Chuyên gia William Engdahl trong bài viết " NATO's War on Libya is Directed against China: AFRICOM and the Threat to China's National Energy Security " đăng trên tạp chí Mondialisation cho rằng, quyết định của Mỹ cho NATO không kích Libi không liên quan gì đến cái mà Chính phủ Mỹ gọi là "sứ mệnh bảo vệ dân thường". Thực tế, chiến dịch đó là một phần trong kế hoạch lớn hơn của NATO và Lầu Năm Góc nhằm kiểm soát tử huyệt của Trung Quốc.
Trung Quốc hiện là nước nhập khẩu dầu mỏ lớn thứ hai trên thế giới, sau Mỹ. Vị trí địa lý của Bắc Phi và phương thức tổ chức của Bộ chỉ huy châu Phi của Mỹ (AFRICOM) cho thấy chiến lược của Mỹ là kiểm soát mọi con đường tiếp cận của Trung Quốc tới các nguồn cung chiến lược nhất ở châu Phi và Trung Đông về dầu mỏ và nguyên liệu.
Việc một số công ty năng lượng và nhập khẩu nguyên liệu Trung Quốc hoạt động mạnh ở châu Phi là mối lo ngại lớn đối với Mỹ. Nhu cầu năng lượng cho tương lai buộc Trung Quốc phải tiến hành một cuộc chiến ngoại giao kinh tế thực sự và chế áp ở châu Phi. Chiến lược này phát triển mạnh từ năm 2006 khi Trung Quốc trải thảm đỏ đón nguyên thủ hơn 40 nước châu Phi và thảo luận mở rộng mối quan hệ thương mại với các nước này. Trung Quốc hướng về các nước không được các cường quốc thực dân châu Âu cũ - như Pháp, Anh hay Bồ Đào Nha - quan tâm.
Sát là một ví dụ điển hình. Đây là một trong những nước nghèo và bị cô lập nhất ở châu Phi. Trung Quốc thiết lập quan hệ ngoại giao với Sát vào năm 2006. Tháng 10/2007, công ty dầu mỏ Nhà nước CNPC của Trung Quốc ký hợp đồng xây dựng nhà máy lọc dầu liên doanh với Chính phủ Sát. Hai năm sau, hai nước bắt đầu xây dựng đường ống dẫn dầu để đưa dầu khai thác được từ mỏ do Trung Quốc kiểm soát ở miền Nam về nhà máy lọc dầu cách đó 300 km. Các tổ chức phi chính phủ được các nước Phương Tây ủng hộ lúc đó bắt đầu lên tiếng về tác động môi trường do đường ống dẫn dầu của Trung Quốc gây ra. Song các tổ chức này lại im lặng một cách lạ lùng khi công ty Chevron (Mỹ) phát hiện ra dầu ở Sát vào năm 2003.
Xuđăng là một nguồn cung cấp dầu quan trọng cho Trung Quốc kể từ khi hợp tác được thiết lập giữa hai nước vào đầu những năm 1990. Từ năm 1998, công ty CNPC xây dựng một đường ống dẫn dầu dài 1.500 km từ mỏ ở Nam Xuđăng đến Cảng Xuđăng nằm bên bờ biển Đỏ và một nhà máy lọc dầu ở gần Khắctum. Đầu năm 2011, dầu mỏ của Xuđăng được khai thác từ vùng có xung đột ở miền Nam đáp ứng khoảng 10% lượng dầu mỏ mà Trung Quốc nhập. Xuđăng trở thành một điểm trọng yếu trong an ninh năng lượng quốc gia của Trung Quốc.
Tháng 7/2011, Nam Xuđăng tuyên bố độc lập và mang theo phần lớn nguồn dầu mỏ. Đây là một kế hoạch được Mỹ chỉ huy và tài trợ từ khi chính phủ Bush quyết định đưa kế hoạch đó vào các vấn đề ưu tiên vào năm 2004. Miền Nam ly khai với ¾ sản lượng 490.000 thùng/ngày làm trầm trọng thêm các vấn đề kinh tế của Xuđăng vì nước này mất đi khoảng 37% thu nhập quốc dân.
Phần dưới lòng đất chạy từ Darfour qua Sát đến Camơrun được đánh giá là một vùng dầu mỏ lớn đến mức có thể biến vùng này thành một Arập Xêút thứ hai. Kiểm soát được Nam Xuđăng và Sát cũng như Camơrun là việc có tính sống còn đối với chiến lược của Lầu Năm Góc nhằm triệt hạ về phương diện chiến lược nguồn cung ứng dầu mỏ trong tương lai của Trung Quốc. Việc tách Nam Xuđăng khỏi Xuđăng gần như đồng thời với việc lật đổ chế độ Gaddafi là một ưu tiên chiến lược có tầm quan trọng hàng đầu đối với kế hoạch thống trị toàn bộ của Lầu Năm Góc.
AFRICOM là lực lượng chính đứng đằng sau chiến dịch tấn công Libi hay sự thay đổi chế độ kín đáo hơn ở Tuynidi, Ai Cập và cuộc trưng cầu dân ý về Nam Xuđăng biến vùng này thành một nước độc lập. Cuối năm 2007, Peter Pham, cố vấn Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ, giải thích công khai rằng trong số các mục đích thiết thân nhất của AFRICOM có việc bảo vệ đường tiếp cận dầu mỏ và nguồn tài nguyên chiến lược rất phong phú ở châu Phi, một nhiệm vụ bao gồm bảo đảm giữ được nguồn tài nguyên thiên nhiên đó, đồng thời không cho một bên thứ ba nào như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản hay Nga có được thế độc quyền hay ưu tiên khai thác.
Tóm lại, mục đích thay đổi chế độ ở Libi cũng như toàn bộ kế hoạch của Mỹ đối với Trung Đông núp bóng "Mùa xuân Arập" là làm sao trong thời gian tới kiểm soát được các mỏ dầu quan trọng nhất hiện nay và chính sách sắp tới của một số nước, đặc biệt là Trung Quốc.
Theo Mondialisation
Trần Quang (gt)
-Cuộc chiến Libi là nhằm chống lại Trung Quốc
