- Có nhiều công ty xuất khẩu gạo, nhưng hai Tổng Công ty Lương thực Nhà nước (Vinafood 1 và 2) là các công ty chi phối thị trường xuất khẩu gạo. Hàng triệu người nông dân sớm nắng, chiều mưa cần mẫn làm ăn suốt năm, nhưng năm nào Nhà nước cũng phải hô hào mua lúa cho bà con để đảm bảo họ có lãi 30%.
Chẳng rõ thực họ được lãi bao nhiêu, nhưng rất nhiều lời than phiền là bà con chịu thiệt. Nếu giá lúa bán sát với giá thị trường (xuất khẩu) chắc bà con còn đỡ hơn.
Nhưng đã có 2 ông độc quyền (chiếm trên 80% thị phần) và chi phối cả Hiệp hội Lương thực. Họ quyết định giá mua, họ vận động hành lang để Chính phủ cấp cho họ tín dụng ưu đãi để mua lúa của bà con nông dân.
Chẳng rõ thực họ được lãi bao nhiêu, nhưng rất nhiều lời than phiền là bà con chịu thiệt. Nếu giá lúa bán sát với giá thị trường (xuất khẩu) chắc bà con còn đỡ hơn.
Nhưng đã có 2 ông độc quyền (chiếm trên 80% thị phần) và chi phối cả Hiệp hội Lương thực. Họ quyết định giá mua, họ vận động hành lang để Chính phủ cấp cho họ tín dụng ưu đãi để mua lúa của bà con nông dân.
 |
| Mua lúa ở An Giang. Ảnh DNSG. |
Mọi người còn nhớ vài năm trước, khi giá gạo thế giới tăng cao, họ khuyên Chính phủ ngừng xuất khẩu vì lo “an ninh lương thực”. Vì thế giá lúa không tăng ở mức độ như nếu vẫn tiếp tục xuất và bà con nông dân thiệt hại biết bao nhiêu. Nhưng họ mua được rẻ rồi xuất với giá cao, và năm đó họ lãi lớn gần 4.000 tỷ bạc (khi đó có báo nói họ lãi cả năm 4.500 tỷ).
Theo Báo Pháp luật TP Hồ Chí Minh ngày 17/1/2011, ba năm gần đây năm nào họ cũng lãi lớn (năm 2008 họ lãi 3.800 tỷ [Vinafood 1: 2.400 tỷ, Vinafood 2: 1.400 tỷ]; năm 2009 họ lãi 1.888 tỷ gần như chia đều cho cả hai; năm 2010 riêng Vinafood 2 thông báo lãi 1.450 tỷ!). Năm 2010 Vinafood 2 thông báo bán ra khoảng 4 triệu tấn gạo (xuất 3,1 triệu tấn), như thế trung bình tổng công ty này lãi 362,5 đồng/kg!
Nhà nước bù lãi suất cho các khoản tín dụng ưu đãi của các ngân hàng thương mại để hỗ trợ mua lúa cho bà con nông dân. Không rõ số tín dụng ưu đãi cho 2 Tổng Công ty này năm 2010 là bao nhiêu? Lẽ ra cũng nên công bố số liệu đó và tính xem số lãi ưu đãi là bao nhiêu? Nếu trừ đi số ưu đãi đó thì lãi thật của họ là bao nhiêu?
Cần minh bạch tất cả các số liệu đó để cho nhân dân được biết.
Trong mọi trường hợp có thể thấy, một nguyên nhân quan trọng khiến hai Tổng Công ty này lãi lớn là do độc quyền và được hỗ trợ tín dụng ưu đãi của Nhà nước.
Lẽ ra bà con nông dân, người có công chính làm ra lúa gạo, phải được hưởng phần lớn số lãi đó, chứ không phải các ông độc quyền.
Nguyễn Quang A
