Đối với học sinh và gần như cả tòan dân Việt Nam dưới 70 tuổi ngày nay, có lẽ câu hỏi này sẽ được trả lời là: Bắt đầu từ 19/8. Nhưng với tớ đã hơn 1 lần tớ viết là : Tớ đã từng sống qua 4 chế độ
1) Chế độ Pháp thuộc
2) Chế độ Nhật thuộc
3) Chế độ quân chủ lập hiến Trần Trọng Kim
4) Chế độ dân chủ cộng hòa sau đổi là xã hội chủ nghĩa
Lịch sử hôm nay được dạy trong nhà trường không hề đề cập tới những khoảng khắc ngắn ngủi nhưng rất quyết định đến số phận của lớp thanh niên chúng tớ. Chính trong giai đoạn này mà hàng vạn, hàng triệu con người bị “cuốn theo chiều gió”! vì những năm đó bọn tớ đều ngu ngơ, ngây thơ, dại dột nên số phận mỉm cười hay xé xác bất kể anh nào khi đón nhận ngày mùng 9/3/1945…..mỗi người mỗi cách. Chỉ sau vài phát súng nổ đì đẹt, quân đội Nhật chiếm đóng Việt Nam đã bắt sạch mọi ông tây bà đầm, trói giật cánh khủyu, tống vào các trại giam. Thật là sướng chưa từng thấy! Bao nhiêu năm ông cha ta đứng lên làm cách mạng đã phải theo nhau lên đoạn đầu đài, đi tù côn đảo . Vậy mà hôm nay, người Nhật ,chỉ trong một đêm , đã giúp chúng ta vứt bỏ được cái ách nô lệ trăm năm này. Quên hết những ảnh lính Nhật lê những thanh kiếm dài quẹt đất,chém người Việt một nhát thành hai mảnh từ đỉnh đầu xuống hậu môn,và đặc biệt quên cái cảnh người Nhật bắt nông dân bỏ lúa trồng đay ,dùng lúa gạo Miền nam để…đốt,thay thế năng lượng chạy đău tầu xe lửa!!
…. Trái lại ,ở các thành phố,người Nhật lúc đó dần dần chiếm được cảm tình lớp Thanh Niên cánh tớ với những chính sách Đại Đông Á,,”người da vàng là cùng nòi giống,đát Á Châu là của người da vàng.Kèm theo là văn hóa Nhật ,các lớp học Tiếng Nhật,phim ảnh bài hát Nhật…ùa vào!” …..Không ít người hoang mang nghi ngại.Đặc biệt trong giới thanh niên có tí chút học thức thì cho “Tránh vỏ dưa lại gặp vỏ dừa….Một số bi quan thì cho là cái chính sách Đại Đông Á này còn nguy hiểm và mị dân hơn cả chính sách “bảo hộ”(protectorat)của thực dân Pháp…..Phải nói là chính sách bịt mọi thông tin theo kiểu phát-xít nó trắng trợn và tàn bạo hơn tất cả mọi thời dại…Chỉ một cái lệnh được truyền trên phát thanh của Tư Lệnh Tô,tô,Mama nào đó ban ra như : “Lệnh cho tất cả những ai có radio từ. ngày… phải mang đến …..để cắt mọi sóng ngắn !….Ai không chấp hành sẽ bị trừng trị nghiêm khắc.” Thế là …chỉ trong một vài ngày,chẳng một ai dám không chấp hành vì luôn bị àm ảnh cái xác bị chẻ giọc làm đôi chẳng cần tòa án tòa ếch gì!!Những chiêc radio đèn điện tử to đùng đã được các chủ nhân ít ỏi khệ nệ đưa đến các địa điểm quy định để được bịt miệng ! Tất cả mọi tin tức chỉ còn được nghe qua tiếng nóí của Quân Đội Nhât Hoàng chiếm đóng.Tất cả những ai thèm nghe những tin tức “lề bên trái”coi như bị bịt tai,cốt để không ai biết chủ ngiã phát xít đã đến hồi kết thúc! ….Cho đến một ngày…
CHÍNH PHỦ TRẦN TRỌNG KIM RA ĐỜI…
Cái chính phủ này nó “bù nhìn” đến mức nào?Tại sao nó tồn tại được 126 ngày (từ 17/4/1945 đến 23/8/1945)?Nó đã làm được những trò trống gì ?Nó tự rút lui hay bị xụp đổ?Tớ chẳng dám lạm bàn vì tớ không phải là các nhà sử gia,khong có đầy đủ tài liệu.,không có…những tâm và tầm của nhà viết sử đích thực!...Tớ chỉ kể lại những gì mà tớ còn nhớ được trong 126 ngày ngắn ngủi sống trong cái chế “độ độc lập giả hiệu” này thôi!,-Cái chế độ mà lớp thanh niên “quáng gà thời cuộc” và ngu ngơ ngây thơ,,ngơ ngác... cánh tớ đã ….”may nhờ rủi chịu”khi hăng máu vịt lên muốn giải phóng quê hương !
1) Tớ thật sự tin vào những gì mà chnh phủ Pháp,kể cả chính phủ Nhật đã nắm chắc là chiến tranh đã đến hồi kết thúc(lúc này khái nệm về “đồng Minh” của tớ chưa có )đang mong muốn có một chính phủ Việt Nam dân tộc và độc lập thật sự để rút lui trong danh dự… Trao chính quyền vào tay ai là là mộti cuộc mặc cả trên đầu người Việt 2) Tớ còn nhớ khi ông Phan Anh phát biểu trên báo về tổ chức thanh niên đã có ““đòan thanh niên tuyền tuyến”, “Đòan thanh niên xã hội”,”Trường thanh niên” thì tớ là người đầu tiên ghi tên sinh hoạt “Đoàn thanh niên xã hội”với lòng tự hào là: Từ nay ta được thành lập những tổ chúc theo sự chỉ huy của “ta” chứ chẳng còn một tên đế quốc nào nữa và …
“Này thanh niên ơi quốc gia đến ngày giải phóng!
“ Đồng lòng cùng đi !hi sinh tiếc gì thân sống”….trên môi
Bọn tớ đi vào cách mạng với những câu ca hào hùng lấy từ bài “Hành khúc sinh viên” của Lưu Hữu Phước để tạm làm đòan ca!Chẳng có bí thư,ban chấp hành nào chỉ thị cả.!. Một lá cờ tổ quốc mới màu vàng ở giữa có cờ quẻ ly đỏ choét. Do chính phủ TTK đưa ra để dẫn đường cho chúng tớ cứ thế mà vừa hát vừa bước theo!? Độ 10 ngày sau, tớ được gia nhập vào “Đòan thanh niên khất thực”, được chính ông Phan Anh “hiểu dụ” mới biết ý nghĩa của cái tên nước tại sao chính phủ lại lấy tên nước là “Đế quốc Việt Nam” và quốc thiều là “Đăng đàn cung”. Thì ra chính phủ này vẫn có vua cho nên gọi là đế quốc? (chưa biết dùng chữ Quan Chủ Lập Hiến như bây giờ?!) Còn “Đăng đàn cung” thì là một bản nhạc không lời, đánh lên khi nhà vua đăng đàn. Bài “Này thanh niên ơi…” các bạn cứ hát. Coi đó như một bài đòan ca!”
3) Càng phấn khởi khi các trường học lại được mở cửa sau biến cố 9/3,, tiếp tục chương trình học như cũ. Chỉ khác là từ nay không còn dùng tiếng Pháp trong dạy và học nữa. Nhưng chỉ thị này đều do chính bộ trưởng Hòang Xuân Hãn đưa ra với một bản danh từ kể cả khoa học tự nhiên lẫn xã hội do chính ông soạn thảo. Quay lại trường với sự tự hào đến ngây ngô là người Việt
4) Cho đến bây giờ nghĩ lại cũng nực cười khi nhớ lại cái cảnh mấy anh thanh niên đầu chải bóng, mặc com lê, cra vát đàng hoàng, tay xách bị cói mỗi khi tan trường ,đến bấm chuông từng nhà xin đóng góp một vài bát cơm để mang đi cứu trợ những …bộ xương mong được cầm hơi trước khi… chết hẳn!. Cái cảnh chết đói đầy đường này có lẽ ngày nay nhiều bạn xem ảnh cụ Võ An Ninh để lại cũng không thể tưởng tượng nổi. Bộ Trưởng bộ y tế Vũ Ngọc Anh, trước khi đòan thanh niên khất thực ra quân lần đầu đã nói một câu với bọn tớ đại ý là: “Các bạn lên đường cố gắng làm một cái việc mà hiệu quả cứu đói thì ít nhưng hiệu quả về lòng yêu nước, tìm ra được cái nguyên nhân vì sao mà dân tộc ta lâm vào cảnh đau khổ này mới là quan trọng.” Thì ra, cái chủ nghĩa hình thức, làm mà không tin ở những điều mình làm nó đã có cách đây 64 năm !
SỰ PHÂN HÓA DƯỚI CHÍNH PHỦ TTK BẮT ĐẦU
Không thể phụ nhận được những gì mà chính phủ Trần Trọng Kim đã cố gắng hết sức mình để phát triển lòng yêu nước,ý thức về Độc Lập,Tự Do trong thời gian 126 ngày cầm quyền. quyền . Tuy nhiên chính cũng trong thời gian này mà “các kiểu yêu nước” đều được phát triển búa xua. Tớ có hai thằng bạn cùng lớp, mỗi lần thấy tớ xách bị đi xin ăn thì đều dè bỉu: “Trò hề! Muốn làm cách mạng thật hãy đi theo tao” Tớ hỏi “Đi đâu?” “Đi phá kho thóc chia cho nông dân, chứ vài bát cơm làm sao cứu nổi cả ngàn con người.”.Và cuối cùng 2 đứa bỏ học đi biệt tích. Mãi sau này, trong kháng chiến chống Pháp tớ mới gặp lại thì một thằng đã làm nên sư đòan trưởng còn một thằng làm giám đốc một sở văn hóa ở Tây BắcNgay sát nhà tớ cũng có một nhóm thanh niên hàng ngày rủ nhau đàn địch, vui chơi bỗng dưng một hôm gia đình thấy “mất hút con mẹ hàng lươn”. Hỏi thăm gia đình thì cứ bí bí mật mật: “Chúng nó rủ nhau lên chiến khu rồi”. Mãi sau 19/8 mới biết tin chúng nó đi theo Quốc dân đảng có chến khu cả ngàn người ở Vĩnh Yên(!)và có một tên đã bị thủ tiêu trong vụ Ôn Như Hầu. Đặc biệt đông là số đi theo Việt Minh vì nghe nói cái tổ chức này được Mỹ ủng hộ. Có cả tàu bay 2 thân, tiếp tế nhảy dù, Đạc biệt là tin có một người nổi tiếng “tù cả Tây lẫn Tàu” là Nguyễn Ái Quốc lãnh đạo. Thế là, một số có điều kiện đều tự nguyện đi theo Việt Minh bỏ hết gia đình sự nghiệp. Một số sau này có vai vế hẳn hoi trong chính phủ Việt
Cho tới một ngày (17/8/945) Đoàn Thanh Niên của chúng tớ tay cầm cờ quẻ li, miệng hát “Này thanh niên ơi…” đi Mít tinh chào mừng chính phủ Trần Trọng Kim” thì mới trắng mắt ra rằng mình đã được huy động đi…” Cướp chính quyền” từ tay chính phủ Trần Trọng Kim, do Việt Minh tổ chức mà không biết. Tất cả đều diễn biến rất nhanh chóng. Cờ quẻ li hạ xuống! Cờ đỏ sao vàng kéo lên và nột người đầu đội béret, tay cầm súng pặc họoc, thắt lưng đeo một, hai quả lựu đạn ra tuyên bố chính quyền đã về tay nhân dân,chẳng có diễn văn khai mạc ,bế mạc thì…. hàng ngàn người như có gài sẵn kim hỏa tronglòng i tung ra những lá cờ đỏ sao vàng và hàng trăm người chạy ùa sang phủ thủ tướng ở xế nhà hát lớn phá cửa, leo hàng rào vào chiếm phủ khâm sai đại thần. Mọi việc diễn ra nhanh chóng, chẳng khác gì tớ được xem trong phim “Khi Lê Nin chiếm cung điện mùa đông”Chỉ có khác là không có súng nổ và chính phủ “bù nhìn” có ai bị bắt,bị vàotù, bị “dựa cột” không thì chẳng có ai được biết,kể cả tớ cho tới tận bây giờ!
Cuộc tổng khởi nghĩa như thế là xong. Có mặt tớ cũng như không!. Ấy vậy mà sau này, khối tên cơ hội đã ghi vào lí lịch “tham gia tổng khởi nghĩa.” Thậm chí cả…” tiền khởi nghĩa” (thời hoạt động “bốc nhằng” mhư tớ dưới chính thể TTK ,để được quyền lợi, lương bổng, nhà cửa hơn người.!Mọi phong trào, hoạt động và yêu nước dưới thời kì 126 ngày của chính phủ Trần Trọng Kim có kẻ s au nay phóng lên là hoạt động tiền khởi nghĩa. Có kẻ thì dấu biến đi khi khai lí lịch vì sợ là dính líu tới chính phủ bù nhìn. Còn những ai đi theo Việt Minh thì làm những gì, được giao nhiệm vụ gì, điểm danh sách chính phủ Trần Trọng Kim còn lại trong chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa thì ai cũng biết.
Để kết luận: Đến ngày nay tớ vẫn bảo lưu cái chế độ 126 ngày đó là một thực thể có thật, có tác dụng cho lớp thanh niên chúng tớ. Ít nhất là đã mở đường cho chúng tớ đi tìm con đường cách mạng. Lạc lõng, tồn tại, thăng tiến, hoặc mất mạng đều do cái đầu và con tim của từng người….mà ngớ nẩn đến đáng thương là….vì ngu ngơ về chính trị!Cũng may cho tớ là tớ vẫn còn tôn tại để kể lại cho các friends trẻ về một lỗ hổng lớn trong lịch sử hiện đại của dân tộc mà không biết vì sao các nhà viết sử thời nay chẳng “muốn” hoặc “dám” đụng tới bao giờ???
