trong tập địa dư "Atlas Mercator Hondius", có thể được xem là một bằng chứng lịch sử về chủ quyền Việt Nam trên vùng quần đảo Hoàng Sa, được ghi trong bản đồ là “Pracel”.

Tài liệu vừa được công bố này đã gây chú ý trong dư luận vì cho thấy rằng từ đầu thế kỷ 17, và có thể là còn trước đó, các nhà địa dư học Âu Châu đã vẽ ra quần đảo Hoàng Sa, gọi bằng tiếng Latinh là "Pracel". Đối diện với quần đảo này trên lãnh thổ Việt Nam được viền màu vàng thấy có ghi tên "Costa de Pracel" – hay bờ biển Pracel.

Tài liệu địa dư khá đặc biệt này cho thấy rằng quần đảo Hoàng Sa thuộc về Việt Nam chứ chẳng liên hệ gì đến Trung Quốc, có đảo Hải Nam được tô hồng trong tấm bản đồ với tên là Ainan.

Trả lời phỏng vấn của RFI, chuyên gia Nguyễn Xuân Nghĩa, người công bố tấm bản đồ xác nhận là tài liệu này đã có trong gia đình ông từ lâu, và đã từng được ông công khai hóa vào năm 2008.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa tại California (Hoa Kỳ) 02/07/2011 by Trọng Nghĩa Nghe (07:33)

Nguyễn Xuân Nghĩa : - Gia đình chúng tôi có tấm bản đồ này từ đã lâu, sau này mới phổ biến để người Việt cùng xem. Lần đầu là trên Giai phẩm Xuân Mậu Tý đầu năm 2008 của tờ Việt Báo tại Hoa Kỳ mà tôi là chủ biên từ năm 2004, vì một chủ đề của số Xuân Mậu Tý năm đó chính là về quần đảo Hoàng Sa. Tháng Năm vừa rồi, khi thấy Trung Quốc lại uy hiếp Việt Nam và lếu láo nói về chủ quyền của họ trên vùng quần đảo Đông Nam Á, tôi thấy nên giới thiệu lại tài liệu lịch sử này, chỉ với thiển ý là cung cấp cho bà con mình một vật kỷ niệm về tinh thần. 

RFI : Tấm bản đồ này là do một nhà địa dư học Hà Lan vẽ ra? 

Nguyễn Xuân Nghĩa: - Tôi xin được đính kèm một phóng ảnh của tài liệu ấy để mọi người cùng biết và giữ lại vì không thấy còn bán trên thị trường nữa dù rất nhiều tài liệu có nhắc đến nó. 

- Đầu đuôi là sau khi Đế quốc Anh lập ra Công ty Đông Ấn hay "Compagnie Britannique des Indes Orientales" vào năm 1600 thì xứ Hoà Lan, hay Hà Lan theo cách gọi bây giờ, cũng lập tức lập ra Công ty Đông Ấn của họ vào năm 1602 để phát triển kinh doanh ở Đông Á. Sau đấy mới lần lượt là các công ty Đông Ấn của Pháp, Đan Mạch và cả Thụy Điển. Nhưng sớm nhất sau nước Anh chính là Đông Ấn của Hoà Lan, tức là vào đầu thế kỷ 17.

- Vì cần tập trung các tài liệu tham khảo về địa hình địa thế Á Đông, Đông Ấn Hòa Lan mới yêu cầu các nhà địa dư vẽ lại và hiện đại hóa các bản đồ cũ. Đầu thế kỷ 17 khi cách mạng về ấn loát đã bùng nổ, Hoà Lan có hai nhà địa dư học nổi tiếng là Gerardus Mercator và Jodocus Hondius. Tấm bản đồ trên là do Jodocus Hondius (1563-1612) vẽ lại và xuất bản năm 1606 sau khi tiếp nhhận và cập nhật nhiều dữ kiện của nhà địa dư học Bồ Đào Nha (Portugal) là Bartolomeu Lasso vào đầu thế kỷ 16 - là trước đó khoảng trăm năm. Vào năm 1613, tấm bản đồ được in lại trong cuốn "Atlas Mercator Hondius" hiện còn trong nhiều viện bảo tàng. Tức là chúng ta có trước mắt tài liệu địa dư xuất phát từ kiến thức của Âu Châu vào thế kỷ 16 và 17, mà năm 1613 này thì chúa Nguyễn Hoàng của chúng ta cũng tạ thế ở Đàng Trong. Đó là về thời điểm xuất hiện. 

- Tấm bản đồ trình bày bằng tiếng Latinh, có tên là "Insulae Indiae Orientalis Praecipuae", ghi rõ vùng biển Đông Nam Á từ đảo Sumatra phía Tây bao trùm qua Philippines đến New Guinea và đảo Guam phía cực Đông trong một chuỗi đảo họ mệnh danh là "quần đảo thổ phỉ" (Islas de las Vellas – Les Iles des Voleurs), và từ đảo Timor gần Úc Đại Lợi phía Nam lên tới Hải Nam của Trung Quốc ở phía Bắc. Góc Tây-Bắc phía trên ở bên trái là hình ảnh của nước Đại Việt viền màu vàng mà họ ghi bằng Latinh là "Cauchin – Cũng có tên là Cauchin-China". 

RFI : Người ta chú ý nhất đến vùng quần đảo chạy dọc bờ biển Việt Nam từ miền Trung tới cửa sông Tiền và sông Hậu của Cửu Long, được ghi là "Pracel" mà thật sự bao trùm lên cả Hoàng Sa và Trường Sa. Đó chính là quần đảo đời nay gọi là "Paracel". Mà đối diện quần đảo này và trên lãnh thổ Đại Việt ở miền Trung lại có ghi "Costa de Pracel", là "Bờ biển Pracel". Phải chăng các nhà địa dư học Âu Châu thời ấy đã đến Việt Nam, ghi chép lại cách gọi tên của người xưa, mà đấy cũng là một chứng cớ về chủ quyền của Việt Nam trên vùng quần đảo này?

Nguyễn Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ là như vậy. Nếu ta xét tấm dư đồ thì trên lãnh thổ Phi Luật Tân ở gần bên hoặc trên lãnh thổ Trung Quốc có đảo Hải Nam, cùng viền màu hồng, mà chẳng thấy có chi tiết gì về sự căn thuộc của quần đảo "Pracel" này! Theo như tôi hiểu, dù chẳng là một nhà địa dư học thì một vài bản đồ xuất hiện trước đó ít lâu cũng đã nói về Bờ biển Pracel này. 

RFI : Thưa anh, liệu người ta có thể sử dụng tấm dư đồ như chứng cớ về sự căn thuộc hay chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa ? 

Nguyễn Xuân Nghĩa : - Tôi nghĩ rằng rất nên, về cả pháp lý lẫn tâm lý. Mà người Việt cũng nên tham khảo các trung tâm nghiên cứu địa dư của Âu Châu thì có thể tìm ra nhiều chi tiết hữu ích. Cụ thể như trong văn khố Hoà Lan về sự tiếp xúc của xứ này với Đàng Trong vào thời Trịnh-Nguyễn. Dân Việt nên vận dụng ưu thế của cộng đồng ở hải ngoại cho loại công trình đó.  

- Tuy nhiên, cũng cần thực tế thấy ra là sức mạnh có khả năng bảo vệ chủ quyền nằm trong hiện tại, nhất là trong ý chí của người Việt đời nay ở trong nước. Chứ đã có hóa đơn hoặc bằng khoán mà để bị cướp mất thì kẻ cướp có thể viện dẫn nguyên tắc pháp lý "la possession fait droit", sự thủ đắc làm nên chủ quyền, là điều ta thấy ở Hoàng Sa từ Tháng Giêng năm 1974!

RFI: Xin cảm tạ anh Nguyễn Xuân Nghĩa.

NXN: Nhân đây, xin được giới thiệu thêm một tấm bản đồ nữa, của Henricus Van Langren và Jan Huygen Van Linschoten, xuất bản năm 1596, có tên rất dài là (xin ghi lại cho ai muốn tham khảo tài liệu và tên các nước vào thời ấy): Exacta & Accurata Delineatio cum Orarum Maritimarum tum etjam locorum terrestrium quae in Regionibus China, Cauchinchina, Camboja sive Champa, Syao, Malacca, Arracan & Pegu . . .

Ngoài vị trí của quần đảo Hoàng Sa, có chi tiết đáng chú ý là hướng Đông lại nằm ở trên, nên ta cần xoay theo chiều kim đồng hồ 90 độ thì dễ nhìn ra hơn!

-Một Tấm Dư Đồ Bị Lãng Quên

(Nguyễn Xuân Nghĩa)

Nguyễn Xuân Nghĩa Ngày 20110622

Đông Nam Á trên bản đồ của Hondius xuất bản năm 1606 tại Amsterdam 

    Hoàng Sa là của ai dưới con mắt nhà địa dư học Hoà Lan?

Dainamax Magazine xin giới thiệu một tấm bản đồ Đông Nam Á xuất bản năm 1606 mà chúng tôi có bản chính từ đã lâu. Tấm bản đồ này được in lại năm 1613 trong cuốn địa đồ Atlas Mercator Hondius.

***

Gerardus Mercator và Jodocus Hondius là hai nhà địa dư học nổi tiếng của Hoà Lan (Netherland) từ thế kỷ 17, vào các năm 1600 trở về sau. Thời ấy, để cạnh tranh với Công ty Đông Ấn của Anh, Công ty Đông Ấn của Hoà Lan được lập ra năm 1602 và phát triển cơ sở kinh doanh ở khắp nơi nên mới tập trung lại các tài liệu tham khảo về địa hình địa thế Á Đông. Tấm bản đồ trên đây là do Jodocus Hondius (1563-1612) vẽ lại trước năm xuất bản 1606 và căn cứ trên những dữ kiện của nhà địa dư học Bồ Đào Nha (Portugal) là Bartolomeu Lasso vào đầu thế kỷ 16 - tức là trước đó khoảng trăm năm.

Tấm bản đồ trình bày bằng tiếng Latinh, có tên là  "Insulae Indiae Orientalis Praecipuae", ghi rõ vùng biển Đông Nam Á từ đảo Sumatra phía Tây đến New Guinea và cả... đảo Guam phía cực Đông trong một chuỗi đảo họ mệnh danh là "quần đảo thổ phỉ" (Islas de las Vellas), và từ đảo Timor gần Úc Đại Lợi phía Nam lên tới Hải Nam của Trung Quốc ở phía Bắc.

Thời ấy, thế giới Tây phương vẫn mơ hồ về đảo Java, với hướng Nam còn ghi bằng hàng dấu chấm trên bản đồ. Nhưng qua tài liệu tô màu này, các sử gia thích thú tìm thấy chứng cớ cập bến của nhà thám hiểm và Phó Đề đốc nổi tiếng của Nữ Hoàng Anh Elizabeth I là Francis Drake (sinh khoảng năm 1540 và mất năm 1596): tại một hải cảng ở miền Nam Java có ghi hàng chữ "Huc Franciscus Dra. Appulit". 

Họ rất vui với việc đó, nhưng người Việt chúng ta lại chú ý đến nhiều dữ kiện khác.

Góc Tây-Bắc của tấm dư đồ là đất "Cauchin, có tên khác là Cauchinchina", là Cochinchine theo lối gọi thời Tây sau này. Đấy là địa đồ của Đàng Trong khi mở ra cục diện Trịnh-Nguyễn phân tranh: chúa Nguyễn Hoàng mất năm 1613 là khi tấm bản đồ được đưa vào cuốn Atlas Mercator Hondius.

Nhân đây, xin ghi một chi tiết tồn nghi về tên gọi. 

Từ thế kỷ 13, các nước đã theo Marco Polo mà gọi tên nước ta là Caugigu (phiên âm từ "Giao Chỉ quốc), sau đọc trại thành Kiaoche rồi Coci - là cách gọi của người Bồ Đào Nha. Thế rồi, để khỏi lầm với đất Koci của Ấn Độ, người ta mới thêm chữ China hay Cina, nên Cauchinchina trở thành tên gọi chung của nước Đại Việt. Đến thời Trịnh Nguyễn phân tranh, người ta mới gọi Đàng Ngoài là Tunking hay Tonkin, từ chữ Đông Kinh là Hà Nội ngyà nay. Còn Đàng Trong vẫn giữ tên Cauchinchina hay Cochinchine như Pháp gọi sau này.

Nếu cứ theo mặt tên mà nói thì các nhà báo Tây phương ngày nay có thể kết luận rằng toàn cõi Việt Nam là... của Trung Quốc. Đất Cochin của nước China mà! Chúng ta nên giảng điều này cho con cháu, nhất là những thế hệ sinh đẻ ở bên ngoài, để chúng khỏi nhận giặc làm cha.

Trên tấm dư đồ, ta nhận ra Thuận Hoá dưới tên viết Latinh là Sinoa - chứ không phải là Chinois! - sau này mình mới gọi là Phú Xuân rồi Huế. Nhiều địa danh khác thì phải nghiên cứu thêm thì mới biết được - và đấy cũng là một mục tiêu khi chúng tôi giới thiệu tài liệu này. Như tại phía Bắc có thành phố ghi tên Bicuputri, dịch từ tiếng Latinh ra là "trụ đá" hay "Thạch trụ", "Thạch bi". Chẳng lẽ là núi Thạch Bi?

Xin các nhà địa dư học tìm hiểu và chỉ cho.

Tại phía Nam, quãng Phú Yên Khánh Hoà thì có địa danh Lantam. Thực tế là gì thì mình chưa rõ - hoặc nếu ai tìm ra cách lý giải thì xin góp ý - chỉ nhớ rằng tấm bản đồ được vẽ theo những tài liệu của Bồ Đào Nhà cách đó trăm năm.

Đáng chú ý hơn cả, tấm bản đồ ghi rất rõ ngoài khơi Việt Nam một vùn quần đảo có nhiều bãi cát nông chạy dài xuống hướng Tây-Nam được ghi là Pracel.

Đối diện với quần đảo - và trên lãnh thổ Việt Nam được viền màu vàng -  là tên "Costa de Pracel" - Bờ Pracel. Chẳng liên hệ gì đến đảo Hải Nam của Trung Quốc được tô hồng với tên là Ainan! 

Chúng ta nhớ lại thì Lê Quý Đôn viết trong "Phủ Biên Tạp Lục " (soạn thảo từ 1776) rằng: "... Trước đó, họ Nguyễn đặt đội Hoàng Sa 70 suất, lấy người xã An Vĩnh sung vào. Cắt phiên, mỗi năm cứ Tháng Hai nhận giấy sai đi, mang lương đủ ăn sáu tháng. Đi bằng năm chiếc thuyền câu nhỏ, ra biển ba ngày ba đêm thì đến đảo ấy."

Bây giờ, có tài liệu cho thấy người ngoại quốc đã đến Việt Nam trước khi Lê Quý Đôn theo quân Trịnh vào Thuận Hoá. Và ghi lại 170 năm trước "Phủ Biên Tạp Lục" sự căn thuộc Việt Nam của quần đảo ta gọi là Hoàng Sa. Khi ấy, Trung Quốc còn ở xa tắp và nhà Minh sắp mất vào tay Mãn tộc!

Chúng ta không quên rằng người Bồ Đào Nha và Hoà Lan đã tiếp túc và buôn bán với cả hai chúa Trịnh và Nguyễn, Khi thương thuyền Grootenbrook bị đắm tại quần đảo Hoàng Sa, người cầm đầu thương điếm của Công ty Đông Ấn Hòa Lan tại Faifo lại không lên... đảo Hải Nam mà vào Thuận Hoá để cám ơn Chúa Thượng việc thủy thủ đoàn của họ được người Việt cứu vớt. Chúng ta cũng biết rằng dưới thời Trịnh Nguyễn, nhà Đại Thanh còn phải củng cố quyền lực sau khi diệt nhà Minh vào năm 1644, cho đến lúc lẫy lừng nhất vào đời Càn Long thì bị Quang Trung bợp tai đá đít năm 1789.

Những người Hoa duy nhất mà dân ta gặp trên cái đất được Tây phương gọi là Cauchinchina là dân tỵ nạn của triều Minh, là "thuyền nhân" hay hải tặc tìm đất dung thân ở Đàng Trong, Họ được dân ta đón nhận, đối xử tử tế và bình đẳng theo truyền thống Việt Nam mà các nhà hàng hải Hoà Lan đã sớm ghi nhận. Họ góp phần khai phá miền Nam, trở thành kiện tướng hay công thần của các Chúa rồi các Hoàng đế nhà Nguyễn.

Không hề có chuyện người Trung Hoa hay nước Trung Quốc cai quản hoặc làm chủ Hoàng Sa hay Trường Sa như Bắc Kinh ngày nay đang đòi diễn giải....