Nguyễn-Xuân Nghĩa - Người Việt Ngày 120827
"Kinh Tế Cũng Là Chính Trị"
Một thành tích bất ngờ của Việt Nam là "Năng Suất Tham Ô"
* Những con rồng thẳng cẳng *
Bài viết này sẽ ngắn gọn tổng hợp một số dữ kiện về kinh tế, nhưng để nói về vụ khủng hoảng chính trị tại Việt Nam.
Sau cả chục năm gần như mỗi ngày có mặt trên trang nhất của thời sự quốc tế, vì một cuộc chiến có sự tham dự của Hoa Kỳ, Việt Nam đã trôi vào lãng quên đến hai chục năm, từ 1975 đến 1995. Năm 1995 là khi Hà Nội tái lập bang giao với Hoa Kỳ. Đấy cũng là khi Việt Nam thật sự đổi mới kinh tế sau những dọ dẫm và cố gắng nửa vời. Nhìn lại thì 10 năm đầu sau chiến tranh là 10 năm lãng phí và khủng hoảng do sự hoang tưởng của ý thức hệ nên lãnh đạo Hà Nội mới phải cải cách về kinh tế mà chưa biết thế nào là đúng là sai. Hai chục năm sau thì mới khác, từ 1995.
Việc Việt Nam ký kết Hiệp định Thương mại Song phương với Hoa Kỳ cuối năm 2001 rồi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO năm 2007 đánh dấu một giai đoạn tăng trưởng ngoạn mục so với quá khứ của Việt Nam. So với các quốc gia khác, đà tăng trưởng khoảng 7% một năm chỉ là sự thường khi kinh tế chuyển hướng theo quy luật thị trường, hãy hỏi người dân Đông Á thì biết. Nhưng cũng từ năm 2007, Việt Nam bắt đầu trôi vào giông bão.
Và tuần qua, nếu thời sự quốc tế lại nhắc đến Việt Nam thì chẳng là về thành tích kinh tế mà vì một vụ khủng hoảng chính trị. Đó là việc bắt giữ một đại gia nhiều thế lực....
Năm 1995 là khi Tổng sản lượng Việt Nam vượt qua dấu mốc đáng nhớ là 20 tỷ Mỹ kim một năm, lên gấp đôi vào năm 2003, rồi gấp đôi tức là 80 tỷ vào năm 2007, và đạt mức trăm tỷ vào năm 2009. Hiện nay, Tổng sản lượng xứ này ở gần 130 tỷ đô la, chia cho dân số là 90 triệu thì người dân thật ra vẫn còn thuộc loại nghèo. Nhưng đà tăng vọt từ hai chục tỷ lên gấp sáu trong khoảng thời gian từ 1995 đến nay là điều đáng mừng. Sau quá nhiều hoạn nạn vì chiến tranh và cách mạng, người dân xứng đáng được hưởng một cuộc sống khác.
Khi hỏi các kinh tế gia, họ cho biết là từ 1996 đến năm 2000, Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng trung bình là 6,9% một năm, tức là mỗi năm lại sản xuất thêm được một lượng sản vật bằng 6,9% của năm trước. Qua giai đoạn 2001-2005 thì đà tăng trưởng còn lên tới 7,5% một năm với viện trợ và đầu tư nước ngoài được ồ ạt trút vào trong sự hồ hởi chung. Đấy cũng là một đòn bẩy đã tạo nên sức bật huy hoàng này.
Nhưng ngẫm lại thì Việt Nam có hy vọng khởi phát tương tự Đài Loan hay Nam Hàn nửa thế kỷ về trước. Qua giai đoạn 2006-2010 thì mức bột phát ấy đã khựng, còn khoảng 7,1% một năm và tới năm 2011 thì chỉ còn 5,9%. Tình hình năm nay sẽ là đáng ngại, chỉ ở khoảng 4,3-4,5% mà thôi.
Câu hỏi nhiều người muốn biết là vì sao Việt Nam đã ôm viễn ảnh rồng cọp kinh tế rồi lại như kỳ nhông cắc ké? Câu trả lời đơn giản là "kinh tế cũng là chính trị".
Thật ra, lãnh đạo Việt Nam không phát minh ra cây đũa thần kinh tế để thay thế chủ nghĩa Mác-Lênin đã phá sản. Việt Nam chỉ áp dụng chiến lược Đông Á như Nhật Bản, Đài Loan, Nam Hàn rồi Trung Quốc, là lấy xuất cảng làm đầu máy tăng trưởng.
Dù là một quốc gia có nhiều tài nguyên, ít ra là hơn ba nước Đông Á dẫn đầu nói trên, Việt Nam vẫn chủ yếu nhập cảng nguyên nhiên vật liệu, tái chế biến với một số trị giá gia tăng để bán ra ngoài. Như vậy, nền kinh tế này chỉ làm gia công và nhập cảng vẫn là chủ yếu, thường xuyên. Nhưng lại tăng vọt trong năm năm gọi là ngoạn mục nhất, từ 2006, nên hàng năm vẫn bị nhập siêu, nhập nhiều hơn xuất, trung bình mỗi tháng một tỷ đô la.
Muốn kinh tế tăng trưởng, người ta phải tiết kiệm tiêu thụ mà dùng tài nguyên đó đầu tư cho sản xuất với hy vọng tạo thêm tài nguyên của cải cho sau này. Việt Nam phải đầu tư rất nhiều để có mức tăng trưởng ngoạn mục đã qua. Từ khoảng 35% tổng sản lượng trong các năm 1996-2000, tỷ lệ đầu tư của Việt Nam đã vượt 43% trong các năm 2006-2010. Nếu nhớ lại thành tích vừa trình bày ở trên, khi Việt Nam phải đầu tư nhiều nhất thì cũng là lúc đà tăng trưởng giảm sút.
Nghĩa là gắng sức đầu tư mà kém hiệu năng, tức là một vấn đề về chính sách.
Các sinh viên kinh tế nhập môn đều biết đến tỷ số ICOR: phải đầu tư cỡ nào để gia tăng được một đơn vị sản xuất? Các nước Đông Á đầu tư ba phần thì ăn được một, Việt Nam phải mất gấp đôi, với tỷ số ICOR là 6.
Người ta có thể tìm lý do châm chước là vụ Tổng suy trầm kinh tế toàn cầu trong các năm 2008-2009. Nhưng lý do chính sách ở đây là tín dụng. So với năm 2000 thì lượng tín dụng đã tăng gần 14 lần vào năm 2010 với kết quả là nâng gấp đôi sản lượng trong 10 năm đó. Xin hãy nhớ đến tỷ số 14/2 như một cách tính nhẩm về sự phi lý tại Việt Nam.
Thật ra, lý do chính sách ở đây chỉ là chính trị.
Vì đấy là lúc mà các đại gia ngân hàng tung hoành. Họ có thể vay tiền mua đất, chơi stock và sát nhập công ty để bành trướng thế lực như trong một bàn cờ Monopoly của trẻ nít. Nền kinh tế có năng suất kém vì phải đầu tư nhiều, với hiệu năng quá thấp, lại sản sinh ra một thành phần thiểu số cực kỳ giàu có, họ còn trơ trẽn phô trương sự giàu có này như những tấm gương thành công! Thế hệ trẻ mà nhìn vào đó như mẫu mực thì xã hội lâm nguy, là điều đã xảy ra. Sa đọa xã hội đã bùng nổ.
Ngày nay, mọi người đều thấy các "trung tâm sản nhập" là tập đoàn kinh tế nhà nước kiểu Vina, như Vinashin hay Vinalines. Sản nhập vì thu vào một nhập lượng cực lớn để cho ra một xuất lượng thấp hơn. Phần sai biệt mà kế toán gọi là lỗ lã thì chảy vào trong túi một thiểu số. Ở vòng ngoài là các đại gia có quan hệ với đảng viên cán bộ cao cấp để mở ra thị trường "tư doanh nhập nhằng" và kiếm tiền vô tội vạ. Tư doanh nhập nhằng vì chỉ là của tư nhân trên danh nghĩa, về thực chất thì đấy là mạng lưới kinh doanh của lãnh đạo.
Việt Nam đã định chế hóa sự tham ô qua chính sách quản lý quái gở đó.
Khi người dân công phẫn về nạn cướp đất của đám cường hào ác bá và bất mãn về tình trạng tham nhũng tràn lan, lãnh đạo bắt đầu nói đến chỉnh đảng và giải trừ tham nhũng. Với kết quả là hai hệ thống truy lùng tham nhũng song hành - của đảng và của nhà nước, do viên Thủ tướng vẫn đòi lãnh đạo. Khi những người tham ô nhất nước mà cầm đầu việc diệt trừ tham nhũng trong hàng ngũ bên kia thì người ta biết kết quả sẽ ra sao.
Việt Nam đã đạt năng suất tham ô tới hạng siêu phàm nên đang lâm vào khủng hoảng chính trị.
Chi tiết hình sự hữu duyên là kẻ bị bắt có khi đang được bảo vệ để khỏi bị phe phái của chính anh ta "tự tử", hoặc lặng lẽ thủ tiêu để khỏi thành thật khai báo nhiều quá!
Nhưng còn đời sống kinh tế của người dân? Xin hãy nhìn lên núi nợ khó đòi và sẽ mất của hệ thống ngân hàng. Nợ thối là bao nhiêu, bao giờ sẽ ụp xuống đầu, không ai biết! Hoặc liếc qua chuyện doanh nghiệp phá sản, sống chết ra sao và bao nhiêu còn ngáp ngáp, cũng chẳng ai biết!
Cuộc khảo sát hồi Tháng Sáu vừa qua của Tổng cục Thống kê có cho thấy một phần của sự quái đản ấy. Có 9.331 doanh nghiệp nhà nước, tư nhân và có vốn nước ngoài được phỏng vấn về tình hình kinh doanh trong 15 tháng trước, tính đến trung tuần Tháng Năm vừa qua. Kết quả là 8,4% trong số này đã phá sản hay âm thầm đóng cửa. Bị thiệt hại nhất là tư doanh với tỷ lệ xập tiệm là hơn 9%. Lý do nghiêm trọng nhất là bị lỗ vì kém năng suất, thiếu vốn kinh doanh và không thể cạnh tranh nổi! Đấy chỉ là một "dân số mẫu" của thống kê.
Thực tế thì trong 623 ngàn doanh nghiệp có khai báo vào cuối năm 2011, có hơn 200 ngàn cơ sở đã tiêu vong. Còn lại, "chết lâm sàng" như người ta nói thì chẳng ai rõ là có bao nhiêu.
Phải chăng "chết lâm sàng" là... bệnh hay lây và đã lên tới não bộ của đảng?
-nv -Chết Lâm Sàng
*****************
FDI tháng 8-2012: chỉ đạt trên 400 triệu USD (TT 27-8-12)
Công trình đình hoãn, thất nghiệp triền miên (LĐ 27-8-12)
Nhà đầu tư địa ốc 'bỏ ngang' dự án (VnEx 27-8-12)
Biệt thự triệu đô làm... quán trà đá (VTC 27-8-12)
Khủng hoảng: Vietnam Industrial Production at Slowest Pace Since January (WSJ 27-8-12)HANOI—Weaker demand at home and abroad pushed Vietnam's industrial production to its slowest pace since January, prompting one bank to scale back its growth forecasts for this year.
Công trình đình hoãn, thất nghiệp triền miên (LĐ 27-8-12)
Nhà đầu tư địa ốc 'bỏ ngang' dự án (VnEx 27-8-12)
Biệt thự triệu đô làm... quán trà đá (VTC 27-8-12)
Khủng hoảng: Vietnam Industrial Production at Slowest Pace Since January (WSJ 27-8-12)HANOI—Weaker demand at home and abroad pushed Vietnam's industrial production to its slowest pace since January, prompting one bank to scale back its growth forecasts for this year.
Vietnam's industrial production index rose 4.4% in August from a year earlier, slowing from July's 6.1% rise, government data showed Monday. Through the first eight months of this year, the index was up 4.7% from the year-earlier period.
"Domestic demand is still very weak, while firms' inventory levels are too high now, making it difficult for the country to boost industrial production," independent economist Le Dang Doanh said.
- - Tham nhũng đã trở thành “giặc nội xâm” – (Trần Kinh Nghị).
-Moody's và Fitch đánh giá lại xếp hạng tín nhiệm ACB Năng lực tài chính độc lập của ACB vẫn được Moody's duy trì ở mức E+ sau khi ông Nguyễn Đức Kiên và ông Lý Xuân Hải bị bắt.
The deliveries of truck loads of money and queues outside branches of Vietnam's biggest lender, Asia Commercial Bank, ready to withdraw their cash almost as quickly as stocks were replenished were an eloquent expression of the fears stalking the county's banking system.
- Điểm nóng 24/24h: Diễn biến mới nhất về vụ bầu Kiên, Lý Xuân Hải(GDVN).- Xác nhận thủ tướng chỉ đạo vụ Bầu Kiên – (BBC). – Việt Nam: Người dân trong vòng xoáy một vụ xì-căng-đan ngân hàng – (RFI). – Ðấu đá ở thượng tầng trong đảng CSVN tăng cường độ – (Người Việt).- Hệ lụy của sở hữu chéo (ĐĐK). “Dư luận hoài nghi, vụ việc của ông Nguyễn Đức Kiên chỉ là một trong rất nhiều đại gia thao túng ngân hàng chưa lộ diện.” - Chủ tịch HĐQT Eximbank: Trung Quốc muốn gây rối lĩnh vực ngân hàng Việt Nam – (RFI). Power struggle behind Vietnam tycoon’s arrest? (BBC).
- Bùi Tín: Cuộc đấu đá giữa các nhóm quyền lực (VOA’s blog).- Bác tin đồn vụ ‘Bầu Kiên’ – (BBC). – Chủ tịch & Phó chủ tịch Techcombank lên tiếng sau tin đồn bắt giữ (Trương Duy Nhất).
- Thị trường tài chính – tiền tệ: Bình ổn trở lại (QĐND). – Hoạt động của hệ thống ngân hàng trở lại bình thường (LĐ). – Cảnh báo tình hình ở VN: The warning template (Live Mint). – Liệu dân có còn tin vào ngân hàng? – (RFA).- Vụ “bầu” Kiên: Lúng túng toàn hệ thống – (RFA). “Vấn đề này có thể đánh giá là chủ quan, cho nên là không lường hết được những hiện trạng kinh doanh ngầm ở trong nền kinh tế có hại tới nền kinh tế Nhà nước”.
- Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán cảnh báo về hiện tượng bán khống (VNEco). ““Chúng tôi cho rằng, phiên ngày 27/8 có chịu sự tác động của những tin đồn không chính xác, đặc biệt là tin liên quan đến ông Nguyễn Đăng Quang, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Masan.”- Khi các đại gia lần lượt bị bắt – (RFA). – Đại gia sau chấn song sắt (Mạnh Quân). Bản gốc của bài đã điểm hôm qua: Đại gia sau chấn song sắt (TVN).
- Trưởng ban chuyên án vụ bắt giữ “bầu” Kiên: Kiên quyết xử lý nghiêm tội phạm (Infonet). - ‘Bầu Kiên và ông Hải liên quan hai vụ án khác nhau’ (VNE/CAND). - Tương lai Công Vinh nằm trong tay vợ bầu Kiên (Bee). - ACB khuyến khích gửi lại đối với khách hàng đã rút tiền(VNE). - Thị trường về giá trị thực sau ‘cơn sóng’ ‘bầu’ Kiên (Petrotimes).- Cảnh giác trước tin đồn ‘sếp’ của Techcombank và Masan bị bắt (Petrotimes).
- Chủ tịch Masan xuất hiện sau tin đồn “bị bắt” (VnEco). - Chủ tịch Masan cười tươi sau tin đồn ‘đã bị bắt’ (Infonet). - Hình ảnh ông Nguyễn Đăng Quang – chủ tịch Masan – sau tin đồn bị bắt (CafeF). - Cổ phiếu Masan cầm cự khi thị trường sụt giảm (DT).- Vụ án bầu Kiên: “Nội dung cụ thể thuộc phạm vi bí mật Nhà nước” (GDVN). - Ngôi sao bóng đá Việt – ‘đứa con tinh thần’ hay ‘vật trang trí’ của ‘bầu’ Kiên?! (Petrotimes).
- Các diễn biến xã hội-pháp luật vẫn ưu tiên ổn định nền kinh tế (VF). - Thông đốc Nguyễn Văn Bình: Dân trí VN ‘chưa cao’ nên không cho phá sản những Ngân Hàng yếu kém (!?) – (DLB). Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Văn Bình: “Không để ngân hàng nào đổ vỡ trong giai đoạn này” (TN). “Do dân trí, tập quán ở VN chưa cao như ở một số nước… Nên cách làm của chúng tôi là tái cấu trúc từ bên trong để NH lành mạnh lên. Nhưng đến một giai đoạn nào đó, khi nền kinh tế phát triển, mặt bằng pháp luật hoàn thiện hơn, dân trí cao hơn, tiềm lực của hệ thống tài chính mạnh hơn thì cũng phải sẵn sàng cho phá sản những NH yếu kém”. -Thống đốc ngân hàng Nguyễn Văn Bình “chưởi” DÂN “ngu” “chê” ĐẢNG “dở”!? – (DLB).
- CLB Hà Nội tìm được người thay bầu Kiên (Bóng đá). – Vợ bầu Kiên thay chồng nuôi 2 đội bóng?(NLĐ).
-Xét xử phúc thẩm vụ sai phạm tại Vinashin Sài gòn Giải Phóng
Đúng 8h ngày 28-8, tại TP.Hải Phòng, Tòa án nhân dân tối cao đã mở phiên tòa phúc thẩm, xét xử công khai vụ án cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng tại Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) theo ...
Vụ án Vinashin: 4 nhân chứng khẳng định giữ nguyên lời khaiĐài Tiếng Nói Việt Nam
Cựu Chủ tịch Vinashin ra tòa trong “đồng phục kỹ thuật”Người Lao Động
- Khởi tố thủ quỹ Công ty vận tải Biển Đông thuộc Vinalines (TN). - Hôm nay, xét xử phúc thẩm vụ Vinashin(NLĐ). – Xử phúc thẩm cựu TGĐ Vinashin – (BBC). – Cựu chủ tịch Vinashin xin giảm nhẹ hình phạt(PLTP). - Cựu chủ tịch Vinashin xin giảm nhẹ hình phạt (VNE).
- “Trung tâm dược Giảng Võ”: Chỉ đạo “lạ” của thứ trưởng Cao Minh Quang (TP). - - Bắt nguyên phó văn phòng CSĐT Công an Hà Giang (TT). – Xét xử vụ tham ô tại Hội Chữ thập đỏ Đồng Nai (PLTP). – Tham ô trên số phận người mù (!) (LĐ).
- GS Đặng Hùng Võ: “Chuyện tái sử dụng đất thu hồi không phải là vấn đề” (VNN).- Lạm phát thấp, lo tăng trưởng (VNEco).
- Dòng vốn ưu đãi được đẩy mạnh ra thị trường (VNE).- Bloomberg: Định giá chứng khoán Việt Nam rẻ nhất trong 6 tháng (VietStock).
- Bốn rào cản tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước (VIR).- Bất bình đẳng thu nhập đang cản trở cải cách (VnEco).- Thị trường tài chính – ngân hàng: Qua cơn khủng hoảng? (ĐĐK).- Ngán ngẩm khi nghĩ đến đầu tư (TT).- Tràn ngập nỗi lo, nhà đầu tư tiếp tục tháo chạy (OTC). - Nếu bán tháo tiếp tục, Ủy ban Chứng khoán sẽ xử lý ra sao? (VnEco). - Cổ phiếu tốt không thể bị bán tháo (ĐTCK). - CTCK khó phát hiện giao dịch vi phạm (ĐTCK). - Thu thuế chứng khoán không đáng “đồng tiền bát gạo” (ĐTCK).
- Thoái vốn tại các doanh nghiệp Nhà nước: Cân nhắc từng giải pháp (KTĐT).- Trần Vinh Dự: Mua bán doanh nghiệp – sao gọi là ‘thôn tính’? (phần 1) (VOA’s blog).- Từ bỏ đa ngành: DN lo giữ người, giữ tiền (Vef).
- Lan rộng “chiêu” biến lãi thành lỗ (TT).- Làm rõ việc treo biển “hết xăng, còn dầu” (ANTĐ). – Người tiêu dùng luôn chịu thiệt (NLĐ). – Cần minh bạch giá xăng dầu (SGGP). – Petrolimex bị nhái thương hiệu (ĐV). - Các cây xăng lại “dở [giở] trò” hết xăng (TQ). - Găm xăng trục lợi (TT).
- TS Ngô Thường San – Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam: “Một triệu tấn dầu từng là mong ước của cả dân tộc”(Petrotimes). - Vì 80 triệu dân? (TP). - Nếu giá xăng dầu tăng? (ĐV). - Nhiều cây xăng lại điệp khúc “nghỉ bán” (TT). -Giá gas sẽ tăng thêm 30.000 mỗi bình thời gian tới (TTXVN).- Bình Dương: Hàng loạt cây xăng nghỉ bán bất thường (TN). Thanh Hóa: Nhiều cây xăng ngừng bán bất thường (DT).
- Những ngày cuối cùng của thương hiệu Habubank (Đầu tư).- Giá vàng đi xuống sau phiên buổi sáng “bùng nổ” (VnEco).- Chứng khoán chiều 27/8: Thanh khoản tắt lịm (VnEco). - Vào chợ mỗi ngày TTCK 27-8-2012: Đợi… (VF).- Toàn cảnh kinh tế Việt Nam 27-8-2012: Sóng. - Tổng quan tài chính – ngân hàng 27-8-2012: Khoảng lặng (VF).
- Chung cư giá rẻ: Trầm lắng tháng ngâu (CafeF/TTVN). - Tháng ‘cô hồn’, bất động sản giá rẻ vẫn ‘ăn đậm’ (ĐV).
- Kiểm tra việc thu mua nông sản của thương nhân nước ngoài(NLĐ).- Dân thức đêm trả lại hàng Tàu (PNTD). – Bắp cải Trung Quốc đội lốt Đà Lạt (PNTP). – Nông sản Trung Quốc – đau đầu nhà quản lý (ĐĐK). - “Gà lông nhung” giả xuất hiện tại TP.HCM (VNN). - Mực ngon nhờ… hóa chất! (NLĐ). - Hóa chất phụ gia – Tác hại khôn lường (SGGP). - Tiêu hủy hơn 1 tấn khô bò dỏm (NLĐ). -Dám cá không? (PLTP). – TP.HCM khi nào có hàng rong sạch? (PLTP).
- Tăng giá, bơm tiền và cảnh báo lạm phát (VEF). - Những lưu ý từ CPI tháng 8 (VnEco).
- VNA: cho thuê tàu không đủ bù chi phí trực tiếp (ĐTCK).- “Treo” ao bởi tin đồn thất thiệt (TT).- Bán cơm tấm, bánh mì… phải có thẻ kinh doanh (VEF).- Ế ẩm dự án xi măng (ĐĐK).- VN đứng thứ hai xuất khẩu giày dép vào Colombia (TTXVN).
- Thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc tăng (TTXVN).- Nga gia nhập WTO: Được gì và mất gì? (Petrotimes).- Thế giới sắp bị khủng hoảng lương thực? (Petrotimes).
- Nguy cơ các nền kinh tế lớn chao đảo (Chinhphu.vn).