Người con gái đang kéo xác máy bay trong bức ảnh phóng lớn của Quang Văn đang được treo tại Bảo tàng lịch sử quân sự Việt Nam, giờ đây đang bán sữa đậu nành, đậu hoa ở một góc đường thành phố Nam Định. Người con gái tên Hà Thị Nhiên giờ đây được mọi người quen gọi là “bác Nhiên sữa đậu”, ở tuổi lục tuần, an phận với gánh sữa của mình
 |
Giữa trời, biển Hải Thịnh, cô dân quân Hà Thị Nhiên trong bộ quần đen, áo nâu nai nịt gọn gàng, vai mang súng, tay kéo mảnh xác máy bay, bóng đổ dài trên bãi biển đã lọt vào ống kính của nghệ sĩ nhiếp ảnh Quang Văn. Sau khi đoạt giải Quốc tế năm 1970, bức ảnh Sự trừng phạt đích đáng đã được nhiều khán giả trong nước và quốc tế sưu tầm
|
 |  |
Hàng ngày, bà Nhiên phải lọ mọ dậy làm từ lúc 3 giờ sáng, bán hàng đến tận trưa, gặp hôm ế, đến tận chiều... Thu nhập từ gánh sữa đậu cộng vào đồng lương mất sức của chồng cũng tạm đủ để gia đình đắp đổi | Cô dân quân Hải Thịnh 43 năm sau |
|
Gánh sữa đậu và đồng lương hưu của chồng đã giúp ông bà nuôi các con trưởng thành, có gia đình riêng – đó là niềm an ủi lớn nhất cho một đời vất vả |
 |
Người dân ở đây đã quen với gánh hàng của bà Nhiên sữa đậu mỗi ngày. Có khi những người trẻ chỉ nhớ đến bác Nhiên hoà bình, không còn nhớ đến một Hà Thị Nhiên thời chiến ngày 15.1.1966 |
 |  |
| Những suất bánh sữa 5.000 đồng | Thu nhập từ gánh đậu cũng là một phần đáng kể mỗi ngày của gia đình bà Nhiên – ông Tiến để nuôi các con khôn lớn |
 |
Tuổi cao, một bên tai đã bị nghễnh ngãng do tiếng bom, nhưng hàng ngày bà Nhiên vẫn đi về sớm hôm với gánh sữa đậu, một phần vì là những sinh hoạt đã gắn chặt với đời mình từ mấy chục năm, một phần vì không muốn trở thành gánh nặng đối với con cái |
Trần Việt Đức thực hiện
