-Tổng thống Barack Obama nói về cái chết của cựu lãnh đạo Libya, Muammar Gaddafi, trong buổi họp báo ngày hôm qua
Phạm Nguyên Trường dịch
Xin chào tất cả mọi người. Hôm nay chính phủ Libya tuyên bố rằng Muammar Qaddafi đã chết. Điều này đánh dấu chấm hết cho một chương đầy đau khổ và kéo dài của nhân dân Libya. Hiện nay người dân nước này đang có cơ hội quyết định số phận của mình trong một nước Libya mới và dân chủ.
Chế độ của Qaddafi đã cai trị nhân dân Libya bằng bàn tay sắt trong suốt bốn mươi hai năm qua. Những quyền làm người căn bản bị phủ nhận. Những người công dân vô tội bị cầm tù, bị tra tấn và bị giết hại. Và của cải của Libya đã bị lãng phí. Tiềm năng to lớn của nhân dân Libya đã bị ngăn chặn, khủng bố được dùng làm vũ khí chính trị.
Hôm nay chúng ta có thể nói một cách chắc chắn rằng chế độ của Qaddafi đã cáo chung. Những thành trì cuối cùng của chế độ đã thất thủ. Chính phủ mới đang củng cố quyền kiểm soát đất nước. Và một trong những nhà độc tài nắm quyền lâu nhất đã không còn.
Một năm trước đây khái niệm về nước Libya tự do có vẻ như là khái niệm bất khả thi. Nhưng nhân dân Libya đã vùng lên và đòi quyền của mình. Và khi Qaddafi và lực lượng của ông ta bắt đầu tiến từ thành phố này sang thành phố khác, từ thị trấn này sang thị trấn khác để truy sát đàn ông, đàn bà và trẻ con thì thế giới không chịu khoanh tay đứng nhìn nữa.
Đứng trước khả năng xảy ra những vụ đàn áp rộng khắp – và lời kêu cứu của nhân dân Libya – Hợp chủng quốc Hoa Kì và bạn bè, đồng minh của chúng ta đã ngăn chặn bước tiến của lực lượng của Qaddafi. Liên minh bao gồm Hoa Kì, NATO và các nước Arab đã kiên trì hành động trong suốt mùa hè nhằm bảo vệ thường dân Libya. Trong khi đó những người Libya dũng cảm đã chiến đấu cho tương lai của chính họ và đã đánh cho chế độ gãy xương sống.
Cho nên đây là một ngày trọng đại trong lịch sử Libya. Bóng tối chuyên quyền đã bị xoá bỏ. Và cùng với triển vọng to lớn ở phía trước, nhân dân Libya có trách nhiệm vô cùng nặng nề - đấy là xây dựng một nước Libya dân chủ, khoan dung, đối lập hoàn toàn với chế độ độc tài của Qaddafi. Chúng ta đang chờ đợi lời công bố về công cuộc giải phóng đất nước, về việc thành lập chính phủ chuyển tiếp và tiến đến những cuộc bầu cử tự do và công bằng đầu tiên. Và chúng ta kêu gọi những người bạn ở Libya tiếp tục làm việc với cộng đồng quốc tế để bảo đảm an toàn cho những vật tư nguy hiểm và tôn trọng quyền con người của tất cả người dân Libya – kể cả những người đang bị bắt giữ.
Chúng ta không ảo tưởng — Libya sẽ đi một chặng đường dài và quanh co trước khi đến được một nền dân chủ đầy đủ. Phía trước sẽ là những ngày khó khăn. Nhưng Hoa Kì, cùng với cộng đồng quốc tế, sẽ làm hết sức mình vì nhân dân Libya. Các bạn đã giành chiến thắng trong cuộc cách mạng của mình. Và giờ đây chúng tôi sẽ là đối tác của các bạn trong khi các bạn rèn đúc tương lai, một tương lai cung cấp cho người dân phẩm giá, tự do và cơ hội.
Đối với khu vực này, những sự kiện ngày hôm nay chứng minh rằng những chế độ cai trị bằng bàn tay sắt chắc chắn sẽ đến ngày cáo chung. Trên khắp thế giới Arab người dân đang vùng lên đòi quyền của mình. Các bạn đang đưa ra một lời cảnh báo mạnh mẽ cho các chế độ độc tài. Và những nhà lãnh đạo tìm cách phủ nhận phẩm giá của con người sẽ không thể thành công.
Còn chúng ta, những người đang ở Mĩ, hôm nay chúng ta tưởng nhớ tới tất cả những người Mĩ đã chết dưới bàn tay đàn áp của Qaddafi. Gia đình của họ và bạn bè của họ nằm trong tâm tưởng của chúng ta và trong lời cầu nguyện của chúng ta. Chúng ta nhớ lại nụ cười tươi sáng của họ, cuộc đời khác thường của họ và cái chết đầy bi kịch của họ. Chúng ta biết rằng không gì có thể chữa lành vết thương mất mát của họ, nhưng cả dân tộc chúng ta đứng bên cạnh họ.
Trong gần 8 tháng qua nhiều người Mĩ đã thể hiện những cống hiến phi thường trong việc ủng hộ những cố gắng của chúng ta nhằm bảo vệ người dân Libya và tạo điều kiện cho họ tìm lấy cơ hội quyết định số phận của chính mình. Những nhà ngoại giao tài ba của chúng ta đã giúp dẫn dắt một sự đáp trả vô tiền khoáng hậu trên bình diện toàn cầu. Những người phi công dũng cảm của chúng ta đã bay qua bầu trời Libya, các thủy thủ của chúng ta đã hỗ trợ bên ngoài bờ biển Libya và bộ chỉ huy của chúng ta ở NATO đã giúp lãnh đạo liên minh của chúng ta. Không đưa một quân nhân Mĩ nào lên mặt đất, nhưng chúng ta đã đạt được mục tiêu và sứ mệnh của NATO sẽ chấm dứt trong nay mai.
Điều này diễn ra đúng vào lúc chúng ta chứng kiến khả năng lãnh đạo của Mĩ trên toàn thế giới. Chúng ta đã tiêu diệt hết bọn đầu sỏ của al-Qaeda, chúng ta đã đưa chúng vào con đường diệt vong. Chúng ta đang làm thay đổi cục diện cuộc chiến ở Iraq và đã bắt đầu có chuyển biến ở Afghanistan. Và bây giờ, trong khi làm việc với bạn bè và đồng minh ở Libya, chúng ta đã chứng tỏ cho mọi người thấy trong thế kỉ XXI hành động tập thể có thể mang lại điều gì.
Dĩ nhiên là, trên tất cả, ngày hôm nay thuộc về nhân dân Libya. Đây là thời khắc để họ tưởng nhớ tất cả những người đã bị đọa đày và bị giết dưới bàn tay của Qaddafi, và hướng tới triển vọng của một ngày mới. Và tôi biết là nhân dân Mĩ chúc nhân dân Libya những điều tốt đẹp nhất trong những ngày, những tuần, những tháng và những năm, đầy thách thức nhưng cũng tràn đầy hi vọng, sắp tới.
Xin cám ơn rất nhiều.
Nguồn: http://manila-paper.net/obama-speech-on-death-of-gaddafi-transcript-video/15216
-Tiết lộ mới về giây phút cuối của Gaddafi
Khi bị bắt, ông Gaddafi vẫn sống tuy bị nhiều vết thương.
Chỉ huy các lực lượng bắt giữ được ông Muammar Gaddafi đã đưa ra chi tiết về những giây phút cuối cùng của nhà cựu lãnh đạo Libya.
Omran al-Oweib nói với BBC rằng ông đại tá bị thương đã bị lôi ra từ một ống thoát nước, nơi ông chui vào trốn ở Sirte, sau đó đi được 10 bước và ngã gục giữa những tiếng súng hôm thứ Năm.Ông nói không thể biết ai đã bắn ra viên đạn gây tử vong.
Hiện đang có những tin khác nhau quanh việc liệu ông Gaddafi đã được khám nghiệm tử thi toàn diện hay chưa.
Thi thể ông và con trai ông Mutassim, người cũng thiệt mạng hôm thứ Năm được đặt trong một phòng chứa thịt đông lạnh của thành phố Misrata.
Phát ngôn viên ngoại giao của Hội đồng Chuyển tiếp Quốc gia Libya (NTC), Ahmed Gebreel nói với BBC rằng việc khám nghiệm tử thi đã được thực hiện trong ngày thứ Bảy.
Tuy nhiên, một quan chức y tế cao cấp trong NTC, Nagy Barakat nói là việc khám nghiệm như vậy là không cần thiết, bởi nguyên nhân cái chết đã được thể hiện trong bản báo cáo bệnh học.
Chôn cất bí mật
Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với BBC, ông Oweib nói: "Tôi không nhìn thấy người giết cũng như loại vũ khí giết chết Gaddafi."
Ông nói thêm rằng một số chiến binh của ông đã muốn bắn đại tá, nhưng ông đã tìm cách đảm bảo để ông ta vẫn sống.
Sau khi Đại tá Gaddafi ngã khuỵu, ông Oweib nói ông đã lái xe đưa ông ta đến một bệnh viện dã chiến, nơi ông ta được tuyên bố là đã chết.
"Tôi đã cố gắng cứu mạng sống cho ông ta, nhưng tôi không thể," viên chỉ huy nói.
Các câu hỏi ngày càng tăng về cái chết. Cảnh quay video cho thấy ông Gaddafi bị kéo lê qua các đường phố.
Mỹ đã kêu gọi các quan chức hãy giải thích “một cách công khai và minh bạch”.
Xác nhà cựu lãnh đạo hiện được để trong phòng lạnh chứa thịt gia súc tại thành phố Misrata.
Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov nói "cách thức ông ấy chết khiến người ta phải đặt ra hàng loạt các câu hỏi".
Ông Lavrov kêu gọi mở cuộc điều tra đầy đủ, tương tự như lời yêu cầu của Trưởng cao ủy Nhân quyền của Liên Hợp Quốc, Navi Pillay.
Quyền Thủ tướng Mahmoud Jibril nói với BBC: "Ở cấp độ cá nhân tôi muốn Đại tá Gaddafi còn sống. Tôi muốn biết lý do tại sao ông đã làm điều này với nhân dân Libya. Tôi muốn tôi là công tố viên trong phiên tòa xử ông ta..."
Ông Jibril nói thêm rằng việc thực hiện cuộc điều tra đầy đủ dưới sự giám sát quốc tế là "hoàn toàn được", miễn là các quy tắc chôn cất Hồi giáo được tôn trọng.
Các phóng viên nói một số người Libya quan ngại về cách thức bị kết liễu nhục nhã của nhà độc tài, điều vẫn đang được ăn mừng trên khắp đất nước.
Việc chôn cất đã bị trì hoãn trong bối cảnh người ta vẫn đang phân vân là nên làm gì tiếp theo đối với thi thể ông Gaddafi.
Chưa rõ liệu nhà cựu lãnh đạo sẽ được chôn cất ở Misrata, ở quê nhà Sirte, hay ở nơi khác.
Các quan chức NTC nói họ muốn tiến hành an táng bí mật để ngăn chặn nguy cơ mộ ông Gaddafi bị biến thành nơi thờ phụng.
Bầu cử
Libya dự kiến sẽ chính thức công bố đất nước đã được giải phóng trong dịp cuối tuần.
Cuộc bầu cử đầu tiên sẽ diễn ra vào tháng Sáu tới, Thủ tướng lâm thời của Libya nói.
"Theo điều mà chúng tôi gọi là tuyên bố hiến pháp, kỳ bầu cử đầu tiên sau khi giải phóng đất nước ... cần được thực hiện trong vòng tối đa là tám tháng," ông Mahmoud Jibril phát biểu tại một hội nghị ở Jordan.
"Đại hội dân quốc Libya ... đảm trách hai nhiệm vụ, đầu tiên là soạn thảo một bản hiến pháp để đưa ra trưng cầu dân ý, và tiếp theo là hình thành chính phủ lâm thời nhằm hoạt động cho tới khi kỳ bầu cử tổng thống đầu tiên được tổ chức."
NATO cho biết sẽ kết thúc chiến dịch tại Libya vào ngày 31/10.
Đại tá Gaddafi lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính hồi năm 1969 và bị lật đổ hồi tháng Tám. Ông đã có trận kháng cự cuối cùng tại Sirte cùng với hai con trai là Mutassim và Saif al-Islam
Hiện đang có những tường thuật trái ngược nhau về nơi trốn của Saif al-Islam và giám đốc an ninh của ông Gaddafi; cả hai đều chưa bị bắt.-
