Vừa thoát khỏi cảnh tàu neo bờ do lệnh cấm đánh bắt hai tháng rưỡi của Trung Quốc, ngư dân Việt lại bị binh lính nước này ngược đãi khi ra khơi mùa mưa bão. Bảo vệ ngư dân trở thành một đòi hỏi cấp bách. Với Dự luật Dân quân Tự vệ mà Quốc hội đang thảo luận, dân quân tự vệ biển thu hút được sự chú ý. Thế nhưng, một khi đã thành luật, cần hết sức thận trọng trong triển khai thực tế.
Các loại dân quân tự vệ nòng cốt khác là dân quân tự vệ cơ động, dân quân tự vệ tại chỗ và dân quân tự vệ binh chủng. Như vậy, ta thấy rằng trong thời bình, họ sẽ đóng vai trò an ninh đối nội hơn là đối ngoại. Nhưng với dân quân tự biển biển thì ngược lại, khi mà biển Đông thường xuyên căng thẳng, họ phải gánh nhiệm vụ nặng nề về an ninh đối ngoại.
Nếu đặt dân quân tự vể biển trong chiến lược tổng thể về an ninh và quốc phòng, thì chủ trương về một lực lượng bán vũ trang mới là suy tính hợp lý và hiệu quả trong dài hạn. Ở tình huống có xung đột vũ trang, cục bộ hay diện rộng trên biển, hải đảo và dọc bờ biển, dân quân tự vệ biển sẽ thật sự hữu dụng. Nhưng xét ở những nhiệm vụ tức thời, e rằng cần có cái nhìn thực tế hơn.
Với những thông tin liên quan được loan tải, dễ khiến ta hiểu rằng ngư dân sẽ đảm nhận việc bảo vệ chính mình, và qua đó bảo vệ chủ quyền biển quốc gia.
Về nguyên lý chính trị, việc người dân phải tự bảo vệ về an ninh đối ngoại, là không đúng. Từ cổ chí kim, trách nhiệm này luôn thuộc về nhà nước, mà quân đội và công an là nòng cốt.
Về thực tế, phòng vệ và tác chiến trên biển (và trên không) đòi hỏi tinh thần và “chuyên môn” đặc biệt, mà ngư dân không phải dễ dàng để hội đủ. Ra khơi đơn giản là kiếm sống, nên họ có thể sẽ sinh sống bằng nghề khác, ở địa bàn khác nếu thấy tư cách dân quân biển sẽ khiến sinh mạng bị đe dọa hơn.
Việc cấp giấy chứng nhận mang vũ khí để tránh cho họ bị quy kết là cướp biển, là bất khả thi. Một tấm giấy với quốc huy Việt Nam, được cấp bởi cấp xã, huyện, tỉnh hay thậm chí là Bộ Ngoại giao, đều không phải mặc nhiên có hiệu lực với các quốc gia và lãnh thổ có lực lượng quân sự tại biển Đông. Phối hợp để nhận được con dấu từ bộ ngoại giao của tất cả các đối tác này, cho tất cả tàu cá Việt, là điều ảo tưởng…
Và trên hết, khi đưa một quyết sách đối ngoại, cần tính đến đối sách có thể có của các bên liên quan.
Với yêu sách “đường lưỡi bò”, Trung Quốc dễ nhận định rằng động thái của ta là một biện pháp tinh khôn, vừa tăng cường lực lượng biển trải dài trên cả nước, vừa có thể khiến họ bẽ mặt ngoại giao nếu dùng hải quân hùng mạnh để chống lại dân quân Việt.
Để bảo vệ lãnh hải và ngư dân, nếu ta danh chính ngôn thuận tăng cường hải quân, sẽ không ai suy tính gì khác, vì các quốc gia Đông Á đều đang tăng cường quân lực. Nhưng khi tăng cường “hải dân quân”, ta đồng thời cũng đã mở ra cho họ một “kênh” mới. Trung Quốc và Việt Nam có chung thể chế. Họ có thể dễ dàng và nhanh chóng dùng ngay giải pháp của ta để đáp lại. Nếu điều này xảy ra, việc triển khai và thực thi sẽ mạnh mẽ và hiệu quả hơn ta nhiều lần.
Ngày 10/11/2009, 17 tàu cá Trung Quốc bị biên phòng Thừa Thiên – Huế truy đuổi, phạt và phóng thích. Khi dư luận Việt Nam còn chưa hết hào hứng với dân quân tự vệ biển, việc ngư dân Trung Quốc lần đầu tiên vi phạm lãnh hải với quy mô lớn như thế, là tình huống không thể xem nhẹ. Hạ tuần tháng Sáu 2009, đã có ồn ào ngoại giao do Indonesia bắt giam cùng lúc đến 8 tàu cá cùng 75 người Trung Quốc xâm phạm lãnh hải. Còn vụ mới đây ở hải phận Việt Nam, chỉ riêng một chiếc bị bắt lại đã có 13 người trên đó.
Khi những đoàn lớn tàu cá xâm phạm lãnh hải nước khác, lý lẽ của Trung Quốc là ngư dân của họ đang hoạt động trong “ngư trường truyền thống”. Đã rõ trong chiến lược, Bắc Kinh dùng ngư dân và nghề cá để áp đặt chủ quyền lên lãnh hải của láng giềng.
Thử hình dung, sau vài lần những đoàn tàu cá lớn Trung Quốc hoạt động ở “ngư trường truyền thống” trong hải phận Việt Nam, va chạm với dân quân biển của ta, thì có thể chăng, trên vùng lưỡi bò “của họ” sẽ không còn ngư dân thường nữa, mà là hàng đoàn lớn dân quân biển Trung Quốc “tác nghiệp”?
Nói dân quân tự vệ biển sẽ góp phần gia tăng tiềm lực bảo vệ chủ quyền biển thì đúng, chứ nói họ “bảo vệ chủ quyền biển” thì quá đà trên nhiều mặt. Tổ chức ngư dân thành dân quân tự vệ tại chỗ, không hoạt động hoặc hoạt động rất hạn chế trên biển (chẳng hạn, tự vệ của đơn vị vận tải biển), thì khả thi về mặt chiến lược, còn biến họ thành lực lượng bán vũ trang thường trực, thì đã không thích đáng ngay từ chiến thuật.
Nói thêm:
1. Nguyên bài này được viết vào ngày 15/11/2009, dự định đăng báo trong nước để cảnh báo, nhưng không thành.
2. Sau vụ xâm nhập nghiêm trọng vào lãnh hải Việt Nam, cách bờ biển Thuận An chỉ 24 hải lý kể trên, đầu tháng 01/2010, lại có tin “hầu như ngày nào cũng có tàu cá Trung Quốc xâm nhập trái phép vùng biển chủ quyền của Việt Nam…, có khi lên tới 3 - 4 tốp với hàng chục chiếc”. Còn tin nóng hổi là ngày 29/12/2010, sát bờ biển Quảng Trị, đã phát hiện 100 tàu cá Trung Quốc; ngày 04/02/2010, 30 tàu cá Trung Quốc đã vào sâu trong vùng biển Đà Nẵng.
Có lẽ những người làm chiến lược ở Hà Nội đã ở vào tình thế khó khăn mới, không chỉ về đối sách tương ứng, mà còn trên bình diện bao quát và lâu dài hơn. Cụ thể, một Luật biển Việt Nam được dự trù sẽ phải thể hiện thế nào và mức độ khả thi ra sao trước tình hình mà nay, có lẽ người dè dặt cũng không tránh khỏi nhận định rằng việc dùng tàu cá xâm nhập lãnh hải Việt Nam đã nằm trong sách lược và chiến lược của Bắc Kinh.
3. Xin được phép nhắc lại cảnh báo mà tôi đã muốn thể hiện trong bài viết: chớ để Trung Quốc có cơ hội dùng ngay thủ pháp “dùng dân đánh dân”, bằng lực lượng “ngư dân tự phát” mà vô hiệu hóa lực lượng “tự giác” của ta, trong đó có dân quân tự vệ biển.
4. Những diễn biến này (và các diễn biến khác) thật sự đặt vấn đề về tư duy có trách nhiệm của những người có trách nhiệm. Sách lược, chiến lược của quốc gia hay đường hướng, cương lĩnh của đảng phái không thể được xây dựng trên sự đối phó nhất thời, chỉ cốt “đáp ứng” trước dư luận hay tình hình.
08/02/2010
© 2010 Lê Tuấn Huy
© 2010 talawas
Sức khỏe LM Nguyễn Văn Lý sa sút trong tù
- Giới luật sư quốc tế họp báo để tố cáo tình trạng các luật sư bị cầm tù ở Việt Nam (RFI). – Thứ trưởng Công an:Không ai bị bắt vì bất đồng chính kiến (VNN).
Định tính
- “Chủ tịch tỉnh làm sao dám nói mạnh với bộ trưởng” (VNN).
Ba lần bị bán làm vợ - Kỳ 2
Bộ Công an kết luận HH Quý bà 2009 đúng quy chế
TBT Nông Đức Mạnh: Các Đại sứ phải đặc biệt quan tâm đến đối ngoại kinh tế, văn hóa (ĐV 8-2-10)
Quyền lực mềm nhìn từ khía cạnh đối nội (boxitvn)
Tin tặc và an ninh mạng
Thông tấn xã Việt Nam đưa tin “Cố vấn cấp cao về chống khủng bố của Nhà Trắng, ông John Brennan, ngày 7/2 cảnh báo Mỹ đang đối mặt với những nguy cơ nghiêm trọng bị tin tặc tấn công và đây là một vấn đề an ninh quốc gia.” Chỉ mấy ngày trước đó, Hạ viện Mỹ “đã thông qua dự luật thúc đẩy công tác nghiên cứu an ninh mạng liên bang”.
Cùng ngày, theo báo Tuổi trẻ, Trung Quốc “đóng cửa website huấn luyện hacker lớn nhất” nước này. Bài báo cho biết,
“Theo cảnh sát Hồ Bắc, trung tâm này công khai tuyển mộ thành viên và cung cấp các kỹ thuật tin tặc qua bài giảng, phần mềm trojan và các diễn đàn trên mạng.
Kể từ khi thành lập năm 2005, website này đã thu hút hơn 12.000 thành viên VIP và thu hơn 7 triệu NDT lệ phí thành viên (1.025.369 USD). Ngoài ra, hơn 170.000 người đăng ký thành viên miễn phí.”
- CIA giải mật: Nguyễn Văn Thiệu nuốt phải ‘viên thuốc’ đắng (III) (VNN)
- Trung Quốc đang lấn sâu hơn vào các thành phần kinh tế Lào, còn ở VN thì sao? (Vit)
- China ends building lighthouses in East China Sea (Xinhua)
Việt Nam vẫn bất lực trước trình trạng nhập siêu từ Trung Quốc (RFI)
- Cổ phần hoá: bất khả thi trước hạn chót (Tuần VN)
- Huy động vốn vẫn khó (Đầu tư). – Không thể chờ thêm (TTrẻ)
- Khó khống chế CPI cả năm tăng 7% (PLTP)
- Hai bộ bất đồng quan điểm về phương án tăng giá điện (LĐộng)
- Bộ ‘thúc’ đảm bảo chất lượng, nhà mạng vẫn đua khuyến mại (VNN)
- Vietnam to Pick Japan Contractor for $56 Billion Bullet Train (Bloomberg)
- DPP warns against low-quality tea from China and Vietnam (Taiwan News)
- Trung Quốc và những mối lợi từ tự do thương mại (Vit)
Trung Quốc và những mối lợi từ tự do thương mại
Bắc Hàn chấn động sau đổi tiền (BBC 8-2-10) -- Nguyên văn bài của Marcus Noland: North Korea's Failed Currency Reform (Peterson Institute 5-2-10)
Có phải Obama vừa mới chuyển giao mặt trăng cho Trung Quốc?
