Thế kỷ Thái bình dương của Hoa Kỳ

-THẾ KỶ THÁI BÌNH DƯƠNG CỦA HOA KỲ (1)

Hillary Clinton/Foreign Policy
Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ

Tương lai của các nền chính trị sẽ được quyết định ở châu Á, không phải ở Afghanistan hay Iraq, và Hoa Kỳ sẽ ở ngay tại trung tâm của cuộc hành động.

Khi cuộc chiến ở Iraq lắng xuống và Mỹ bắt đầu rút quân khỏi Afghanistan, Hoa Kỳ đứng ở một vị trí trụ cột. Hơn 10 năm qua, chúng ta đã chuyển giao những nguồn lực hết sức lớn cho hai sân khấu ấy. Trong 10 năm tới, chúng ta cần phải khôn ngoan và có phương pháp hơn về việc nên đầu tư thời gian và năng lực ở đâu, để đặt mình vào vị trí tốt nhất nhằm duy trì vị trí lãnh đạo, đảm bảo được các quyền lợi và thúc đẩy được các giá trị của mình. Do đó, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của nghệ thuật quản lý nhà nước Hoa Kỳ trong thập kỷ tới sẽ là việc bám sát vào một loại đầu tư có sức gia tăng đáng kể - ngoại giao, kinh tế, chiến lược và các mặt khác - trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã trở thành một động lực chính của nền chính trị toàn cầu. Trải dài từ tiểu lục địa Ấn Độ đến bờ biển phía tây châu Mỹ, khu vực kéo dài giữa hai đại dương - Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương - đang ngày càng được nối kết bằng vận chuyển và chiến lược. Khu vực này tự hào có được gần một nửa dân số thế giới. Bao gồm rất nhiều công cụ quan trọng của nền kinh tế toàn cầu, đồng thời cũng là các nhà phát thải khí lớn nhất đổ vào bầu khí quyển. Châu Á Thái Bình dương còn là xứ sở của một số đồng minh chủ chốt của chúng ta và các cường quốc mới nổi quan trọng như Trung Quốc, Ấn Độ, và Indonesia.

Vào thời điểm khu vực này đang xây dựng kiến trúc an ninh và kinh tế trưởng thành hơn để thăng tiến ổn định và thịnh vượng, cam kết của Hoa Kỳ là cần thiết. Các cam kết này sẽ giúp xây dựng kiến trúc ấy và chi trả hữu hiệu các phần lời cho vai trò lãnh đạo tiếp tục của Hoa Kỳ vào thế kỷ này, giống như các cam kết xây dựng lại một mạng lưới xuyên quốc gia toàn diện và lâu dài của các định chế và các mối quan hệ của chúng ta sau Đệ nhị Thế chiến đã từng được trả dứt nhiều lần hơn thế - và sẽ tiếp tục là như vậy. Đã đến lúc Hoa Kỳ sẽ thực hiện một cuộc đầu tư tương tự như một cường quốc Thái Bình Dương, một tiến trình chiến lược được định hình bởi Tổng thống Barack Obama ngay từ khởi đầu của chính quyền ông và đã đạt được kết quả có lợi.

Với việc Iraq và Afghanistan vẫn còn trong quá trình chuyển đổi và các thách thức kinh tế nghiêm trọng ở đất nước của chúng ta, có những người trong cảnh quan chính trị Hoa Kỳ đang kêu gọi chúng ta không nên đặt để lại vị trí mà nên quay về trong nước. Họ tìm kiếm việc ủng hộ những ưu tiên hàng đầu trong quốc nội và giảm bớt sự tham gia ở nước ngoài của chúng ta. Các xung động này là dễ hiểu, nhưng sai lầm. Những người nói rằng chúng ta không còn có đủ khả năng để tham gia với thế giới chính xác là đang lạc hậu - chúng ta không thể kham nổi việc thiếu khả năng để tham dự như vậy. Từ việc mở cửa các thị trường mới cho các doanh nghiệp Mỹ đến việc kiềm chế phổ biến vũ khí hạt nhân để giữ các tuyến đường biển được tự do cho thương mại và giao thông, công việc của chúng ta ở nước ngoài đang nắm giữ chìa khóa cho thịnh vượng và an ninh của chúng ta tại quê nhà. Trong hơn sáu thập kỷ qua, Hoa Kỳ đã chống lại sức hút của những cuộc tranh cãi "hãy quay về nước" và loại logic ám chỉ tính được thua ngang bằng của những lập luận này. Chúng ta phải làm như vậy một lần nữa.

Bên ngoài biên giới của chúng ta, mọi người cũng tự hỏi về ý định của Hoa Kỳ - sự sẵn sàng để duy trì tham dự và lãnh đạo. Ở châu Á, người dân đang hỏi liệu chúng ta có thực sự ở lại đó, hay là chúng ta có thể bị xao lãng bởi những sự kiện ở nơi khác, chúng ta có thể thực hiện, giữ được những cam kết kinh tế và chiến lược đáng tin cậy và liệu chúng ta có thể hỗ trợ những cam kết bằng hành động hay không. Câu trả lời là: Chúng ta có thể, và chúng ta sẽ là như thế.

Khai thác châu Á tăng trưởng và năng động là trọng tâm đối với quyền lợi kinh tế và chiến lược của Hoa Kỳ và là một ưu tiên quan trọng đối với Tổng thống Obama. Mở cửa các thị trường ở châu Á mang lại cho Hoa Kỳ những cơ hội chưa từng có về đầu tư, thương mại và sự truy cập đến công nghệ tiên tiến. Phục hồi kinh tế của chúng ta ở trong nước sẽ phụ thuộc vào xuất khẩu và khả năng khai thác cơ sở tiêu dùng rộng lớn, ngày càng tăng trong khu vực châu Á của các công ty Hoa Kỳ. Nói một cách chiến lược, việc duy trì hòa bình và an ninh trên khắp các khu vực châu Á-Thái Bình Dương ngày càng quan trọng hơn cho tiến bộ của toàn cầu, dù bằng việc bảo vệ tự do hàng hải ở khu vực Biển Đông, chống lại các nỗ lực phổ biến hạt nhân của Bắc Triều Tiên, hoặc đảm bảo sự minh bạch trong các hoạt động quân sự của các thành phần tham dự quan trọng của khu vực .

Sự tham dự của Hoa Kỳ quan trọng cho tương lai của châu Á cũng như châu Á rất quan trọng đối với tương lai của Hoa Kỳ. Khu vực này hết sức mong muốn sự lãnh đạo và nền kinh doanh của chúng ta - có lẽ cần hơn so với bất kỳ thời điểm nào trong lịch sử hiện đại. Chúng ta là sức mạnh duy nhất với một mạng lưới các đồng minh mạnh mẽ trong khu vực, không mang tham vọng lãnh thổ và từng có thành tích lâu dài là mang lại các lợi ích chung. Cùng với các đồng minh của mình, chúng ta đã bảo đảm an ninh khu vực trong nhiều thập kỷ - tuần tra các tuyến đường biển của châu Á, giữ gìn ổn định và từ đó đã tạo điều kiện cho tăng trưởng. Chúng ta đã giúp tích hợp hàng tỷ người trên khắp khu vực vào nền kinh tế toàn cầu bằng cách thúc đẩy năng suất kinh tế, tạo khả năng cho xã hội và các liên kết tốt đẹp hơn giữa người dân và người dân. Chúng ta là đối tác thương mại và đầu tư lớn, là nguồn sáng tạo ra lợi ích cho người lao động và doanh nghiệp trên cả hai bên bờ Thái Bình Dương, là nước chủ nhà của 350.000 khách sinh viên châu Á mỗi năm, một nhà vô địch về việc mở cửa các thị trường và là người ủng hộ cho các quyền phổ quát của con người.

Tổng thống Obama đã dẫn đầu một nỗ lực đa dạng, liên tục và bao trùm toàn bộ chính phủ Mỹ để nắm đầy đủ vai trò không thể thay thế của chúng ta ở Thái Bình Dương. Đó là một nỗ lực thường thầm lặng. Rất nhiều công việc của chúng ta không hề ở trên các trang tin hàng đầu, cả vì bản chất của nó - đầu tư dài hạn ít thú vị hơn cuộc khủng hoảng tức thời - và cả vì các tiêu đề cạnh tranh ở các khu vực khác trên thế giới.

Với tư cách một Tổng trưởng Ngoại giao, tôi đã phá vỡ truyền thống và bắt tay vào chuyến công du chính thức đầu tiên của mình đến châu Á. Trong bảy chuyến đi của mình kể từ đó, tôi đã có được đặc quyền để trực tiếp nhìn thấy các biến đổi nhanh chóng đang diễn ra trong khu vực, nêu bật sự gắn bó mật thiết của Hoa Kỳ với tương lai của khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Một bước quay chuyển chiến lược của khu vực phù hợp một cách hợp lý vào nỗ lực toàn cầu để đảm bảo và duy trì sự lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ. Sự thành công của bước quay chuyển này đòi hỏi phải duy trì và thúc đẩy sự đồng thuận lưỡng đảng về tầm quan trọng của khu vực châu Á-Thái Bình Dương đến quyền lợi quốc gia của chúng ta; chúng ta tìm cách xây dựng sự hợp tác mạnh mẽ truyền thống giữa các tổng thống và các tổng trưởng ngoại giao của cả hai đảng trong nhiều thập kỷ. Sự thành công của tiến trình này cũng đòi hỏi phải tiến hành một chiến lược khu vực chặt chẽ một cách khôn ngoan nhằm giải thích được các tác động toàn cầu cho sự lựa chọn của chúng ta.

Chiến lược khu vực ấy ra sao ? Để khởi động, chiến lược này kêu gọi một cam kết kéo dài về điều mà tôi từng gọi là một nên ngoại giao "triển khai về phía trước". Nghĩa là tiếp tục chuyển đến đầy đủ các vốn liếng ngoại giao của chúng ta - bao gồm cả các quan chức cấp cao nhất, các chuyên gia phát triển, các nhóm liên ngành và vốn liếng thường trực của chúng ta - đến tất cả các nước và các ngõ ngách của khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Chiến lược của chúng ta sẽ là phải duy trì trách nhiệm và thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng và mạnh mẽ đang diễn ra trên khắp châu Á. Với điều này trong suy nghĩ, công việc của chúng ta sẽ tiến hành theo 6 phương hướng hành động: tăng cường các đồng minh song phương về an ninh, làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ cộng tác của chúng ta với các cường quốc mới nổi, bao gồm cả với Trung Quốc, tham dự vào các tổ chức đa phương trong khu vực, mở rộng thương mại và đầu tư, xây dựng sự hiện diện một quân đội trên diện rộng và thúc đẩy dân chủ, nhân quyền.

Nhờ vị trí địa lý độc đáo của mình, Hoa Kỳ là sức mạnh của cả Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Chúng ta tự hào về mối quan hệ với cùng tất cả những gì mà chúng mang lại được cho các đối tác châu Âu của mình. Thách thức của chúng ta hiện nay là xây dựng một mạng lưới của quan hệ đối tác, các tổ chức bền vững, phù hợp với quyền lợi của Mỹ trên khắp Thái Bình Dương và có giá trị như các mạng lưới mà chúng ta từng xây dựng ở Đại Tây Dương. Đó là chuẩn mực cho những nỗ lực của chúng ta trong tất cả các khu vực này.

Các đồng minh có tính hiệp ước của chúng ta với Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Philippines và Thái Lan là điểm tựa cho bước quay chuyển chiến lược của chúng ta đến khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Các đồng minh này đã bảo đảm hòa bình và an ninh trong khu vực suốt hơn nửa thế kỷ, hình thành một môi trường cho sự tăng trưởng kinh tế đáng chú ý của khu vực. Họ có tác dụng đến sự hiện diện khu vực và tăng cường sự lãnh đạo khu vực của chúng ta vào thời điểm gia tăng các thách thức về an ninh.

Vì những thành công mà các đồng minh này từng đạt được, chúng ta không thể đơn giản là chỉ duy trì họ - mà cần phải cập nhật họ cho một thế giới thay đổi. Trong nỗ lực này, chính quyền Obama được hướng dẫn bởi ba nguyên tắc trọng yếu. Trước tiên, chúng ta phải duy trì mối đồng thuận chính trị đối với những mục tiêu cốt lõi của các liên minh chúng ta. Thứ hai, chúng ta phải đảm bảo rằng các đồng minh của mình là nhanh chóng và thích nghi để họ có thể giải quyết thành công những thách thức mới và nắm bắt các cơ hội mới. Thứ ba, chúng ta phải đảm bảo rằng khả năng phòng thủ và cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc của các đồng minh ấy có hiệu quả và đủ khả năng về vật chất để có thể ngăn chặn những hành động khiêu khích từ các nhà nước toàn lực và thành phần phi quốc gia.

Cuộc liên minh với Nhật Bản, nền tảng của hòa bình và ổn định trong khu vực, chứng minh được việc chính quyền Obama thực hiện các nguyên tắc này như thế nào. Chúng ta chia sẻ tầm nhìn chung về của một khu vực trật tự ổn định với các quy tắc rõ ràng về lộ trình - từ tự do hàng hải đến việc mở cửa các thị trường và cạnh tranh lành mạnh. Chúng ta đã đồng ý về một thoả thuận mới, bao gồm một đóng góp hơn 5 tỷ từ chính phủ Nhật Bản để đảm bảo sự hiện diện tiếp tục và lâu dài của quân đội Mỹ tại Nhật Bản, trong khi mở rộng hợp tác tình báo, giám sát, và các hoạt động trinh sát để ngăn chặn và phản ứng một cách nhanh chóng đến các thách thức về an ninh trong khu vực, cũng như chia sẻ thông tin để giải quyết các đe dọa trên mạng ảo. Chúng ta đã ký kết một thỏa thuận Open Skies để tăng cường truy cập đến các liên kết giữa ngưòi dân đến người dân và các doanh nghiệp, phát động một cuộc đối thoại chiến lược về khu vực châu Á-Thái Bình Dương và làm việc song song như hai nước tài trợ lớn nhất ở Afghanistan.

Tương tự như vậy, liên minh của chúng ta với Nam Hàn đã trở nên mạnh mẽ và tích hợp nhiều hoạt động hơn, chúng ta tiếp tục phát triển các khả năng kết hợp của mình để ngăn chặn và phản ứng với hành động khiêu khích từ Bắc Triều Tiên. Chúng ta đã thỏa thuận về một kế hoạch nhằm đảm bảo sự chuyển tiếp thành công về kiểm soát các hoạt động trong chiến tranh và dự phần vào một lộ trình thành công về Hiệp định Thương mại Tự do Mỹ-Hàn. Đồng thời liên minh của chúng ta đã đi đến tầm mức toàn cầu, thông qua việc hợp tác với nhau trong khối G-20 và Hội nghị thượng đỉnh an ninh về hạt nhân và thông qua các nỗ lực chung của chúng ta ở Haiti và Afghanistan.

Chúng ta cũng đang mở rộng liên minh với Australia từ một mối quan hệ đối tác Thái Bình Dương trở thành một loại Đông -Thái Bình Dương và thực sự là một mối quan hệ đối tác có tính toàn cầu. Từ an ninh mạng đến Afghanistan, đến cơn thức tỉnh Ả Rập và tăng cường cấu trúc khu vực trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, sự cố vấn và cam kết của Úc đã từng là không thể thiếu. Ở Đông Nam Á, chúng ta đang đổi mới và tăng cường các liên minh của chúng ta với Việt Nam và Thái Lan, ví dụ như, gia tăng số lượng các chuyến tàu biển thăm viếng đến Philippine và làm việc để đảm bảo đào tạo thành công các lực lượng chống khủng bố Philippines thông qua Lực lượng Đặc nhiệm Hỗn hợp của chúng ta ở Mindanao. Tại Thái Lan - đối tác hiệp ước lâu đời nhất của chúng ta ở châu Á - chúng ta đang làm việc để thiết lập một trung tâm của các nỗ lực cứu trợ nhân đạo và thiên tai khu vực trong khu vực.

Khi cập nhật các liên minh của chúng ta cho các nhu cầu mới, chúng ta cũng đang xây dựng những quan hệ đối tác mới để giúp giải quyết các khó khăn chung. Việc tiếp cận đến các cộng đồng Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Singapore, New Zealand, Malaysia, Mông Cổ, Việt Nam, Brunei, và các nước đảo Thái Bình Dương của chúng ta là một phần của một nỗ lực rộng lớn hơn nhằm đảm bảo một cách tiếp cận toàn diện hơn cho chiến lược và sự tham dự của Hoa Kỳ trong khu vực. Chúng ta đang yêu cầu các đối tác đang lên tham dự với chúng ta trong việc định hình và dự phần vào một trật tự toàn cầu và khu vực đặt căn bản trên luật lệ.

Tất nhiên, một trong những đối tác đang lên nổi bật nhất là Trung Quốc. Giống như nhiều quốc gia khác trước mình, Trung Quốc đã được thịnh vượng như một phần của hệ thống cai trị cởi mở và dựa trên luật lệ mà Hoa Kỳ từng giúp xây dựng và làm việc để duy trì. Và ngày nay, Trung Quốc đại diện cho một trong những thách thức và mối quan hệ song phương hậu quả mà Hoa Kỳ đã từng phải giải quyết. Sự việc này đòi hỏi đến một cương vị quản lý cẩn trọng, ổn định, năng động, một cách tiếp cận đến Trung Quốc từ phía chúng ta là có căn cứ trong thực tế, chú trọng vào kết quả và đúng với nguyên tắc và quyền lợi của chúng ta.

Chúng ta đều biết rằng nỗi sợ hãi và nhận thức sai lầm vẫn còn nán lại trên cả hai bên bờ Thái Bình Dương. Một số người của đất nước chúng ta nhìn thấy sự tiến bộ của Trung Quốc như một mối đe dọa cho Hoa Kỳ, một số người ở Trung Quốc lại lo lắng rằng Mỹ đang tìm cách hạn chế sự tăng trưởng của Trung Quốc. Chúng ta từ chối cả hai quan điểm như thế. Thực tế chính là một nước Mỹ thịnh vượng là tốt cho Trung Quốc và một Trung Quốc phát triển mạnh là tốt cho nước Mỹ. Cả hai nước đều có rất nhiều điều để hưởng được từ việc hợp tác hơn là xung đột. Nhưng ta không thể xây dựng một mối quan hệ chỉ bằng nguyện vọng của mình. Mà phải từ cả hai nước luôn chuyển dịch những ngôn từ tích cực thành ra sự hợp tác có hiệu quả - và điều quan trọng, là phải đáp ứng được các trách nhiệm và nghĩa vụ toàn cầu của chúng ta. Đây là những điều sẽ xác định xem mối quan hệ của chúng ta có mang lại được bằng tiềm năng của chúng trong những năm sắp tới. Chúng ta cũng phải trung thực về sự khác biệt của mình. Chúng ta sẽ giải quyết sự khác biệt ấy vững chắc và dứt khoát khi chúng ta cùng theo đuổi công việc cấp bách mà chúng ta phải làm cùng nhau. Và chúng ta phải tránh những kỳ vọng không thực tế.

Trong hai năm rưỡi vừa qua, một trong những ưu tiên hàng đầu của tôi là xác định và mở rộng các lĩnh vực cùng quan tâm, làm việc với Trung Quốc để xây dựng lòng tin lẫn nhau và để khuyến khích các nỗ lực hiện thời của Trung Quốc trong việc giải quyết vấn đề toàn cầu. Đó là lý do tại sao tôi và Bộ trưởng Tài chính Timothy Geithner đã hình thành Đối thoại Kinh tế và Chiến lược, là các cuộc đàm phán mở rộng và sâu sắc nhất từ trước tới nay giữa các chính phủ của chúng ta, với hàng chục cơ quan của cả hai nước để bàn luận về các vấn đề song phương cấp bách nhất, từ an ninh năng lượng đến nhân quyền .

Chúng ta cũng đang làm việc để gia tăng tính minh bạch và giảm thiểu nguy cơ tính toán sai lầm giữa các quân đội của chúng ta. Hoa Kỳ và cộng đồng quốc tế đã theo dõi những nỗ lực hiện đại hóa và mở rộng quân sự của Trung Quốc và cũng đã tìm cách minh định các ý định của mình. Cả hai nước sẽ cùng được hưởng lợi từ duy trì việc tham dự thực sự giữa quân đội và quân đội để làm tăng tính minh bạch. Vì vậy, chúng ta mong đợi Bắc Kinh vượt qua được tính miễn cưỡng của mình trong các giai đoạn và cùng tham dự với chúng ta trong việc tạo dựng một cuộc đối thoại bền vững giữa quân sự với quân sự. Và chúng ta cần phải làm việc với nhau để tăng cường Cuộc Đối thoại về An ninh chiến lược, vốn mang các nhà lãnh đạo quân sự và dân sự đến với nhau để thảo luận về các vấn đề nhạy cảm như an ninh hàng hải và an ninh mạng.

(còn tiếp)

Nguồn: Foreign Policy

THẾ KỶ THÁI BÌNH DƯƠNG CỦA HOA KỲ (2)

Hillary Clinton/Foreign Policy
Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ

(tiếp theo và hết)

Khi cùng xây dựng lòng tin, chúng ta đã cam kết để làm việc với Trung Quốc nhằm giải quyết các vấn đề an ninh quan trọng trong khu vực và toàn cầu. Đây là lý do tại sao tôi đã thường xuyên gặp gỡ- thường trong các thu xếp không chính thức - với Uỷ viên Nhà nước Đới Bỉnh Quốc, và Bộ trưởng Ngoại giao Dương Khiết Trì, các đối tác Trung Quốc của tôi, để thảo luận thẳng thắn về những thách thức quan trọng như Bắc Triều Tiên, Afghanistan, Pakistan, Iran, và các phát triển trong vùng Biển Đông.

Trên mặt trận kinh tế, Hoa Kỳ và Trung Quốc cần phải làm việc với nhau để đảm bảo một tăng trưởng toàn cầu mạnh mẽ, bền vững và cân bằng trong tương lai. Trong hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, Hoa Kỳ và Trung Quốc đã từng làm việc hiệu quả thông qua G-20 để giúp đưa nền kinh tế toàn cầu trở lại khỏi bờ vực. Chúng ta phải xây dựng trên sự hợp tác đó. Các công ty Mỹ muốn các cơ hội xuất khẩu công bằng sang thị trường ngày càng tăng của Trung Quốc, vốn có thể là nguồn công ăn việc làm quan trọng ở đây tại Hoa Kỳ, cũng như muốn đảm bảo rằng 50 tỷ vốn đầu tư của Hoa Kỳ ở Trung Quốc sẽ tạo ra được một nền tảng mạnh mẽ cho thị trường mới và các cơ hội đầu tư sẽ hỗ trợ được cho sự cạnh tranh trên toàn cầu. Đồng thời, các công ty Trung Quốc muốn có thể mua được nhiều sản phẩm công nghệ cao từ Hoa Kỳ, đầu tư nhiều hơn ở đây và được dành cho các điều kiện truy cập tương tự mà thị trường phải được hưởng. Chúng ta có thể làm việc với nhau về những mục tiêu này, nhưng Trung Quốc vẫn cần có những bước đi quan trọng hướng tới cải cách. Đặc biệt, chúng ta đang làm việc với Trung Quốc để chấm dứt sự phân biệt đối xử không công bằng đối với Mỹ và các công ty nước ngoài khác hoặc chống lại các công nghệ sáng tạo của họ, loại bỏ ưu đãi đối với doanh nghiệp trong nước, và chấm dứt các biện pháp đưa đến sự bất lợi hoặc chiếm đoạt tài sản trí tuệ nước ngoài. Và chúng tôi mong Trung Quốc sẽ thực hiện các biện pháp để cho phép đồng tiền của họ tăng giá nhanh chóng hơn, so với cả đồng USD và đồng tiền của các đối tác thương mại lớn khác của họ. Những cải cách như vậy, chúng tôi tin rằng, sẽ không chỉ có lợi ích thực sự cho cả hai nước chúng ta mà còn sẽ hỗ trợ cho mục tiêu kế hoạch 5 năm của riêng Trung Quốc, vốn kêu gọi tăng trưởng hơn ở trong nước, nhưng cũng góp phần cân bằng, dự đoán được và mở rộng hơn thịnh vượng của toàn cầu.

Tất nhiên, chúng ta đã bày tỏ rất rõ ràng, cả ở chốn công khai và nơi riêng tư, mối quan tâm nghiêm trọng của chúng ta về nhân quyền. Và khi chúng ta đọc các báo cáo của những luật sư bảo vệ cho quyền lợi công chúng, nhà văn, nghệ sĩ và những người khác từng bị giam giữ hoặc bị mất tích, Hoa Kỳ đã lên tiếng, cả trong công khai và riêng tư, với mối quan tâm của chúng ta về nhân quyền. Chúng tôi cho các đồng nghiệp Trung Quốc của mình biết rằng một sự tôn trọng sâu sắc đối với luật pháp quốc tế và một hệ thống chính trị cởi mở hơn sẽ mang lại cho Trung Quốc nền tảng của sự ổn định và tăng trưởng lớn hơn nhiều và làm gia tăng sự tin tưởng nơi các đối tác của Trung Quốc. Nếu không có những điều ấy, Trung Quốc đang đặt những hạn chế không cần thiết lên sự phát triển của riêng mình.

Sau cùng, không hề có cuốn chỉ nam nào cho sự phát triển mối quan hệ Mỹ-Trung. Tuy nhiên, đối với chúng ta, các vốn liếng đã quá cao khiến không thể để cho uổng phí. Khi tiến hành, chúng ta sẽ tiếp tục phải ôm lấy mối quan hệ của mình với Trung Quốc trong một khuôn khổ khu vực rộng lớn hơn của các liên minh về an ninh, mạng lưới kinh tế và các nối kết xã hội.

Trong các quyền lực chủ chốt đang nổi lên mà chúng ta sẽ làm việc chặt chẽ là Ấn Độ và In-đô-nê-xi-a, hai quyền lực dân chủ năng động và quan trọng nhất của châu Á, và là cả hai quốc gia mà chính quyền Obama từng theo đuổi các mối quan hệ rộng, sâu và có mục đích hơn. Trải dài trên biển từ Ấn Độ Dương thông qua eo biển Malacca đến Thái Bình Dương bao gồm các vùng thương mại và các tuyến đường năng lượng sôi động nhất của thế giới. Cùng với nhau, Ấn Độ và In-đô-nê-xi-a chiếm gần một phần tư dân số thế giới. Họ là động lực chính của nền kinh tế toàn cầu, các đối tác quan trọng đối với Hoa Kỳ và ngày càng là những đóng trọng yếu cho hòa bình và an ninh trong khu vực. Và tầm quan trọng của họ có khả năng phát triển trong những năm tới.

Năm ngoái, Tổng thống Obama đã nói với quốc hội Ấn Độ rằng mối quan hệ giữa Ấn Độ và Mỹ sẽ là một trong những quan hệ đối tác của thế kỷ 21, bắt nguồn từ những giá trị và quyền lợi chung. Hiện vẫn còn những trở ngại phải vượt qua và những vấn đề mà hai bên phải giải quyết, nhưng Mỹ đã đặt cược chiến lược vào tương lai của Ấn Độ - rằng vai trò lớn hơn của Ấn Độ trên trường quốc tế sẽ tăng cường hòa bình và an ninh, rằng việc mở cửa thị trường của Ấn Độ vào thế giới sẽ là mở đường cho khu vực rộng lớn hơn và toàn cầu, rằng tiến bộ khoa học và công nghệ của Ấn độ sẽ cải thiện cuộc sống và thăng tiến kiến thức của nhân loại ở khắp mọi nơi, và rằng sự sôi động của Ấn Độ, chủ nghĩa đa nguyên dân chủ sẽ tạo ra các kết quả đáng kể, cải thiện cho công dân của họ và truyền cảm hứng cho các dân tộc khác đi theo một con đường cởi mở và khoan dung tương tự. Vì vậy, chính quyền Obama đã mở rộng quan hệ đối tác song phương của chúng ta; tích cực hỗ trợ các nỗ lực Nhìn về phương Đông của Ấn Độ, bao gồm cả thông qua một đối thoại tay ba mới với Ấn Độ và Nhật Bản; vạch ra một tầm nhìn mới cho một vùng và Đông Á ổ định về chính trị và kinh tế tích hợp hơn với Ấn Độ là một vai trò chủ chốt.

Chúng ta cũng tạo dựng một mối quan hệ đối tác mới với Indonesia, nền dân chủ lớn thứ ba của thế giới, quốc gia Hồi giáo đông dân nhất thế giới, và là thành viên của khối G-20. Chúng ta đã trở lại việc phối hợp đào tạo các đơn vị lực lượng đặc biệt Indonesia và đã ký một số thỏa thuận về y tế, trao đổi giáo dục, khoa học, công nghệ, và quốc phòng. Và năm nay, theo lời mời của chính phủ Indonesia, Tổng thống Obama sẽ khai mạc sự tham gia của Mỹ tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á. Tuy nhiên vẫn còn một số khoảng cách để phải đi qua - chúng ta phải làm việc với nhau để vượt qua trở ngại quan liêu, các nghi ngờ lịch sử kéo dài và một số khoảng cách trong việc tìm hiểu quan điểm và lợi ích của nhau.

Ngay cả khi tăng cường các mối quan hệ song phương này, chúng ta đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác đa phương, vì chúng ta tin rằng việc giải quyết những thách thức xuyên quốc gia phức tạp của các loại mà châu Á đang đối diện, đòi hỏi đến một tập hợp các tổ chức có khả năng tập trung được hành động chung. Và một kiến trúc mạnh mẽ, gắn kết khu vực hơn ở châu Á sẽ củng cố hệ thống các quy tắc và trách nhiệm, từ việc bảo vệ sở hữu trí tuệ đến bảo đảm tự do hàng hải, hình thành cơ sở của một trật tự quốc tế có hiệu quả. Trong các thiết lập đa phương, hành vi có trách nhiệm sẽ được khen thưởng bằng tính hợp pháp và lòng tôn trọng, và chúng ta có thể làm việc với nhau để truy cứu trách nhiệm những người phá hoại hòa bình, ổn định và thịnh vượng.

Vì vậy, Mỹ đã di chuyển để tham gia trọn vẹn vào các tổ chức đa phương của khu vực, như Hiệp hội quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), chú tâm cho công việc của chúng ta với các tổ chức khu vực, bổ sung mà không thay thế của chúng ta trong quan hệ song phương. Có một nhu cầu đoì hỏi từ trong khu vực rằng Hoa Kỳ phải đóng một vai trò tích cực trong việc hình thành chương trình nghị sự của các tổ chức này - và đó cũng là vì hiệu quả và khá năng đáp ứng của các tổ chức này cũng như vì chính quyền lợi của chúng ta.

Đó là lý do tại sao Tổng thống Obama sẽ tham gia vào Hội nghị thượng đỉnh Đông Á lần đầu tiên trong tháng Mười một. Để khai lộ, Hoa Kỳ đã mở ra một Sứ mạng mới của Hoa Kỳ cho khối ASEAN ở Jakarta và đã ký một Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác với ASEAN. Tập trung của chúng ta là phát triển nên một chương trình nghị sự định hướng có kết quả hơn, từng là công cụ trong các nỗ lực giải quyết những tranh chấp ở vùng Biển Đông. Trong năm 2010, tại diễn đàn khu vực ASEAN tại Hà Nội, Hoa Kỳ đã giúp định hình thành một nỗ lực khu vực để bảo vệ truy cập tự do thông qua Biển Nam Trung Hoa và để duy trì các quy tắc quốc tế quan trọng hầu xác định các tuyên bố lãnh hải trong vùng biển của biển Nam Trung Hoa. Căn cứ vào một trọng tải giao thương của một nửa thế giới trôi qua phần biển này, đây là một cam kết có tính bắt buộc. Và trong năm vừa qua, chúng ta đã có những bước tiến trong việc bảo vệ lợi ích sống còn của mình trong sự ổn định, tự do hàng hải và mở đường cho ngoại giao đa phương, bền vững giữa các bên có khiếu kiện trong vùng biển Đông, tìm kiếm để đảm bảo các tranh chấp được giải quyết một cách hòa bình và theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế.

Chúng ta cũng đã làm việc để tăng cường APEC như một tổ chức quan trọng cấp lãnh đạo tập trung vào việc thúc đẩy hội nhập kinh tế và liên kết thương mại trên khắp Thái Bình Dương. Sau lời kêu gọi mạnh mẽ hồi năm ngoái của một nhóm cho tự do thương mại ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Tổng thống Obama sẽ chủ toạ Hội nghị các nhà lãnh đạo APEC năm 2011 ở Hawaii tháng Mười một này. Chúng ta cam kết củng cố APEC như một tổ chức kinh tế khu vực hàng đầu của khu vực châu Á-Thái Bình Dương, hình thành một chương trình nghị sự về kinh tế trong một phương cách có thể tập hợp được các nền kinh tế tiên tiến mới nổi để thúc đẩy thương mại và đầu tư, cũng như xây dựng các chế độ có năng lực và nâng cao luật lệ. APEC và các công việc của tổ chức này giúp mở rộng xuất khẩu của Mỹ, tạo ra và hỗ trợ các công ăn việc làm có chất lượng cao tại Hoa Kỳ, trong khi còn thúc đẩy được tăng trưởng trong toàn khu vực. APEC cũng là một phương tiện quan trọng để tác động một chương trình nghị sự mở rộng nhằm mở khóa được tiềm năng tăng trưởng kinh tế mà giới phụ nữ đại diện. Về vấn đề này, Hoa Kỳ cam kết làm việc với các đối tác của mình về các bước đầy tham vọng để thúc đẩy sự xuất hiện của Thời kỳ Tham Dự, một thời kỳ mà mỗi cá nhân, không phân biệt giới tính hoặc nơi chốn khác nhau, sẽ là một thành viên đóng góp có giá trị vào thị trường toàn cầu.

Bên cạnh cam kết của mình đến các tổ chức đa phương rộng lớn hơn, chúng ta đã làm việc chăm chỉ để sáng tạo và khởi động một số các cuộc họp "phụ", là các nhóm nhỏ của các quốc gia có quan tâm giải quyết những thách thức cụ thể, chẳng hạn như nhóm Sáng kiến Cửu Long Hạ, chúng ta đưa ra để hỗ trợ giáo dục, y tế , và các chương trình về môi trường tại Campuchia, Lào, Thái Lan, và Việt Nam, và nhóm Diễn đàn các đảo Thái Bình Dương, nơi chúng tôi đang làm việc để hỗ trợ các thành viên của mình khi họ phải đối đầu với những thách thức từ biến đổi khí hậu, đánh bắt cá quá mức đến tự do hàng hải. Chúng ta cũng bắt đầu theo đuổi những cơ hội tay ba mới với các nước đa dạng như Mông Cổ, Indonesia, Nhật Bản, K
azakhstan và Hàn Quốc. Và chúng ta đang hình thành tầm nhìn của mình cũng như đang tăng cường phối hợp và tham gia giữa ba chàng khổng lồ của khu vực châu Á-Thái Bình Dương: Trung Quốc, Ấn Độ, và Hoa Kỳ.

Trong tất cả các phương cách khác nhau, chúng ta đang tìm kiếm để hình thành và tham gia vào một kiến trúc khu vực, đáp ứng linh hoạt, có hiệu quả và đảm bảo kết nối với một kiến trúc toàn cầu rộng lớn hơn không chỉ để bảo vệ sự ổn định quốc tế và thương mại mà còn để phát triển các giá trị của mình.

Sự tập trung của chúng ta vào hoạt động kinh tế của APEC là phù hợp với cam kết rộng rãi hơn của chúng ta để nâng cao nghệ thuật quản ký nhà nước về kinh tế như một trụ cột cho chính sách đối ngoại của Mỹ. Các tiến bộ kinh tế ngày càng phụ thuộc vào mối quan hệ ngoại giao chặt chẽ, và tiến bộ ngoại giao phụ thuộc vào quan hệ kinh tế mạnh mẽ. Và một cách tự nhiên, một sư tập trung vào thúc đẩy thịnh vượng Hoa Kỳ cũng có nghĩa là tập trung nhiều hơn vào thương mại và sự cởi mở kinh tế trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Khu vực này đã tạo ra hơn một nửa sản lượng và gần một nửa nền thương mại toàn cầu. Khi chúng ta phấn đấu để đạt được mục tiêu xuất khẩu gấp đôi vào năm 2015 của Tổng thống Obama, chúng ta đang tìm kiếm cơ hội kinh doanh nhiều hơn ở châu Á. Năm ngoái, xuất khẩu của Mỹ đến bờ Thái Bình Dương đạt 320 tỷ đồng, hỗ trợ 850.000 công ăn việc làm Mỹ. Vì vậy, có nhiều ủng hộ cho chúng ta khi suy nghĩ đến sự tái định vị này.

Khi nói chuyện với các đối tác châu Á của tôi, một chủ đề luôn cuất hiện: Họ vẫn muốn nước Mỹ là một đối tác tham dự và sáng tạo trong phát triển thương mại và trong các tương tác tài chính của khu vực. Và như tôi đã nói chuyện với các nhà lãnh đạo kinh doanh trên toàn quốc của chúng ta, tôi đã hiểu việc mở rộng xuất khẩu của Hoa Kỳ và cơ hội đầu tư của chúng ta quan trọng như thế nào trong thị trường năng động của châu Á.

Tháng ba vừa rồi trong các cuộc họp APEC tại Washington, và một lần nữa vào tháng Bảy ở Hồng Kông, tôi đã đưa ra bốn thuộc tính mà tôi tin rằng chúng mô tả đặc điểm của một nền kinh tế cạnh tranh lành mạnh: cởi mở, tự do, minh bạch, và công bằng. Thông qua cam kết của mình trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, chúng ta đang giúp định dạng những nguyên tắc này và hiển thị giá trị của chúng với thế giới.

Chúng ta đang theo đuổi các thỏa thuận thương mại tiên tiến mới để nâng cao các tiêu chuẩn cạnh tranh bình đẳng ngay cả khi chúng có mở ra các thị trường mới. Ví dụ, Thoả thuận Tự do Mậu dịch Mỹ-Hàn sẽ loại bỏ hàng rào thuế quan đến 95% người tiêu dùng Mỹ, xuất khẩu công nghiệp trong thời hạn năm năm và ước tính hỗ trợ được 70.000 công ăn việc làm ở Mỹ. Riêng việc cắt giảm thuế quan có thể tăng xuất khẩu hàng hóa của Mỹ hơn 10 tỷ và giúp nền kinh tế của Nam Hàn tăng trưởng 6%. Thoả thuận này sẽ mang lại một sân chơi cho các công ty và công nhân ngành ô tô Hoa Kỳ. Vì vậy, dù bạn là một nhà sản xuất máy móc người Mỹ hay một nhà xuất khẩu hóa chất Nam Hàn, thỏa thuận này làm giảm bớt các rào cản từng ngăn cản quý bạn tiếp cận với khách hàng mới.

Chúng tôi cũng tạo tiến bộ về quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), vốn sẽ mang các nền kinh tế từ khắp nơi trên Thái Bình Dương lại với nhau - đã phát triển và đang phát triển - thành một cộng đồng kinh doanh duy nhất. Mục tiêu của chúng ta không phải chỉ tạo tăng trưởng mà là tăng trưởng tốt hơn. Chúng ta tin rằng các hiệp định thương mại cần phải bao gồm sự bảo vệ mạnh mẽ cho người lao động, môi trường, sở hữu trí tuệ, và sự đổi mới. Chúng cũng cần phải thúc đẩy dòng chảy tự do của công nghệ thông tin và sự phát triển công nghệ xanh, cũng như sự gắn kết của hệ thống quản lý và hiệu quả của chuỗi cung ứng. Cuối cùng, tiến bộ của chúng ta sẽ được đo bằng chất lượng cuộc sống của người dân - dù là đàn ông hay phụ nữ đều có thể được làm việc với nhân phẩm được tôn trọng, hưởng được một mức lương khá, nâng cao gia đình lành mạnh, giáo dục con cái của họ và nắm được các cơ hội để cải thiện cho riêng mình và gia tài của các thế hệ tiếp theo. Chúng ta hy vọng rằng một thỏa thuận TPP với tiêu chuẩn cao có thể phục vụ như một điểm chuẩn cho các thỏa thuận trong tương lai và phát triển để phục vụ như một nền tảng cho sự tương tác khu vực rộng lớn hơn và cuối cùng là một khu vực châu Á-Thái Bình Dương tự do về thương mại.

Để đạt được sự cân bằng trong mối quan hệ thương mại của chúng tôi đòi hỏi một cam kết hai chiều. Đó là bản chất của sự cân bằng - không thể áp đặt đơn phương. Vì vậy, chúng ta đang làm việc thông qua APEC, G-20, và các mối quan hệ song phương của chúng ta để ủng hộ các thị trường cởi mở, ít hạn chế xuất khẩu, minh bạch hơn và một cam kết tổng thể đến sự công bằng. Giới doanh nghiệp và người lao động Mỹ phải có được niềm tự tin rằng họ đang hoạt động trên một sân chơi công bằng, với các quy tắc dự đoán được trên tất cả mọi thứ từ sở hữu trí tuệ đến sự sáng tạo bản địa.

Sự tăng trưởng kinh tế đáng chú ý trong thập kỷ qua và tiềm năng tiếp tục tăng trưởng của Châu Á trong tương lai phụ thuộc vào an ninh và ổn định vốn đã được bảo đảm từ lâu nay bởi quân đội Mỹ, bao gồm hơn 50.000 nam nữ quân nhân Mỹ phục vụ ở Nhật Bản và Nam Hàn. Những thách thức sự thay đổi nhanh chóng trong khu vực ngày nay - từ các tranh chấp lãnh thổ và hàng hải, mối đe dọa mới đến tự do hàng hải đến tác động dâng cao của thiên tai - đòi hỏi Hoa Kỳ phải theo đuổi một tư thế lực lượng phân bổ địa dư hợp lý hơn, hoạt động linh hoạt hơn và vững vàng về chính trị.

Chúng ta đang hiện đại hóa các thỏa thuận cơ sở của mình với các đồng minh truyền thống ở khu vực Đông Bắc Á - và cam kết của chúng ta về điều này là vững chắc - đồng thời tăng cường sự hiện diện của chúng ta trong khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ Dương. Ví dụ, Hoa Kỳ sẽ triển khai tàu chiến duyên hải đến Singapore, và đang kiểm tra những phương cách khác để gia tăng các cơ hội cho quân đội hai nước được đào tạo và hoạt động cùng nhau. Trong năm nay, Hoa Kỳ và Australia cũng đã đồng ý để khái phá một sự hiện diện lớn hơn của quân đội Mỹ tại Úc nhằm nâng cao cơ hội cho nhiều cuộc thao tập quân sự. Chúng ta cũng đang tìm kiếm làm thế nào để có thể tăng cường khả năng tiếp cận hoạt động của mình ở vùng Đông Nam Á và khu vực Ấn Độ Dương và làm sâu sắc thêm các mối liên lạc của mình với các đồng minh và đối tác.

Làm thế nào chuyển dịch các kết nối ngày càng tăng giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương thành một khái niệm hiệu quả chính là câu hỏi chúng ta cần phải giải đáp để thích ứng với những thách thức mới trong khu vực. Trong bối cảnh này, sự hiện diện phân bố quân sự rộng rãi hơn trong khu vực sẽ mang lại các lợi thế quan trọng. Hoa Kỳ sẽ ở vào một vị trí tốt hơn để hỗ trợ sứ mệnh nhân đạo, và quan trọng không kém là để làm việc với các đồng minh, đối tác để cung cấp một bức tường thành mạnh mẽ hơn, chống lại các đe dọa hoặc những nỗ lực phá hoại hòa bình và ổn định trong khu vực.

Nhưng ngay cả với một sức mạnh quân sự mạnh mẽ hơn hoặc một kích thước kinh tế của chúng ta, tài sản mạnh nhất của chúng ta như một quốc gia chính là sức mạnh các giá trị của mình - đặc biệt, là các hỗ trợ kiên định của chúng ta cho dân chủ và nhân quyền. Điều này nói lên bản sắc dân tộc sâu sắc nhất và là trọng tâm cho chính sách đối ngoại của chúng ta, bao gồm cả bước xoay chuyển chiến lược của mình đến khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Khi làm sâu sắc thêm sự tham dự của mình với các đối tác mà chúng ta không đồng ý về những vấn đề này, chúng ta sẽ tiếp tục thúc đẩy để nắm lấy những cải cách nhằm cải thiện chính phủ, bảo vệ nhân quyền và thúc đẩy quyền tự do chính trị. Ví dụ như, chúng ta đã hành động rõ ràng với phía Việt Nam, rằng tham vọng phát triển một mối quan hệ đối tác chiến lược của chúng ta đòi hỏi Việt Nam phải thực hiện các biện pháp bảo vệ nhân quyền và thúc đẩy tự do chính trị. Hoặc hãy xem trường hợp Miến Điện, nơi chúng ta đã cương quyết truy tìm các trách nhiệm về sự vi phạm nhân quyền. Chúng ta đang theo dõi sát sự phát triển ở Nay Pyi Taw và mối tương tác ngày càng tăng giữa bà Aung San Suu Kyi với giới lãnh đạo chính phủ. Chúng tôi đã nhấn mạnh rằng chính phủ này phải thả tự do cho các tù nhân chính trị, thúc đẩy tự do chính trị và nhân quyền, và phá vỡ các chính sách của quá khứ. Như đối với Bắc Triều Tiên, chế độ ở Bình Nhưỡng đã liên tục làm ngơ các quyền của người dân, và chúng ta tiếp tục lên tiếng mạnh mẽ nhằm chống lại các mối đe dọa đặt ra đối với khu vực và xa hơn nữa.

Chúng ta không thể và không hề mong muốn áp đặt hệ thống của mình lên các nước khác, nhưng chúng ta tin tưởng rằng một số giá trị là phổ quát mà mọi người ở mọi quốc gia trên thế giới, bao gồm cả ở châu Á, trân quý các giá trị ấy - và chúng ta tin rằng chính họ mới là yếu tố nội tại để ổn định, hòa bình, và thịnh vượng cho quốc gia mình. Cuối cùng, chính những người của châu Á phải theo đuổi quyền lợi và nguyện vọng của họ, như chúng ta đã nhìn thấy mọi dân tộc khác trên toàn thế giới từng hành động như thế.

Trong thập kỷ vừa qua, chính sách đối ngoại của chúng ta đã chuyển từ việc giải quyết những phần lời hòa bình từ Chiến tranh Lạnh đến đòi hỏi cam kết tại Iraq và Afghanistan. Khi các cuộc chiến tranh ấy dịu xuống, chúng ta sẽ cần phải thúc đẩy các nỗ lực để xoay chuyển các thực tế toàn cầu mới.

Chúng ta biết rằng những thực tế mới này đòi hỏi mình phải đổi mới, cạnh tranh và lãnh đạo theo những phương cách mới. Thay vì thối lui khỏi thế giới, chúng ta cần phải đi tới và đổi mới sự lãnh đạo của mìnhi. Trong một thời đại của sự khan hiếm tài nguyên thiên nhiên, không nghi ngờ gì là chúng ta cần phải đầu tư một cách khôn ngoan để mang lại lợi nhuận lớn nhất, đó là lý do tại sao khu vực châu Á-Thái Bình Dương đang đại diện cho một cơ hội thực sự của thế kỷ 21 cho chúng ta.

Tất nhiên là các khu vực khác vẫn còn cực kỳ quan trọng. Châu Âu, nơi ăn chốn ở của hầu hết các đồng minh truyền thống của chúng ta, vẫn là một đối tác nương tựa đầu tiên, làm việc cùng với Hoa Kỳ trong gần như mọi thách thức cáp bách của toàn cầu, và chúng ta đang đầu tư vào việc cập nhật các cấu trúc của liên minh chúng ta. Người dân Trung Đông và Bắc Phi đang phác lên những con đường mới đã có hậu quả sâu sắc trên toàn cầu, và Hoa Kỳ cam kết các quan hệ đối tác tích cực và bền vững với các biến đổi trong khu vực. Châu Phi nắm giữ tiềm năng rất lớn chưa được khai thác cho phát triển kinh tế và chính trị trong những năm tới. Và hàng xóm của chúng ta ởphía Tây bán cầu không chỉ là đối tác xuất khẩu lớn nhất, mà họ còn đóng một vai trò ngày càng tăng trong các vấn đề chính trị và kinh tế toàn cầu. Mỗi khu vực này đều đòi hỏi đến tham dự và lãnh đạo của Hoa Kỳ.

Và chúng ta đang chuẩn bị để lãnh đạo. Bây giờ, tôi nhận thức rõ rằng có những người đặt nghi vấn về sức mạnh của chúng ta trên khắp thế giới. Chúng ta đã nghe về chuyện này trước đây. Vào cuối cuộc chiến tranh Việt Nam, có một kỹ nghệ của những lời bình luận trên toàn cầu muốn thúc đẩy ý tưởng rằng nước Mỹ đang suy thoái, và đó là một chủ đề tự lặp đi lặp lại qua mỗi vài thập kỷ. Nhưng bất cứ khi nào Hoa Kỳ chứng nghiệm sự thoái trào, chúng ta đã vượt thắng thông qua sự tái tạo và đổi mới. Khả năng trở lại mạnh mẽ hơn của chúng ta là chưa từng có trong lịch sử hiện đại. Khả năng đó tuôn chảy từ chính mô hình của chúng ta về dân chủ tự do và tự do doanh nghiệp, một mô hình vẫn là cội nguồn mạnh mẽ nhất cho sự thịnh vượng và tiến bộ mà nhân loại từng biết đến. Tôi đã nghe thấy ở khắp mọi nơi mình đi qua rằng thế giới vẫn còn trông mong Hoa Kỳ lãnh đạo. Quân sự của chúng ta là mạnh nhất, và nền kinh tế của chúng ta cho đến nay là lớn nhất thế giới. Công nhân của chúng ta hiệu quả nhất. Các trường đại học của chúng ta nổi tiếng trên toàn thế giới. Như vậy, không nên nghi ngờ việc nước Mỹ sẽ có khả năng bảo đảm và duy trì lãnh đạo toàn cầu của chúng ta trong thế kỷ này như chúng ta đã từng như thế trong thế kỷ qua.

Khi chúng ta tiến về phía trước để hình thành sân diễn cho việc tham gia vào khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong 60 năm tới, chúng ta thấu hiểu được di sản lưỡng đảng đã định hình sự tham dự của mình trong 60 năm qua. Và chúng tôi đang tập trung vào các bước phải thực hiện ở trong nước - gia tăng tiết kiệm, cải cách hệ thống tài chính, ít lệ thuộc vào vay mượn, khắc phục chia rẽ đảng phái để bảo đảm và duy trì sự lãnh đạo của chúng ta ở nước ngoài.

Loại trục chuyển này là không dễ dàng, nhưng chúng ta đã mở đường cho trục chuyển này từ hai năm rưỡi vừa qua, và chúng ta chủ tâm nhìn sự việc này như một trong các nỗ lực ngoại giao quan trọng nhất của thời đại chúng ta.

Hillary Clinton

Nguồn: Foreign Policy

--Thế kỷ Thái bình dương của Hoa KỳTương lai nền chính trị sẽ được định đoạt ở châu Á, nhưng không phải Afghannistan hay Iraq và Hoa kỳ phải luôn có mặt tại trung tâm mọi diễn biến.

Khi mà cuộc chiến ở Iraq đang dần lùi xa và Hoa kỳ bắt đầu rút quân ra khỏi Afghanistan thì cũng là lúc mà đất nước này đang đứng trước một thời điểm quan trọng.

Hơn 10 năm qua, chúng ta đã dành những nguồn lực khổng lồ cho hai chiến trường đó và trong 10 năm tới chúng ta cần phải thông minh và có hệ thống khi lựa chọn địa điểm  đầu tư thời gian và sức lực để làm sao chúng ta vẫn ở trong thế thượng phong nhằm duy trì quyền lãnh đạo, bảo vệ lợi ích và thăng tiến những giá trị của Mỹ. Một trong những nhiệm vụ quan trọng của nghệ thuật điều hành đất nước trong thập kỷ tới , bởi vậy sẽ là tập trung tăng cường đầu tư một cách đáng kể vào khu vực Châu á- Thái bình dương trên tất cả các lĩnh vực như ngoại giao, kinh tế, chiến lược dài hạn v.v...

Châu á- Thái bình dương đang trở thành người dẫn dắt chủ yếu nền chính trị toàn cầu. Trải dài từ bán đảo Ấn độ cho tới bờ Tây Hoa kỳ , khu vực này nối liền hai biển lớn - Ấn độ dương và Thái bình dương , nơi mà tầm quan trọng của các tuyến hàng hải quốc tế cũng như các giá trị chiến lược khác ngày một gia tăng.

Nơi đây có tới gần một nửa dân số thế giới sinh sống với những cỗ máy chủ đạo của nền kinh tế toàn cầu, đồng thời cũng là nơi thải ra nhiều khí thải gây nên hiệu ứng nhà kính nhất. Đó cũng là quê hương  các đồng minh chủ yếu của Hoa kỳ và một số thế lực đang lên chẳng hạn như TQ, Ấn độ và Indonesia.

Trong giai đoạn mà khu vực Châu Á - Thái bình dương đang xây dựng một nền an ninh cũng như cơ cấu kinh tế hoàn thiện hơn nhằm hỗ trợ cho phát triển ổn định và thịnh vượng thì những cam kết của Hoa kỳ lại càng có ý nghĩa hệ trọng. Điều này sẽ giúp củng cố cấu trúc mong đợi đó và bảo đảm đem lại những thành quả từ những nỗ lực lãnh đạo liên tục của Hoa kỳ trong thế kỷ XXI. Cũng tương tự như các cam kết của chúng ta sau Thế chiến II đã giúp thiết lập nên những mạng lưới các thể chế và các mối tương tác toàn diện vượt Đại Tây dương , bền vững với thời gian và rõ ràng là đã đem lại lợi ích gấp nhiều lần chi phí bỏ ra. Và chúng ta sẽ tiếp tục hành động như vậy.

Đã tới lúc Hoa kỳ cần thực hiện một sự đầu tư tương tự như vậy  với tư cách là một cường quốc bên bờ Thái bình dương, đó chính là đường lối chiến lược của chính quyền của Tổng thống Barack Obama và chính sách này đã bắt đầu mang lại kết quả.

Với Iraq và Afghanistan còn đang trong giai đoạn chuyển đổi cùng những thách thức kinh tế nghiêm trọng trong nước, đã có những người trong chính giới Mỹ kêu gọi chúng tôi hãy thu dọn về nhà. Họ tìm kiếm một sự giảm bớt vai trò tham dự của chúng ta trên trường quốc tế để dồn sức giải quyết ưu tiên các vấn đề trong nước.

Những ý kiến vận động kiểu này cũng dễ hiểu, tuy nhiên lại sai lầm bởi lẽ chính những ai nói rằng chúng ta không thể tham dự thêm nữa vào đời sống quốc tế lại phải đối mặt với điều ngược lại - đó là dù có muốn thì chúng ta cũng  không thể nào lùi lại được. Từ việc mở ra những thị trường mới cho các doanh nghiệp Hoa kỳ , đến hoạt động ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân và giữ trật tự an toàn , tự do thông thương trên các tuyến hàng hải quốc tế đã cho thấy hoạt động của chúng ta ở nước ngoài là then chốt đối với  thịnh vượng và an ninh nội địa . Đã hơn 6 thập kỷ Hoa kỳ luôn phải chống chọi với lực hút " về nhà đi thôi" qua các cuộc tranh luận căng thẳng và cả lối tư duy " thắng - thua" ( nguyên văn là zero- sum logic - ND ) xuất phát từ đây, và một lần nữa , chúng ta vẫn phải tiếp tục hành động như đã hành động trong quá khứ.

Bên ngoài biên giới Hoa kỳ , người dân rất quan tâm muốn biết rõ mục tiêu tiếp tục tham gia lãnh đạo thế giới của chúng ta. Ở Á châu mọi người hỏi rằng liệu Hoa kỳ có thực sự sẽ ở lại đây không hay đang bị rối trí bởi những sự kiện ở đâu đó, và liệu chúng ta có khả năng đưa ra cũng như giữ vững các cam kết đáng tin cậy về kinh tế và chiến lược dài hạn, và liệu Hoa kỳ có thể đi từ cam kết đến hành động thực tế hay không. Câu trả lời của chúng ta là : chúng tôi có thể làm và chúng tôi sẽ làm.

Hỗ trợ cho tăng trưởng và sự năng động của châu Á là nhiệm vụ trọng tâm đối với quyền lợi kinh tế mang tính chiến lược của Hoa kỳ và đó là một trong những ưu tiên quan trọng của Tổng thống Obama. Các thị trường mở Á châu mang lại những cơ hội  chưa từng có trong lịch sử ở các lĩnh vực như đầu tư, thương mại và tiếp cận công nghệ cao. Sự phục hồi kinh tế trong nước sẽ phụ thuộc vào xuất khẩu và khả năng đặt quan hệ kinh doanh của các công ty Mỹ đối với thị trường tiêu dùng to lớn đang trỗi dậy ở Á châu.

Đứng về nhận thức chiến lược, duy trì hòa bình, an ninh trong khu vực Châu Á- Thái bình dương càng ngày trở nên có ý nghĩa quyết định đối với tiến bộ toàn cầu, cho dù đó là việc bảo vệ tự do thông thương đi lại trên Biển Đông ( biển Nam Trung Hoa - nguyên văn) hay ngăn cản Bắc Triều tiên phát triển vũ khí hạt nhân , đảm bảo sự minh bạch, công khai các hoạt động quân sự của một số quốc gia lớn trong khu vực.

Bởi lẽ châu Á rất quan trọng đối với tương lai của Hoa kỳ nên một nước Mỹ dấn thân cũng sẽ có ý nghĩa sống còn đối với tương lai của Á châu. Hơn bao giờ hết trong lịch sử hiện đại ,khu vực này đang mong đợi chúng ta tham gia lãnh đạo và cùng kinh doanh. Chúng ta là là một cường quốc duy nhất có một mạng lưới các đồng minh mạnh mẽ trong khu vực, lại không hề có tham vọng lấn chiếm lãnh thổ, lãnh hải , đã từng nhiều năm liền cung cấp các dịch vụ và hàng hóa công cộng ( ví dụ như giữ gìn an ninh hàng hải chống cướp biển, dự báo bão, sóng thần , động đất, cứu hộ v.v...- ND ).

Cùng với các đồng minh, chúng ta đã cam kết về an ninh khu vực trong mấy thập niên - chẳng hạn như cùng tuần tra bảo vệ an ninh đường giao thông trên biển giúp gìn giữ ổn định và tạo môi trường cho tăng trưởng. Chúng ta đã hỗ trợ hàng tỷ con người trong khu vực này hội nhập với nền kinh tế toàn cầu bằng việc thúc đẩy nâng cao hiệu năng của nền kinh tế, trao quyền cho xã hội và mở rộng hơn các mối liên kết giữa người dân  với nhau.

Hoa kỳ hiện là đối tác đầu tư và thương mại chủ yếu , đồng thời là nguồn của các sáng chế và đổi mới đang mang lại lợi ích cho người lao động cũng như các doanh nghiệp ở cả hai bờ Thái bình dương. Hàng năm có khoảng 350.000 sinh viên Châu Á theo học tại Hoa kỳ và  đây cũng chính là quán quân của thị trường tự do và là nơi  bảo vệ mạnh mẽ các quyền con người mang tính phổ quát.

Tổng thống Obama đã chỉ đạo kết nối toàn bộ chính phủ Hoa kỳ để thực hiện các nỗ lực bền bỉ và đa diện nhằm bao quát hết vai trò không ai thay thế được tại Thái bình dương. Thông thường thì đó là những nỗ lực thầm lặng. Có rất nhiều công việc của chúng ta không được phô diễn ra bên ngoài, vì bản chất công việc - đó là việc đầu tư lâu dài bao giờ cũng ít ồn ào hơn là những cuộc khủng hoảng hiện đang tiếp diễn, và vì lý do của cuộc cạnh tranh với những khu vực khác trên thế giới.

Với tư cách là Ngoại trưởng, tôi đã phá vỡ truyền thống  và chọn Châu Á là điểm đến cho chuyến công du đầu tiên ra nước ngoài . Từ đó tới nay tôi đã 7 lần tới nơi đây và có diễm phúc được chứng kiến tận mắt quá trình chuyển đổi nhanh chóng  đang diễn ra như thế nào, khẳng định rằng tương lai của Hoa kỳ gắn kết chặt chẽ với tương lai của Châu á- Thái bình dương.

Sự trở lại Châu Á mang tính chiến lược của Mỹ một cách logic rất  phù hợp với

những nỗ lực  nhằm bảo đảm và củng cố sự lãnh đạo toàn cầu của Hoa kỳ.

Thành công của sự trở lại này đòi hỏi phải duy trì và ưu tiên hơn nữa sự đồng thuận của hai đảng phái chính trị về tầm quan trọng của Châu á- Thái bình dương đối với lợi ích quốc gia của chúng ta. Trong những  thập niên qua,chúng ta đã tìm phương thức thiết lập nên truyền thống mạnh mẽ mà theo đó các  Tổng thống và ngoại trưởng thuộc cả hai đảng ( Dân chủ và Cộng hòa - ND ) đều tham dự vào những vấn đề của khu vực này. Điều này đòi hỏi phải có sự thực thi thông minh chiến lược khu vực đã được vạch ra nhằm đáp ứng các lựa chọn toàn cầu của Hoa kỳ.

Vậy chiến lược khu vực thực chất là gì ? Trước tiên, đó là những tuyên bố đảm bảo các cam kết mà tôi gọi là  chính sách ngoại giao " dàn trận trước". Điều này có nghĩa là tiếp tục phái đến tất cả các quốc gia cũng như mọi nơi, mọi nẻo ở Châu á- Thái bình dương tất cả lực lượng thuộc mọi cấp độ của ngành ngoại giao Mỹ- từ quan chức cao cấp nhất, các chuyên viên phát triển, các nhóm liên ngành cùng lực lượng thường trực. Chiến lược của chúng ta sẽ phải tính đến , đồng thời kịp thời thích ứng với mọi biến chuyển đầy kịch tính diễn ra khắp Châu Á. Trên quan điểm đó, công tác ngoại giao của chúng ta sẽ tiến hành theo 6 hướng cơ bản sau :

1.    Củng cố các mối tương tác an ninh song phương với các đồng minh.

2.    Làm sâu sắc hơn các quan hệ công tác với những cường quốc mới nổi, kể cả TQ

3.    Tham dự cùng các thể chế đa phương trong khu vực,

4.    mở rộng thương mại và đầu tư.

5.    Tạo dựng hiện diện quân sự có sự ủng hộ rộng rãi.( nguyên văn :Broad-base military presence)

6.    Đề cao dân chủ và nhân quyền

Do vị trí địa lý có một không hai mà Hoa kỳ đồng thời là một cường quốc ở cả Đại Tây dương và Thái bình dương. Chúng ta tự hào vì sự hợp tác với Châu Âu và còn vì tất cả những gì mà họ đã mang lại. Giờ đây thách thức đối với chúng ta là xây dựng mạng lưới hợp tác cùng các thể chế trong toàn vùng Thái bình dương , bền vững và phù hợp với lợi ích và các giá trị của Hoa kỳ như mạng lưới mà chúng ta đã xây dựng trên khắp khu vực Đại Tây dương. Đó là tiêu chí cho các nỗ lực của chúng ta trong các lĩnh vực nêu trên.

Các hiệp ước đồng minh của chúng ta ký với Nhật bản, Hàn Quốc, Úc, Philippines và Thái lan là điểm tựa đối với chiến lược quay trở lại Châu Á- Thái bình dương. Chúng đã góp phần bảo đảm hòa bình và an ninh trong khu vực trong suốt hơn nửa thế kỷ, định hình môi trường thuận lợi cho sự thăng tiến vượt bậc về kinh tế của cả khu vực, đồng thời là cơ sở cho sự hiện diện của Hoa kỳ ,nâng cao vai trò lãnh đạo của chúng ta trong khu vực ngay cả trong những thời khắc thử thách về an ninh.

Ngay cả khi các hiệp ước đồng minh đã rất thành công  thì chúng ta cũng không thể duy trì hiện tình một cách đơn giản - mà chúng ta cần cập nhật chúng theo sự thay đổi của thế giới. Trong những nỗ lực theo định hướng này, chính quyền của Tổng thống Obama đã tuân theo 3 nguyên tắc cốt lõi sau :

1.    Chúng ta phải duy trì sự đồng thuận chính trị về các mục tiêu cốt lõi của các đồng minh .

2.    Chúng ta phải đảm bảo rằng các đồng minh đủ nhanh nhạy và có khả năng thích ứng để làm sao họ có thể ứng phó với các thử thách một cách thành công, đồng thời biết nắm bắt các cơ hội mới.

3.    Chúng ta phải đảm bảo rằng năng lực quốc phòng và hạ tầng viễn thông của các đồng minh luôn đủ khả năng tác chiến và hậu cần để có thể ngăn cản sự khiêu khích đa dạng từ phía các tác nhân với tư cách là một quốc gia hoặc không là quốc gia ( ví dụ như các tổ chức khủng bố...- ND)

Quan hệ đồng minh với Nhật bản , được ví như viên đá tảng làm nền móng cho hòa bình và ổn định trong khu vực đang cho thấy chính quyền Obama thực hiện những nguyên tắc trên trong cuộc sống như thế nào. Chúng ta chia sẻ tầm nhìn về một trật tự ổn định trong khu vực với những luật lệ giao thông rõ ràng - từ sự tự do thông thương trên biển cho tới thị trường tự do và cạnh tranh lành mạnh. Chúng ta đã thỏa thuận về một số sắp đặt mới bao gồm việc chính phủ Nhật bản

đóng góp hơn 5 tỷ USD để bảo đảm cho sự hiện diện lâu dài của các lực lượng vũ trang Hoa kỳ ở Nhật, trong khi đó vẫn tăng cường triển khai các hoạt động hợp tác tình báo, thăm dò, trinh sát do thám nhằm phát hiện và đối phó kịp thời các thách thức an ninh khu vực, cũng như việc chia sẻ thông tin nhằm vào các mối đe dọa trên mạng .

Chúng ta đã ký thỏa thuận về " không gian mở" ( Open Skies) cho phép tăng cường mối giao lưu giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp và người dân với người dân, đã khởi động cuộc đối thoại chiến lược về Châu Á- Thái bình dương và cùng sát cánh hợp tác trên cương vị là hai nhà tài trợ lớn nhất tại Afghanistan.

Cũng tương tự như vậy, quan hệ đồng minh của chúng ta với Hàn quốc đã trở nên mạnh mẽ và được phối hợp hành động tốt hơn, chúng ta sẽ tiếp tục phát triển các năng lực của cả hai bên để ngăn chặn và đáp trả sự khiêu khích của Bắc Triều tiên. Chúng ta đã thỏa thuận về một kế hoạch đảm bảo quá trình chuyển giao thành công việc chỉ huy tác chiến khi xảy ra chiến sự , đồng thời mong đợi thỏa thuận tự do thương mại Hoa kỳ- Hàn quốc sẽ được thông qua.

Quan hệ đồng minh giữa chúng ta đã bước lên diễn đàn quốc tế qua việc cùng hợp tác tham gia G-20 và cuộc gặp thượng đỉnh về an ninh hạt nhân cũng như các nỗ lực chung ở Haiti và Afghanistan.

Chúng ta cũng mở rộng quan hệ đồng minh với Úc từ hợp tác trong khu vực Thái bình dương cho đến Ấn độ - Thái bình dương và thực tế đây là sự hợp tác mang tính toàn cầu. Trong việc giải quyết các vấn đề từ an ninh mạng cho tới Afghanistan hay sự nổi dậy gần đây ở một số quốc gia Ả rập và củng cố cấu trúc an ninh khu vực Châu Á- Thái bình dương, Úc đã đưa ra những ý kiến tư vấn và sự cam kết không thể thiếu được.

Tại Đông Nam Á chúng ta đang làm mới và tăng cường mối quan hệ đồng minh với Philippines và Thái lan, ví dụ như đã tăng số lượng các chuyến viếng thăm của tàu chiến tới Phillipines, cùng hợp tác đào tạo lực lượng chống khủng bố Filipino trong khuôn khổ Chiến Dịch Lực lượng Biệt kích Hỗn hợp Đặc biệt ở Mindanao. Tại Thái lan - đồng minh lâu đời nhất của Hoa kỳ ở Châu Á, chúng ta đang cùng thiết lập nên trung tâm trợ giúp nhân đạo và giảm nhẹ thiên tai tầm cỡ khu vực.

Còn tiếp...

• Phạm Gia Minh theo Foreign Policy

-Thế kỷ Thái bình dương của Hoa Kỳ
--

— Hilary Clinton: Thế kỷ Thái Bình Dương của Hoa Kỳ (TVN).

Cứ mỗi lần nước Mỹ thất bại thì chúng ta đều đã lại vượt qua bằng sự sáng tạo và đổi mới. Năng lực quay trở lại cuộc chơi một cách mạnh mẽ hơn của Hoa kỳ là không ai sánh kịp trong lịch sử đương đại. Ngọn nguồn của sức mạnh đó được tuôn trào từ mô hình xã hội tự do- dân chủ và tự do kinh doanh, đó là thứ mô hình cho đến nay vẫn là cội nguồn của sự phồn vinh và tiến bộ mãnh liệt nhất mà nhân loại biết đến.

Ngay cả khi tăng cường các quan hệ song phương chúng ta vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác đa phương bởi lẽ chúng ta tin tưởng rằng việc đề cập tới những thách thức xuyên quốc gia phức tạp hiện nay mà Châu Á đang phải đối mặt đòi hỏi một số các thể chế có năng lực tổ chức các hành động tập thể. Một cấu trúc khu vực mang tính chất thiết thực, chặt chẽ ở Á châu sẽ góp phần củng cố hệ thống quy tắc và trách nhiệm, từ bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho tới bảo đảm quyền tự do dịch chuyển trên biển là cơ sở cho một trật tự quốc tế hiệu quả.

Theo quan điểm đa phương thì một hành vi có trách nhiệm luôn được đánh giá là hợp pháp và đáng tôn trọng, và chúng ta có thể cùng hành động để kiềm chế những kẻ phá hoại hòa bình, làm xói mòn sự ổn định và thịnh vượng.

Bởi vậy Hoa kỳ đã tham gia đầy đủ vào các thể chế đa phương của khu vực, ví dụ như  diễn đàn ASEAN, APEC , và điều đáng lưu tâm là sự tham gia của chúng ta vào các thể chế khu vực chỉ có thể bổ sung mà không thay thế các mối liên hệ song phương của chúng ta. Hiện nay trong khu vực đang có nhu cầu muốn Hoa kỳ đóng một vai trò tích cực trong việc đề ra chương trình nghị sự của các thể chế đó .Tất nhiên,   Hoa kỳ cũng có lợi ích khi các thể chế đó tỏ ra hiệu quả và có trách nhiệm.

Bởi vậy Tổng thống Obama sẽ tham gia vào cuộc gặp thượng đỉnh Đông Á lần đầu tiên vào tháng 11 tới và để dọn đường, Hoa kỳ đã mở văn phòng phái đoàn của mình tại ASEAN ở Jakarta và ký kết Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác với ASEAN.

Tâm điểm chú ý của chúng ta là phát triển một chương trình nghị sự hướng nhiều hơn tới kết quả cụ thể và góp phần như một công cụ để thực hiện các nỗ lực nhằm giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông ( nguyên văn biển Nam Trung Hoa ).Trong năm 2010, tại Diễn đàn khu vực ASEAN tại Hà nội , Hoa kỳ đã hỗ trợ hình thành một nỗ lực chung tầm cỡ khu vực nhằm bảo vệ quyền tiếp cận và đi lại tự do qua Biển Đông ( Nam Trung Hoa ), đồng thời ủng hộ các nguyên tắc quốc tế cơ bản trong việc xác định các yêu sách về lãnh thổ, lãnh hải trong vùng biển Đông ( Nam Trung Hoa).Đó là một sự đảm bảo có ý nghĩa khi có tới một nửa lượng hàng hóa thương mại của thế giới thường xuyên lưu chuyển qua vùng nước này.

Năm vừa qua, chúng ta đã đi được một bước dài trong việc bảo vệ lợi ích sống còn của Hoa kỳ liên quan đến sự ổn định và tự do hàng hải , đồng thời đã có những bước đi đầu trên con đường ngoại giao đa phương bền vững cùng các bên có yêu sách lãnh thổ ở Biển Đông ( Nam Trung Hoa), nhằm tìm giải pháp hòa bình , tuân thủ các nguyên tắc của Luật pháp quốc tế.

Hoa kỳ cũng hành động để củng cố vai trò của APEC như một thể chế quan trọng hàng đầu của khu vực , hướng tới mục tiêu tăng cường hội nhập kinh tế và giao thương trong vùng Thái bình dương.

Sau lời kêu gọi mạnh mẽ hồi năm ngoái của một nhóm ủng hộ thành lập khu vực mậu dịch tự do ở Châu Á – Thái bình dương, Tổng thống Obama sẽ chủ trì cuộc gặp thượng đỉnh nguyên thủ các quốc gia APEC được tổ chức vào tháng 11-2011 tại Hawaii. Chúng ta cam kết làm bền vững hơn nữa APEC với tư cách là một thể chế kinh tế hàng đầu khu vực Châu Á- Thái bình dương, đưa ra một chương trình nghị sự về kinh tế theo cách làm sao để có thể tập hợp được cả các nền kinh tế phát triển cùng các nền kinh tế mới nổi lên, hướng tới mục tiêu là khuyến khích tự do thương mại, đầu tư , đồng thời xây dựng và cải thiện tăng cường năng lực của các chế độ điều hành.

APEC với hoạt động của mình sẽ hỗ trợ tăng trưởng xuất khẩu của Mỹ đồng thời tạo thêm việc làm chất lượng cao trong nước, trong khi đó tiếp tục thúc đẩy sự tăng trưởng trong toàn khu vực. APEC còn cung cấp các phương cách quan trọng để xây dựng nên những chương trình mở rộng nhằm giải phóng tiềm năng phát triển kinh tế mà phụ nữ đang nắm giữ. Cũng vì lẽ đó, Hoa kỳ cam kết cùng hành động với các đối tác của mình trên một hành trình đầy tham vọng hướng tới một Kỷ nguyên Tham dự ( nguyên văn Participation Age ),nơi mà mỗi cá nhân không phụ thuộc vào giới tính hay các đặc trưng khác đều là một thành viên có đóng góp và được quý trọng trên thị trường toàn cầu.

Cùng với những cam kết đối với các thể chế đa phương quy mô to lớn, chúng ta đã  tích cực khởi xướng và quảng bá rộng rãi một số diễn đàn, hội thảo và nhóm chuyên gia từ các quốc gia liên đới để bàn luận thẳng thắn những thách thức đặc thù riêng , chẳng hạn như chúng ta đã đưa ra Sáng Kiến Hạ lưu sông Mêkông nhằm hỗ trợ giáo dục đào tạo, y tế, các chương trình môi trường tại Cămpuchia, Lào, Thái lan và Việt nam. Hay như Diễn đàn các đảo nhỏ Thái bình dương, nơi mà Hoa kỳ hỗ trợ các thành viên đối phó với những thách thức của quá trình biến đổi khí hậu, tình trạng đánh bắt cá tới mức cạn kiệt và vấn đề tự do hàng hải. Chúng ta cũng bắt đầu vận động hình thành các hình thức hợp tác 3 bên giữa các quốc gia khác nhau như Mông cổ, Indonesia,Nhật bản, Kazkhstan và Hàn quốc. Chúng ta đang đưa ra những đề xuất nhằm củng cố sự phối hợp và cùng tham gia giữa 3 cường quốc trong khu vực Châu Á- Thái bình dương là TQ, Ấn độ và Mỹ.

Trên tất cả các hướng hành động khác nhau chúng ta luôn tìm cách để định hình và tham dự trong một cấu trúc khu vực có trách nhiệm, uyển chuyển và hữu hiệu, đồng thời đảm bảo rằng nó phải  gắn kết  được với cấu trúc toàn cầu rộng lớn hơn góp phần bảo vệ sự ổn định thương mại quốc tế  và nâng cao các giá trị của chúng ta.

Ảnh minh họa: soha.vn

Điểm nhấn trong hợp tác kinh tế với APEC là duy trì các cam kết quan trọng của Hoa kỳ nhằm nâng cao năng lực điều hành kinh tế của chính quyền – đó là một trụ cột của nền ngoại giao Mỹ. Tiến bộ kinh tế càng ngày càng phụ thuộc vào các mối quan hệ ngoại giao mạnh mẽ và ngược lại, các tiến bộ trong ngoại giao lại phụ thuộc rất nhiều vào quan hệ kinh tế sâu, rộng. Lẽ tự nhiên là việc chú trọng khuyến khích cho sự thịnh vượng của Mỹ cũng có nghĩa là phải chú trọng nhiều hơn tới tự do thương mại và hội nhập kinh tế ở Châu Á- Thái bình dương. Khu vực này đã sản xuất ra hơn một nửa tổng sản lượng hàng hóa và gần một nửa giao dịch thương mại toàn cầu. Chúng ta  phấn đấu đạt mục tiêu của Tổng thống Obama nêu ra là tăng gấp đôi xuất khẩu từ nay tới năm 2015 và đang tìm kiếm các cơ hội kinh doanh nhiều hơn ở Á châu. Năm ngoái, xuất khẩu của Mỹ sang khu vực Châu Á- Thái bình dương đạt con số $320 tỷ , tạo ra 850 .000 việc làm , bởi vậy, có nhiều điều cổ vũ cho  chính sách quay lại Á châu.

Khi đàm luận với các đồng nghiệp Châu Á  có người đã phát biểu : chúng tôi mong muốn Hoa kỳ là một đối tác dấn thân và sáng tạo giúp cho sự thịnh vượng và khởi sắc của thương mại và các giao dịch tài chính ở khu vực. Bởi vì tôi đang phát biểu với lãnh đạo doanh nghiệp đến từ khắp nước Mỹ nên điều nghe được quả là rất quan trọng đối với quyết tâm của chúng ta nhằm tăng xuất khẩu và tận dụng các cơ hội đầu tư trên thị trường Châu Á  đầy năng động.

Tháng 3 vừa rồi trong  kỳ họp APEC ở Washington và sau đó vào tháng 7 ở Hongkong tôi đưa ra 4 thuộc tính mà tôi cho là những đặc trưng của một sự cạnh tranh kinh tế lành mạnh , đó là Mở, Tự do,Minh bạch và Công bằng. Thông qua sự dấn thân ở Châu Á- Thái bình dương chúng ta sẽ hỗ trợ định hình những nguyên tắc đó và cho thế giới thấy giá trị của chúng.

Chúng ta đang đàm phán các thỏa thuận thương mại cắt giảm thuế với chuẩn mực cao hơn về cạnh tranh lành mạnh khi mở ra các thị trường mới. Chẳng hạn như Hiệp định về Tự do Thương mại giữa Hoa kỳ và Hàn quốc sẽ giảm thuế đối với 95% các mặt hàng tiêu dùng và công nghiệp xuất xứ từ Mỹ trong vòng 5 năm , như vậy sẽ tạo ra khoảng 70.000 việc làm ở Hoa kỳ. Chỉ xét riêng việc cắt giảm thuế đã giúp tăng xuất khẩu hàng hóa Mỹ lên $10 tỷ, đồng thời tạo ra tăng trưởng 6% cho nền kinh tế Hàn quốc. Điều này sẽ hình thành sân chơi bình đẳng cho các nhà sản xuất và công nhân ngành ôtô Mỹ. Như vậy, dù bạn là nhà sản xuất máy móc Mỹ hay nhà xuất khẩu hóa chất Hàn quốc thì hiệp định này sẽ hạ thấp hàng rào thuế quan đã ngăn cản bạn có thêm khách hàng mới.

Chúng ta cũng đạt được tiến bộ trong đàm phán thành lập tổ chức Đối tác Xuyên Thái bình dương ( TTP ) có ý nghĩa tập hợp các nền kinh tế trong khu vực Thái bình dương – phát triển và đang phát triển vào một cộng đồng thương mại . Mục tiêu của chúng ta không chỉ là tạo ra nhiều tăng trưởng hơn mà chính là tăng trưởng có chất lượng cao hơn. Chúng ta tin tưởng rằng  các thỏa thuận thương mại cần phải bao gồm những biện pháp mạnh mẽ để bảo vệ người lao động, môi trường, sở hữu trí tuệ và các sáng chế.Chúng cũng cần khuyến khích dòng chảy tự do của công nghệ thông tin và sự lan tỏa công nghệ xanh, đồng thời cải thiện hệ thống điều hành và các chuỗi cung ứng.

Cuối cùng thì mọi tiến bộ của chúng ta sẽ đều được đo bằng chất lượng cuộc sống của người dân –  bất kể đàn ông hay đàn bà đều được làm việc trong sự tôn trọng nhân phẩm, lĩnh lương khá, nuôi sống gia đình khỏe mạnh, dạy dỗ con cái và có cơ hội cải thiện tương lai cho các thế hệ mai sau. Chúng ta hy vọng rằng thỏa thuận TTP với các chuẩn mực cao sẽ là hình mẫu cho các thỏa thuận sau này và sẽ phát triển thành nền móng của các tương tác khu vực tầm cỡ lớn hơn và tất nhiên sẽ phục vụ cho tự do thương mại trong khu vực Châu á- Thái bình dương.

Để đạt được cân bằng giao thương chúng ta cần có sự cam kết 2 chiều, đó là bản chất của cán cân thương mại và nó không thể có được bằng cách áp đặt một chiều. Bởi vậy chúng ta hành động trong khuôn khổ APEC, G-20 và các mối quan hệ song phương nhằm quảng bá cho các thị trường tự do với ít ràng buộc về xuất khẩu, minh bạch hơn và cam kết toàn diện về công bằng. Các doanh nghiệp và người lao động Hoa kỳ  cần một sự tự tin rằng họ đang chơi trên một sân chơi bằng phẳng, với những luật chơi biết trước về mọi thứ, từ sở hữu trí tuệ cho đến sáng tạo mang tính bản địa.

Sự tăng trưởng kinh tế ngoạn mục của Châu Á trong thập niên qua và tiềm năng tiếp tục tăng trưởng trong tương lai phụ thuộc vào môi trường  an ninh và ổn định mà bấy lâu nay được quân đội Hoa kỳ đảm bảo, đó là lực lượng gồm hơn 50,000 nam, nữ quân nhân đang phục vụ ở Nhật bản và Hàn quốc. Những thách thức của ngày hôm nay đang nhanh chóng làm thay đổi khu vực – từ những tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải cho tới các mối đe dọa mới đối với tự do dịch chuyển trên biển hay ảnh hưởng ngày càng khủng khiếp của các thảm họa thiên tai. Tất cả những điều đó đòi hỏi Hoa kỳ phải bố trí lực lượng quân đội sao cho đáp ứng được các tiêu chí : phân bố hợp lý về lãnh thổ, thao tác được lâu dài và ổn định về chính trị.

Chúng ta đang làm mới những thỏa thuận về căn cứ quân sự với các đồng minh ở Bắc Á theo tinh thần giữ vững những cam kết chắc  như đá tảng, đồng thời tăng cường sự hiện diện ở Đông Nam Á và Ấn độ dương. Chẳng hạn như Hoa kỳ sẽ bố trí tàu chiến hoạt động gần bờ tới Singapore và đang nghiên cứu các hình thức khác nhau để quân đội hai nước cùng tập trận và thao tác. Mỹ và Úc đã thỏa thuận trong năm nay sẽ thăm dò khả năng tăng thêm sự hiện diện quân sự tại Úc nhằm  gia tăng các cơ hội thao diễn  và tập trận chung.

Chúng ta cũng đang tìm hiểu phương cách gia tăng hoạt động tiếp cận ở Đông Nam Á và khu vực Ấn độ dương đồng thời làm sâu sắc thêm những mối liên hệ với các đồng minh và đối tác ở đây.

Để thích ứng được với những thách thức mới trong khu vực , không có cách nào khác là Hoa kỳ phải trả lời được câu hỏi : bằng cách nào chúng ta hoạch định ra một chủ thuyết hướng dẫn hành động, phản ánh đầy đủ mối liên hệ ngày càng gia tăng giữa Ấn độ dương và Thái bình dương.

Trên cơ sở đó, một sự bố trí và phân bố lực lượng chung trong vùng sẽ tạo nên những lợi thế quan trọng. Hoa kỳ sẽ ở một vị thế thuận lợi hơn để hỗ trợ các sứ mệnh nhân đạo; và một điểm nữa không kém phần quan trọng là sự hợp tác cùng các đồng minh và đối tác sẽ tạo nên bức tường vững chắc ngăn cản những mối đe dọa hoặc nỗ lực phá hoại ngầm hòa bình và ổn định trong khu vực.

Tuy nhiên, có một thứ còn mạnh hơn cả lực lượng quân sự hay tầm cỡ của nền kinh tế của chúng ta, và nó cũng là tài sản có uy lực lớn nhất của đất nước – đó chính là sức mạnh từ những giá trị của Hoa kỳ, đặc biệt là sự ủng hộ kiên định của chúng ta đối với dân chủ và nhân quyền. Điều này đã nói lên đặc trưng sâu sắc nhất của dân Mỹ và cũng là trung tâm của nền ngoại giao Hoa kỳ,kể cả chiến lược quay trở lại Châu Á – Thái bình dương của chúng ta.

Trong khi làm sâu sắc sự can dự cùng các đối tác có những bất đồng về những vấn đề nêu trên, chúng ta sẽ tiếp tục cố gắng thuyết phục họ tiến hành cải cách nhằm cải thiện năng lực điều hành, bảo vệ quyền con người và đề cao tự do chính trị…………..

Chúng ta không thể và không bao giờ muốn áp đặt hệ thống của mình lên các quốc gia khác, nhưng chúng ta tin chắc rằng có một số giá trị có ý nghĩa toàn cầu mà người dân của mọi dân tộc trên thế giới, kể cả ở Châu Á , cùng chia sẻ – và đó chính là những giá trị nội tại đối với những đất nước ổn định,hòa bình và thịnh vượng.

Rút cục thì điều này hoàn toàn tùy thuộc vào nhân dân Châu Á khi họ theo đuổi quyền và nguyện vọng của mình, cũng giống như những điều mà chúng ta đã thấy trên thế giới.

Trong thập kỷ trước chính sách đối ngoại của chúng ta đã chuyển từ  hưởng lợi từ nền hòa bình được thiết lập sau chiến tranh lạnh sang những cam kết ở Iraq và Afghanistan. Nay những cuộc chiến đó đang dần lùi xa thì chúng ta sẽ phải nỗ lực nhiều hơn để kịp xoay chuyển phù hợp với cục diện toàn cầu mới .

Chúng ta cũng biết rằng những cục diện mới đó đòi hỏi chúng ta phải  sáng tạo, phải cạnh tranh và lãnh đạo theo cách mới. Thay vì rút ra khỏi công việc toàn cầu chúng ta cần dấn bước về phía trước và đổi mới lãnh đạo. Trong thời buổi khan hiếm nguồn lực , không còn nghi ngờ gì về việc chúng ta cần phải đầu tư vào nơi đem lại thu hoạch lớn nhất , và do vậy Châu Á- Thái bình dương chính là cơ hội trong thế kỷ XXI đối với Mỹ.

Tất nhiên các khu vực khác của thế giới vẫn rất quan trọng. Châu Âu là quê hương của phần lớn các đồng minh truyền thống của chúng ta sẽ vẫn là đối tác gần gũi nhất luôn đồng hành cùng Hoa kỳ để đối phó với hầu hết các thử thách khẩn cấp toàn cầu. Chúng ta đang đầu tư để nâng cấp các cấu trúc của quan hệ đồng minh truyền thống  đó.

Nhân dân vùng Trung Đông và Bắc Phi đang khởi sự trên con đường mới nhưng đã có những ảnh hưởng toàn cầu sâu sắc , trong giai đoạn chuyển đổi của khu vực Hoa kỳ cam kết một sự hợp tác tích cực và bền vững.

Châu Phi vốn có sẵn một tiềm năng rất lớn nhưng chưa được khai thác để phục vụ  phát triển kinh tế và chính trị trong những năm tới . Các quốc gia láng giềng của chúng ta ở Tây bán cầu còn chưa là các đối tác xuất khẩu lớn nhất của Mỹ và họ cũng đang đóng một vai trò ngày càng quan trọng trong các lĩnh vực chính trị và kinh tế toàn cầu. Tất cả các khu vực đó của thế giới đều mong muốn Hoa kỳ can dự và dẫn đầu.

Và chúng ta đã sẵn sàng dẫn đầu. Giờ đây tôi nhận thức rõ rằng có một số người đặt câu hỏi về việc các lực lượng Hoa kỳ đang đóng quân trên toàn thế giới. Trước đây chúng ta cũng từng nghe thấy những điều này. Vào cuối cuộc chiến Việt nam đã có cả một đội quân các nhà bình luận toàn cầu cổ xúy cho lập luận rằng nước Mỹ đã rút lui và đề tài này đôi khi vẫn được nhắc lại trong những thập kỷ qua.

Thế nhưng cứ mỗi lần nước Mỹ thất bại thì chúng ta đều đã lại vượt qua bằng sự sáng tạo và đổi mới. Năng lực quay trở lại cuộc chơi một cách mạnh mẽ hơn của Hoa kỳ là không ai sánh kịp trong lịch sử đương đại. Ngọn nguồn của sức mạnh đó được tuôn trào  từ mô hình xã hội tự do- dân chủ và tự do kinh doanh, đó là thứ mô hình cho đến nay vẫn là cội nguồn của sự phồn vinh và tiến bộ mãnh liệt nhất mà nhân loại biết đến.

Tôi đã nghe thấy ở những nơi tôi từng đặt chân đến rằng thế giới này vẫn cần Hoa kỳ dẫn đầu. Quân đội của chúng ta cho tới nay vẫn là mạnh nhất, nền kinh tế của chúng ta cho đến nay vẫn lớn nhất thế giới và người lao động của chúng ta vẫn có năng suất cao nhất. Cả thế giới đều biết đến nhiều trường đại học Mỹ. Bởi vậy không còn lý do để nghi ngờ một sự thật là nước Mỹ đủ khả năng để bảo đảm và duy trì vai trò dẫn đầu thế giới trong thế kỷ này,  như nó đã làm trong thế kỷ trước.

Khi chúng ta tiến lên phía trước để đánh dấu sự dấn thân ở Châu Á- Thái bình dương cho 60 năm tiếp theo, chúng ta cần ghi nhớ tạc dạ di sản chính trị mà hai đảng ( Dân chủ và Cộng hòa – ND) đã  gây dựng nên giúp định hình con đường mà chúng ta đã can dự vào 60 năm qua . Đồng thời chúng ta cần chú trọng tới từng bước đi ngay trên nước Mỹ, đó là gia tăng tiết kiệm, cải cách hệ thống tài chính, nhờ cậy ít hơn vào các khoản vay và khắc phục sự chia rẽ giữa hai đảng ( Dân chủ và Cộng hòa- ND ) – chỉ có như vậy mới có thể bảo đảm và duy trì vai trò dẫn đầu của Hoa kỳ trên thế giới.

Đó không phải là một sự chuyển hướng dễ dàng, nhưng chúng ta đã đi được những bước chân đầu tiên từ hai năm rưỡi nay và chúng ta cam kết rằng đây là những nỗ lực ngoại giao quan trọng nhất của chúng ta hiện nay.

• Phạm  Gia Minh lược dịch theo Foreign Policy