Ảnh hưởng của cuộc cách mạng dân chủ Trung Đông đối với Á Châu... (The Economist)
“…họ còn che giấu một yếu tố quan trọng của Phương Tây không hiện hữu ở Trung Quốc, là khả năng loại bỏ một chính quyền không được dân chúng ưa thích mà không cần phải có một cuộc cách mạng…”
Gió không lặng đâu!
(Ảnh hưởng của cuộc cách mạng dân chủ ở Trung Đông
đối với các nước Á Châu và đặc biệt là Trung Quốc)
The Economist
Tin giờ chót: Trong ngày 20 tháng 2, Associated Press đã loan tin rằng những cơ quan có thẩm quyền ở Trung Quốc đã bắt giam một số người bất đồng chính kiến, gia tăng số cảnh sát viên trên đường phố, ngưng dịch vụ nhắn tìn dưới hình thức văn bản (text message) qua hệ thống điện thoại di động, gia tăng kiểm soát Internet, ngăn chặn thông tin về các cuộc nổi dậy ở Trung Đông. Cùng trong ngày, Chủ Tịch Nhà Nước Hồ Cẩm Đào ra lệnh cho những viên chức địa phương giải quyết những vấn đề nổi cộm của dân chúng làm hại cho sự hoà hợp và ổn định trong xã hội. [1]
những vấn đề nổi cộm của dân chúng làm hại
cho sự hài hoà và ổn định trong xã hội”
tại buổi hội thảo dành cho các viên chức
cấp tỉnh và bộ tại Bắc Kinh ngày 19-02-2011.
Những lãnh tụ độc tài ở Á Châu lo ngại
Những chế độ độc tài tại Tunisia và Ai Cập bị lật đổ nhanh chóng bởi những cuộc biểu tình của dân chúng đã làm cho những lãnh tụ độc tài ở khắp mọi nơi lo sợ. Tại Á Châu, những lãnh tụ này đã theo rõi làn sóng khát vọng dân chủ lan tràn khắp vùng Trung Đông và tự hỏi làn sóng này sẽ đi xa đến đâu. Ngay tại Trung Quốc, mặc dù bên ngoài làm ra vẻ tự tin vào đường lối đúng đắn đã chọn lựa, chánh quyền tỏ ra thận trọng về biến cố tại Cairo [thủ đô Ai Cập] vì nó có thể làm sống lại những ký ức cũ và về những hi vọng mà chánh quyền có thể lặp lại.
Những chế độ chuyên quyền tuyệt đối như Miến Điện và Bắc Hàn có thể cảm thấy trơ đối với sức mạnh của dân bởi vì những chế độ này có thể dựa vào sự cô lập và sự đàn áp tàn bạo tuyệt đối. Trong những chế độ độc tài ở Trung Á, gần gũi với Trung Đông hơn về địa lý, văn hóa và tôn giáo, tiếng vang của những cuộc cách mạng mới đây có thể lớn hơn. Nhưng phần đông người ta nghĩ đến những điểm của Trung Quốc tương tự với những biến cố vừa qua.
Ký ức Thiên An Môn
Những điểm tương tự này có những hậu quả to lớn trên thế giới không phải chỉ vì vai trò của Trung Quốc ngày càng quan trọng hơn, nhưng sự lớn mạnh của Trung Quốc đã đưa đến một điều gọi là “sự đồng thuận Bắc Kinh” (Beijing consensus), theo đó sự phát triển kinh tế nhanh chóng đáng kể hơn là tự do. Vào năm 1989, sau cuộc tàn sát tại quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh, khi chế độ cộng sản ở các nước Đông Âu thay phiên nhau sụp đổ, Trung Quốc là một quốc gia đứng ngoài lề, chống lại khuynh hướng lịch sử mà một ngày nào đó nó cũng sẽ bắt kịp. Sự thành công sau đó của Trung Quốc đã làm giảm bớt niềm tin rằng khuynh hướng tự do dân chủ chắc chắn sẽ xẩy ra, và khuynh hướng này trở nên kém ước ao đối với một số người. Ngay cả những nhà bình luận Tây Phương đã phải thừa nhận rằng hệ thống của Trung Quốc đã đạt được những điều hứa hẹn.
Viên chức Trung Quốc nói rằng nước họ không thích hợp với chế độ dân chủ Tây Phương. Một điều họ không đề cập đến là chính cơ cấu của Đảng Cộng Sản có nguồn gốc Nga (Tây Phương). Ngoài ra họ còn che giấu một yếu tố quan trọng của Phương Tây không hiện hữu ở Trung Quốc, là khả năng loại bỏ một chính quyền không được dân chúng ưa thích mà không cần phải có một cuộc cách mạng. Đây là lý do tại sao mà những cuộc cách mạng ở những nơi khác lại gây sự chú ý mạnh mẽ.
| |
| Gió cách mạng dân chủ không ngừng đâu! |
Ký ức về những cuộc biểu tình tại quảng trường Thiên An Môn là một lý do khiến cho những viên chức kiểm duyệt của Trung Quốc làm việc cần cù để giới hạn việc bàn cãi đến tình trạng bất ổn tại Ai Cập. Kịch bản rất quen thuộc đối với những ai có mặt tại Bắc Kinh vào năm 1989: Những cuộc biểu tình lớn lao, không khí đoàn kết của quần chúng và lòng yêu nước vùng dậy, đông đảo dân chúng tập hợp tại quảng trường chính của thủ đô, những khẩu hiệu chống tham nhũng và độc tài, sự tin tưởng rằng quân đội về phe dân chúng và chống lại kẻ cầm quyền, ngay cả sự xuất hiện của những tên du côn ủng hộ chế độ. Tuy nhiên lần này câu chuyện có một kết thúc vui vẻ hoặc ít nhất tạo ra một cảm giác thắng lợi và lạc quan.
Báo chí Trung Quốc quả thực có đề cập đến biến cố làm sụp đổ của chính quyền Mubarak một cách rõ ràng. Một bài báo viết rằng “Ai Cập đã thắng một trận đánh, nhưng không phải là cả một cuộc chiến”. Tờ China Daily lập luận: “Bất cứ một thay đổi chính trị nào sẽ đều vô nghĩa … quốc gia sụp đổ cuối cùng sẽ làm mồi cho hỗn loạn”. Tuy nhiên có những kết luận khác. Mạng Caixin bình luận rằng “Chế độ chuyên quyền tạo ra xáo trộn; dân chủ xây dựng hoà bình” .
Những lãnh tụ độc tài Trung Quốc có ba lý do để nghĩ rằng họ có thể gạt bỏ sự so sánh với Tunisia và Ai Cập. Thứ nhất, Trung Quốc có ba thập niên phát triển kinh tế một cách tuyệt vời. Một cuộc điều nghiên do Pew Research Centre thực hiện vào năm vừa qua cho thấy rằng 87% dân Trung Quốc hài lòng với sự việc đã diễn tiến trong nước. Thứ hai, ngay cả nếu không hài lòng, dân chúng cũng không có một nhân vật nào để quy trách nhiệm: Trung Quốc là một chế độ độc tài độc đảng, không phải một cá nhân. Không có một bạo chúa nào cố bám vào quyền lực lâu dài. Vào năm 2002, Đảng Cộng Sản Trung Quốc đã thực hiện một cuộc chuyển tiếp quyền hành một cách trật tự và cam kết một cuộc chuyển tiếp nữa vào năm 2012.
Thứ ba, bộ máy nội an rất lớn và hiệu lực và quân đội lệ thuộc vào Đảng Cộng Sản. Nhưng không ai biết lực lượng an ninh sẽ phản ứng ra sao nếu có lệnh đàn áp một cuộc nội dậy lớn nữa của quần chúng? Lực lượng này đã sẵn sàng bắn vào những người biểu tình để dẹp tắt cuộc nổi dậy của sắc dân Uighurs tại Urumqi, thuộc tỉnh Tân Cương (Xinjiang) vào năm 2009. Tuy nhiên ngay vào năm 1989, quân đội đã không chứng tỏ là hoàn toàn đáng tin cậy – Ít nhất có một sĩ quan cấp tướng đã không tuân lệnh đem quân tiến vào Bắc Kinh.
Một đảng cộng sản thật sự tự tin đã không dành quá nhiều cố gắng vào việc kiểm soát Internet để ngăn chặn người sử dụng so sánh tình trạng quốc nội với những biến cố ở nước ngoài. Họ luôn luôn chú ý đến những dấu vết có thể đưa tới bất ổn và có nhiều lý do để buồn phiền. Nạn lạm phát lên cao dữ dội vào cuối thập niên 1980 trước khi xẩy ra cuộc biểu tình Thiên An Môn, nay lại một lần nữa gia tăng. Những giai cấp trung lưu, thông thường là những động cơ thúc đẩy những thay đổi chính trị, đang phát triển rất nhanh. Nạn thất nghiệp của giới trẻ mới tốt nghiệp lên rất cao làm hao mòn niềm hi vọng của những người đáng lẽ phải lạc quan về tương lai của Trung Quốc. Hàng năm, người ta chứng kiến hàng chục ngàn cuộc biểu tình, trong nhiều trường hợp liên quan đến vấn đề tịch thu đất đai bởi những viên chức địa phương hỗng hách.
Cây muốn lặng
Những cuộc vùng dậy mới đây của quần chúng tạo ra hai khó khăn cho những người bênh vực hệ tư tưởng của Trung Quốc. Thứ nhất, họ không thể đổ lỗi cho những kẻ thông thường bị tình nghi là thủ phạm, “những bàn tay lông lá” ngoại bang – điển hình là Hoa Kỳ. Trái lại những cuộc nổi loạn này một phần mang tính cách chống Mỹ. Như tại Phi Luật Tân vào năm 1986, Nam Hàn 1987, và Nam Dương 1998, những lãnh tụ độc tài được Mỹ nuông chiều bị lật đổ.
Thứ hai, những cuộc nổi dậy thiếu chủ đích tư tưởng và thiếu tổ chức chặt chẽ. Mật vụ của Trung Quốc rất giỏi trong việc bóp chết những phong trào chính trị vừa mới đâm trồi. Nhưng họ đã không thấy được sự bành trướng của tổ chức Pháp Luân Công (Falun Gong) thành một lực lượng chống chánh quyền trên toàn quốc. Mặc dù có bức tường lửa và những đội quân kiểm duyệt, lực lượng an ninh Trung Quốc gặp khó khăn trong việc kiểm soát những trang blog nhỏ, tin nhắn dưới hình thức văn bản (text message), hoặc những hệ thống thông tin đại chúng. Cố gắng ngăn chặn thông tin về Trung Đông chỉ thành công một phần. Đây là lý do tại sao họ cảm thấy tin tức gây ra rối loạn – bởi vì dân Trung Quốc không coi đó là ký ức của quá khứ đầy ác mộng, nhưng là viễn tượng của một tương lai đầy hi vọng.
Nguồn: “The wind that will not subside”, The Economist, 19/02/2011
Nguyễn Quốc Khải dịch
Nguyễn Quốc Khải dịch
[1] Anita Chang, “China tries to stamp out ‘Jasmine Revolution,” Associated Press, February 20, 2011. --------------
-Chủ tịch Trung Quốc kêu gọi quản lý Internet
Trong số các biện pháp Bắc Kinh cần làm để chống lại những rủi ro này, ông Hồ cho biết, một là phải "tăng cường và cải thiện quản lý Internet hơn nữa, cải thiện các tiêu chuẩn quản lý của xã hội ảo và thiết lập cơ chế hướng dẫn ý kiến công chúng trên trực tuyến".Nguồn: Chris Buckley, Reuters
Lê Quốc Tuấn, X-Cafe chuyển ngữ
19.02.2011
Hôm thứ Bảy, giữa những lời kêu gọi tụ tập từ các trang web Trung Quốc ở hải ngoại, vốn cảm hứng từ các cuộc nổi dậy lan rộng ở Trung Đông, chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã kêu gọi chính phủ phải quản lý internet chặt chẽ hơn.
Các thông điệp ít có cơ hội khêu gợi được những cuộc biểu tình cảm hứng ở Trung Quốc, đất nước mà chính phủ độc đảng có rất nhiều các kiểm duyệt, nơi hầu hết người Trung Quốc phải gặp khó khăn trong việc tiếp cận đến các trang web ở nước ngoài vì một "bức tường lửa" kiểm soát.
Nhưng Hồ Cẩm Đào đã nói trước một cuộc họp có sự tham dự của những nhà lãnh đạo hàng đầu của Đảng Cộng sản rằng mặc dù thịnh vượng có tăng lên, Trung Quốc vẫn phải đối mặt với các mâu thuẫn xã hội sâu sắc vốn sẽ thử thách đến khả năng duy trì kiểm soát của đảng.
Hồ đã không đề cập đến tình trạng bất ổn mà Internet đưa đến khiến gây rung chuyển các chính phủ độc tài trên toàn Trung Đông và lật đổ tổng thống Hosni Mubarak lâu năm của Ai cập. Nhưng ông nói với quan chức Trung Quốc rằng họ cần phải nắm bắt "xã hội ảo" với 450 triệu người xử dụng internet trong quốc gia của mình.
"Hiện nay, đất nước ta có một cửa sổ quan trọng chiến lược cho sự phát triển, nhưng cũng đang ở trong một giai đoạn của các xung đột xã hội bị phóng đại" ông Hồ nói với cuộc họp tại trường Trung ương Đảng ở phía tây bắc Bắc Kinh, nơi đào tạo các nhà lãnh đạo đang lên.
Trong số các biện pháp Bắc Kinh cần làm để chống lại những rủi ro này, ông Hồ cho biết, một là phải "tăng cường và cải thiện quản lý Internet hơn nữa, cải thiện các tiêu chuẩn quản lý của xã hội ảo và thiết lập cơ chế hướng dẫn ý kiến công chúng trên trực tuyến".
Ý kiến của ông đã đến khi các thông điệp lan truyền ở quốc ngoại kêu gọi các cuộc tụ họp trên toàn Trung Quốc vào ngày Chủ nhật để yêu cầu cải cách dân chủ do cảm hứng từ cuộc "cách mạng Hoa Nhài " ở Trung Đông.
"Hãy tiến hành cải cách chính trị và chấm dứt chế độ độc tài độc đảng, trả tự do cho báo chí cho tự do thông tin" một thông điệp đã nói như thế để đề xuất những cuộc tụ họp trên 13 thành phố Trung Quốc, bao gồm cả Bắc Kinh và Thượng Hải.
Những lời kêu gọi đã nhấn mạnh lý do tại sao chính phủ Trung Quốc, cai trị dân số sử dụng internet lớn nhất thế giới, phải cảnh giác với việc nới lỏng việc kiểm soát các biểu hiện trực tuyến.
Chiến trường mới nhất về kiểm soát Internet Trung Quốc là những trang web địa phương tựa như Twitter, nơi người sử dụng có thể bắn ra khoảng 140 ý kiến bằng tiếng Trung Quốc khiến chế độ kiểm duyệt khó bắt kịp.
Trang lớn nhất của các trang web Trung Quốc này, điều hành bởi Sina.com, đã ngăn chặn cuộc thảo luận về Ai Cập. Họm thứ bảy, chuỗi nhắn tin sử dụng tiếng Trung Quốc cho chữ "Hoa nhài" - như trong từ cuộc cách mạng Hoa Nhài ở Trung Đông - cũng đã bị chặn lại.
Trang web Trung Quốc "Boxun" (www.peacehall.com) ở hải ngoại đã lan truyền những lời kêu gọi tụ họp vào ngày Chủ nhật đã bị tắt đi vào đêm thứ bảy ở Bắc Kinh.
Cũng vào thời gian đó, không hề có dấu hiệu gì gửi ra ngoài về việc tăng cường bảo mật quanh khu Wangfujing, dãy phố mua sắm chính ở trung tâm Bắc Kinh, nơi các lời kêu gọi trực tuyến đã hối thúc một cho một cuộc tập họp vào ngày hôm sau.
Theo tin từ các gia đình, một số nhà hoạt động nhân quyền và luật sư nổi bật đã bị giam giữ trong những ngày gần đây.
Nhưng Jin Bianling, vợ của Giang Tianyong, một luật sư nhân quyền từng mạnh mẽ phản đối chính phủ, cho biết bà không thấy có liên hệ rõ ràng giữa việc giam giữ mới nhất của ông với những lời kêu gọi trực tuyến cho các cuộc biểu tình.
Bà nói, "Một số người bảo tôi nguyên nhân chính là vì những lời kêu gọi (tập họp).
"Nhưng tôi lại cho rằng nguyên nhân là vì những điều khác anh ta đã làm Có rất nhiều lý do mà họ có thể vin vào để giam người".
- -Ai Cập, Mubarak, Ai vậy?-Jason Miks - Sean Nguyen lược dịch-Chính quyền Trung Quốc không muốn công dân họ nảy sinh bất kỳ một ý tưởng gì từ cuộc xáo trộn tại Ai Cập. Các nổ lực tìm kiếm thông tin về vụ xáo trộn tại Ai Cập của người Trung Hoa Lục Địa khá phức tạp, mặc dù không nhất thiết vì sự kiểm duyệt của chính phủ. Nhưng người dùng internet tìm kiếm từ khóa “Ai Cập” trên mục tìm kiếm của các cổng trang mạng như Sina.com chẳng hạn, thì chẳng có kết quả phản hồi nào.
Lý do khá rõ ràng - Chính quyền Trung Quốc không muốn công dân họ nảy sinh bất kỳ một ý tưởng gì từ cuộc xáo trộn tại Ai Cập. Đây không phải là lần đầu tiên các bộ phận kiểm duyệt nơi đây ngăn chặn việc thảo luận liên quan tới sự bất ổn. Hồi năm 2009, chính quyền đã tăng cường kiểm soát các cuộc thảo luận trên mạng về sự kiện ở Tân Cương, thuộc Tây Bắc Trung Hoa, khi cuộc đụng độ giữa cảnh sát và người Uyghurs (Duy Ngô Nhĩ) ở khu tự trị nơi đây, dẫn đến gần 200 người thiệt mạng vào hồi tháng Bảy.
Để kiểm soát các cuộc thảo luận nảy lửa về nguyên nhân dẫn đến cuộc bạo loạn, chính phủ đã cắt internet đến Tân Cương trong nhiều tháng trời. Điều này được gọi là hất nút cắt mạch internet, tương tự như cách mà tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak nhanh chóng bắt chước và đã thất bại trong việc ngăn chặn các người tổ chức biểu tình, dùng luôn đến các trang mạng xã hội.
 |
| (Chính quyền) Trung Quốc bịt tai trước lời ke6u gọi dân chủ của nhân dân Ai Cập Nguồn: smh.com.au |
Tất cả những điều này không phải về việc truyền thông Trung Quốc không đưa tin về các diễn biến tại Ai Cập, mà thực ra sự kiện này lại dùng để khuyến cáo người dân về những việc không nên làm.
Thí dụ, tờ Global Times (của Trung Quốc - SN), đã nhận định:
‘Nói chung, dân chủ có một hấp lực mạnh bởi vì các mô hình thành công tại Tây phương. Nhưng liệu các mô hình ấy có áp dụng được ở các nới khác trên thế giới là điều đáng ngờ, khi mà càng có nhiều nơi đã chứng tỏ thất bại.
Tại Tây phương dân chủ không chỉ là hệ thống chính trị mà còn là lối sống. Tuy nhiên các nền dân chủ mới trổi dậy tại Châu Á và Châu Phi đang bbi. Chỉ trích từ giới quần chúng.
Dân chủ vẫn còn quá xa với Tunisia và Ai Cập. Nền tảng vững chắc cho sự thành công của dân chủ bắt nguồn từ kinh tế, giáo dục và xã hội.'
Lời nhắn gởi của tờ Global Times khá rõ ràng - bạn sẽ có dân chủ trong một tương lai không rõ ràng và bất định. Nhưng trong lúc này hãy nhẫn nại để tập trung phát triển kinh tế và sự hài hòa xã hội. Và đừng lo đến những thứ không thể tiên đoán được, những rối như đang xảy ra tại Ai Cập....
© DCVOnline
© DCVOnline
Nguồn: Egypt. Mubarak. Who? Jason Miks, The Diplomat Blog-Ai Cập. Mubarak. Ai vậy?
