-Gạo và dân chủ
Chính
phủ Thái Lan vừa tái khẳngđịnh sẽ tiến hành chính sách mua gạo trực
tiếp từ nông dân với giá cao hơn giáthị trường. Từ ngày 7-10, chính phủ
Thái sẽ trợ giá, mua gạo thường với giá15.000 baht/tấn, gạo thơm 20.000
baht/tấn, cao hơn mức giá tháng Tám khoảng 50%nhằm hỗ trợ nâng thu nhập
cho nông dân, một lời hứa trong chiến dịch tranh cửcủa nữ Thủ tướng
Yingluck Shinawatra.
Có
thể phân tích chuyện này từrất nhiều góc cạnh, chẳng hạn, liệu Việt Nam
có sẵn sàng tham gia một liên minhcác nước xuất khẩu gạo nhằm nâng giá
gạo thế giới; giới xuất khẩu gạo Việt Nam nênlàm gì để tận dụng cơ hội
này khi giá gạo thế giới chắc chắc sẽ tăng mạnh; liệuchính phủ Thái Lan
có đủ tiềm lực tài chính để duy trì chiến lược này trong dàihạn; lạm
phát của nước họ rồi sẽ ra sao; nâng giá gạo như thế trong bối cảnh
cungcầu không khác năm ngoái thì làm sao bán được gạo…
Nhưng
tôi muốn nhìn vấn đề gạodưới góc cạnh dân chủ. Giả thử chúng ta cứ đơn
giản hóa vấn đề theo cách này: Yingluckđưa ra một lời hứa hẹn rất hấp
dẫn cho nông dân Thái Lan, hiện đang chiếm đa sốtrong tổng số cử tri –
đến khi bầu cử, bà đắc cử và nay thực hiện lời hứa, bấtkể chính sách đó
có thể có hại cho người thành thị hay tính cạnh tranh của TháiLan nói
chung.
Giá gạo tăng, chắc chắn sẽ
ảnhhưởng xấu lên thu nhập của những người không phải là nông dân, nhất
là dânnghèo thành thị. Giá gạo tăng, Thái Lan khó lòng duy trì vị thế
nước xuất khẩugạo hàng đầu thế giới. Để mua gạo giá cao mà chưa chắc đã
bán được với giá đó,chính phủ Thái Lan phải lấy tiền từ ngân sách, tức
lấy tiền đóng thuế của ngườidân nói chung để trợ cấp cho nông dân, là cử
tri bầu cho bà Yingluck.
Câu hỏi
đặt ra, liệu quy trìnhnày có phải là dân chủ? Phải chăng cách làm như
thế chính là nguyên nhân gâybất ổn, áo vàng áo đỏ tại Thái Lan trong
những năm vừa qua? Dân chủ đa số cóphải là dân chủ thật sự? Hay cái gọi
là “tyrannyof the majority” đang tồn tại trong tình huống này?
Một trí thức thật sựbăn khoăn cho tương lai ngành xuất khẩu gạo của Thái
Lan sẽ phải lên tiếng nhưthế nào? Liệu lập luận của ông ta là chân lý
hay đám đông bỏ phiếu cho bà Yingluck,dẫn tới chính sách mua gạo giá cao
là đúng?
Trả lời và chờ thời gian trả lờicho những câu hỏi như thế là điều đáng theo dõi.
-Thái Lan có thể bỏ ngôi số 1 xuất khẩu gạoSupunnabul Suwannakij và Daniel Ten Kate
Trông người lại nghĩ đến ta!
Đỗ Trọng Tiến
|
Phó thủ tướng Kittiratt Na-Ranong tuyên bố chính phủ Thái Lan muốn từ bỏ ngôi số 1 trên thế giới về xuất khẩu gạo bằng cách mua gạo trực tiếp để nâng giá và tăng lợi tức cho nông thôn.
Ông Kittiratt tuyên bố khi được phỏng vấn hôm qua: “Chúng tôi sẽ không thụt lùi (trong quyết định này) vì nếu không giúp được người nông dân thì có chính phủ để làm gì?”. Tôi không có gì tự hào là nước xuất khẩu gạo hàng đầu. Tôi tự hào là người nông dân Thái có thể trồng trọt và bán sản phẩm với giá phải chăng và có thể cười vui”.
Bà Thủ Tướng Yingluck Shinawatra đang che chở 66 triệu người dân Thái khỏi ảnh hưởng của nạn kinh tế trì trệ toàn cầu bằng cách giúp người nghèo có thêm lợi tức. Chính những người nghèo này đã giúp đảng của bà thắng lợi trong kỳ bầu cử tháng 7 vừa qua. Ông Sarunyu Jeamsinkul, Phó giám đốc công ty xuất khẩu lớn nhất là Asia Golden Rice, cho là chương trình cam kết giá mua gạo (cho nông dân) có thể làm giá gạo xuất khẩu tăng 20% và khiến Thái Lan mất đi một phần thị trường.
“Điều này sẽ gây khó cho các nhà xuất khẩu. Rất khó có được giao kèo ở mức giá cao đó”, ông Saruynu nói qua điện thoại từ Bangkok. Ông cho rằng giá gạo xuất khẩu có thể tăng lên tới 750 USD/tấn. Giá gạo xuất khẩu là 629 USD/tấn vào ngày 7 tháng 9 vừa qua theo tài liệu của Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan.
Giá tương lai của gạo vào thời điểm 11:54 sáng (12/9/2011) trên thị trường chứng khoán Chicago tăng 0,2%, thành 18,4 USD mỗi tạ 100 cân Anh [khoảng 45 kg]. Nó có triển vọng là cao nhất từ ngày 30/9/2008, khi thị trường bãi phiên vào ngày này.
Xuất khẩu sẽ giảm
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Thái Lan với 30% số lượng gạo xuất khẩu trên thế giới, năm nay sẽ giảm xuất khẩu từ 10 triệu tấn xuống 8 triệu tấn. Việt Nam, nước xuất khẩu nhiều thứ hai, có thể giảm xuất khẩu 8,6% xuống còn 6,4 triệu tấn vào năm tới.
“Tôi tin rằng nếu ta phải xuất khẩu ít đi, thì giá trị của xuất khẩu cũng vẫn lớn hơn”, ông Kittiratt nói như vậy tại Bangkok. Theo như tài liệu của Liên hiệp các nhà Xuất khẩu Thái, xuất khẩu tăng 55% từ đầu năm tới ngày 5 tháng 9, tổng cộng là 8,3 triệu tấn.
Chính phủ Thái dự định trả 15.000 baht (498 USD) mỗi tấn thóc gạo trắng chưa xay, và 20.000 baht (664 USD) mỗi tấn thóc gạo thơm Hom Mali, nghĩa là khoảng 47% cao hơn giá hiện hành, theo sự tính toán của Bloomberg dựa theo các dữ kiện của Hiệp hội các nhà xay lúa Thái. Chính phủ Thái bắt đầu mua ngày 7 tháng 10/2011.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Thái Lan là nước xuất khẩu gạo nhiều nhất từ năm 1981, và việc chính phủ Thái dự tính tăng thu nhập cho nông dân có thể làm tăng giá gạo toàn vùng (Đông Nam Á), vùng sản xuất 87% gạo tiêu thụ trên thế giới.
Giá cả vẫn “phải chăng”
Ông Kittiratt nói: “Đâu có phải chúng tôi tăng giá gấp ba, bốn năm lần để buộc người ăn cơm phải đổi qua ăn bánh mì hoặc ngũ cốc khác. Tôi tin chắc rằng giá mua chính phủ đề ra là phải chăng. Tôi sẽ không vui chút nào nếu giá gạo tăng cao hơn chúng tôi đề nghị”.
Ông Abah Ofon, một chuyên gia của hãng Standard Chartered nói trên TV Bloomberg hôm nay: “Có khả năng là giá cao đó sẽ tồn tại 12 tháng. Câu hỏi là chính phủ Thái có thể duy trì giá mua đó bao lâu”.
Giá gạo Thái hạng B, loại gạo tiêu biểu của Á Châu, đã tăng 21% từ ngày bầu cử 3 tháng 7 (2011) vì người ta tin rằng bà Thủ tướng Yingluck sẽ nêu lại chính sách mà anh của bà là (cựu Thủ tướng) Thaksin Shinawatra đưa ra.
Theo Văn phòng Kinh tế Nông nghiệp, khoảng 35% người dân Thái làm nghề nông. Trong cuộc bầu cử tháng 7, đảng Pheu Thai của bà Yingluck đã thắng 153 trong số 195 ghế dành cho miền Bắc và Đông Bắc, nơi mà thu nhập bình quân chỉ bằng 1/3 thu nhập tại Bangkok.
Chính sách của Thaksin
Theo Ngân hàng Nông nghiệp và Hợp tác xã Nông nghiệp, lần cuối các đồng minh của ông Thaksin còn nắm quyền năm 2008, chính phủ mua 10,5 triệu tấn gạo từ gần một triệu nông dân. Theo tài liệu của ngân hàng, chính phủ bán lại gạo đó với giá thị trường thấp hơn, và bị lỗ khoảng 43 tỉ baht (1,4 tỉ USD).
Giá gạo tại địa phương tăng cao tới 17.000 baht một tấn (564 USD/t) vào tháng 4 năm 2008, và giá xuất khẩu tăng kỷ lục tới 1.038 USD/t vào tháng 5, khi Trung Quốc và Việt Nam cũng hạn chế xuất khẩu gạo. Việc này gây xáo động tại Haiti và Ai Cập.
Ông Kittiratt nói tiếp: “Quí vị hãy nhìn vào giá gạo và giá lúa mì 5 năm trước đây và nhìn vào số phần trăm tăng giá. Chương trình chúng tôi làm không phải là muốn vượt xa các chọn lựa tương tự. Chúng tôi mong người mua và người bán thông cảm cho”.
Báo tiếng Thái, Krungthep Turakij, đăng ý kiến của Tổng giám đốc Luck Wajananawatch là Ngân hàng Nông nghiệp dự tính dùng 400 tỉ baht cho chương trình này.
“Không có nạn thiếu cung”
Theo báo cáo ngày 12 tháng 9, Bộ Nông nghiệp Mỹ ước tính là thế giới sẽ gặt được 458,4 triệu tấn lúa trong mùa 2011-2012, nhờ thu hoạch cao hơn dự đoán tại Brazil, Trung Quốc và Phi Luật Tân. Đây là năm thứ hai được mùa để cung vượt trội hơn cầu và làm giá của các công ty liên hệ trên thị trường chứng khoán tăng lên cao nhất từ 9 năm nay.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, thương vụ lúa gạo sẽ giảm 4,2% vào năm tới, nghĩa là chỉ tới mức 31,8 triệu tấn.
Ông Ofon nói: “Trong tương lai, các nguyên tắc về cung cầu sẽ kích hoạt. Thị trường không thiếu gạo. Thực ra việc tiêu thụ gạo trong vùng giảm đi. Khi người dân có nhiều tiền hơn,họ dùng ít gạo đi và thay vào đó các thức ăn có nhiều protein hơn”.
S.S. – D.T.K.
Nguồn: Bloomberg News, 9-13-2011
Đỗ Trọng Tiến phỏng dịch
Dịch giả gửi trực tiếp cho BVN.
-Thái Lan có thể bỏ ngôi số 1 xuất khẩu gạo-----------
- Kế hoạch trợ giá gạo của Thái Lan sẽ khiến giá thị trường thế giới tăng cao – (RFI). Thai rice subsidy scheme to push up world prices (AP/ Bloomberg).
-Thái Lan giảm xuất khẩu gạo, giá gạo thế giới tăng? (Sgtt)- - Cho phép nhập thêm 50.000 tấn muối (TP). - Cho phép nhập khẩu 50.000 tấn muối (VNEco).
