TT - Sáng 9-4, tộc họ Đặng ở thôn Đồng Hộ, xã An Hải, huyện Lý Sơn (Quảng Ngãi) tổ chức cúng giỗ báo cáo tổ tiên về việc hiến tặng và bàn giao tờ lệnh quý liên quan đến Hoàng Sa cho Nhà nước. TS Nguyễn Đăng Vũ, phó giám đốc Sở Văn hóa - thể thao và du lịch Quảng Ngãi, cùng đại diện lãnh đạo các sở ngành đã tiếp nhận tờ lệnh.
>> Cần phổ biến rộng rãi tài liệu về Hoàng Sa, Trường Sa
>> Biết ơn nghĩa cử cao đẹp của tộc họ Đặng ở Lý Sơn
Tại lễ trao tờ lệnh, TS Nguyễn Xuân Diện - phó giám đốc thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm - khẳng định: tờ lệnh này là công lệnh của quan tỉnh Quảng Ngãi, ghi rõ ngày 15-4 năm Minh Mạng thứ 15 (1834), phái đội thuyền ba chiếc ra canh giữ đảo Hoàng Sa. Đây là tờ lệnh cấp đầu tiên cho ông Đặng Văn Siểm và ông Dương Văn Định.
Tờ lệnh ghi rõ: “Các phái viên và lính thủy đi trước để cùng thám sát các vùng của xứ Hoàng Sa. Xem xét và tuyển chọn trong tỉnh ba thuyền tốt cùng với các vật dụng được tu bổ vững chắc, lại chọn ra tên Võ Văn Hùng đã được cử đi từ năm trước và chọn thêm những dân phu ven biển thông thạo đường biển để sung làm thủy thủ trên thuyền...
Cứ hạ tuần tháng ba thuận thời tiết mà đi”. Điều này đã góp thêm một bằng chứng rằng đã từ lâu (từ trước năm 1834 - thời điểm ban hành tờ lệnh này) Hoàng Sa đã thuộc phạm vi cai quản của đất nước ta. Tờ lệnh gồm có bốn trang - bản gốc còn nguyên vẹn nhất từ trước đến nay, mỗi trang dài 36cm, rộng 24cm. Tuy chỉ vỏn vẹn vài trang nhưng nó chứa đựng nhiều thông tin quý, nêu rõ danh tính, quê quán của từng binh thuyền vâng mệnh triều đình đi lính Hoàng Sa không chỉ riêng ở huyện đảo Lý Sơn mà còn ở các vùng quê ven biển khác tại Quảng Ngãi.
Tờ lệnh này đã góp phần bổ sung và kết nối logic với hệ thống tư liệu quý cùng nhiều di tích liên quan đến hải đội Hoàng Sa, quần thể mộ lính Hoàng Sa, lễ khao lề thế lính Hoàng Sa... là những minh chứng sống khẳng định chủ quyền lãnh thổ VN trên quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa trong suốt nhiều thế kỷ qua.
Sở Văn hóa - thể thao và du lịch Quảng Ngãi đã trao tặng giấy khen cho gia tộc họ Đặng vì có công gìn giữ, hiến tặng tài liệu quý giá này cho Nhà nước và một phiên bản tờ lệnh (dài 1,5m, rộng 0,6 m) đặt trong khung kính để ở nhà thờ họ Đặng - nơi cung cấp tài liệu gốc. Ngoài ra, sở sẽ kiến nghị tỉnh hỗ trợ trùng tu, lập hồ sơ công nhận di tích nhà thờ tộc họ Đặng và tham mưu tỉnh kiến nghị T.Ư có hình thức khen thưởng xứng đáng tộc họ Đặng với công lao gìn giữ tờ lệnh quý giá này.
-- May mà chưa bị mất
