-Bài học ở các phong trào biến động tại Trung Đông
Điều thật đáng mừng là phóng trào các biến động tại Trung Đông và Bắc Phi vẫn tiếp tục tuy cam go hơn. Trong thế kỷ văn minh thứ 21 này, nếu những đòi hỏi căn bản nhất của con người, những ước nguyện bình thường nhất của cuộc sống, và những điều kiện tối thiểu của môi trường xã hội thai mang cuộc sống về mặt tinh thần lẫn vật chất, không được bày tỏ một cách trung thực và không có cơ may thực hiện trong lúc này, thì tôi không biết nhân loại phải chờ đợi đến bao giờ.
Điều thật đáng mừng là phóng trào các biến động tại Trung Đông và Bắc Phi vẫn tiếp tục tuy cam go hơn. Trong thế kỷ văn minh thứ 21 này, nếu những đòi hỏi căn bản nhất của con người, những ước nguyện bình thường nhất của cuộc sống, và những điều kiện tối thiểu của môi trường xã hội thai mang cuộc sống về mặt tinh thần lẫn vật chất, không được bày tỏ một cách trung thực và không có cơ may thực hiện trong lúc này, thì tôi không biết nhân loại phải chờ đợi đến bao giờ.
Chúng ta không chống đối độc tài. Chúng ta không quan ngại người lãnh đạo tại chức bao lâu. Chúng ta đặc vấn đề rõ rệt: độc tài vì dân vì nước hay độc tài cho tư lợi bè phái. Tại vị càng lâu để hòan thành những kế hoạch lợi dân vinh nước hay tại vị để thụ hưởng tham quyền. Con dân của bất kỳ xứ sở nào cũng mong mõi người lãnh đạo vì dân vì nước, thực hiện những kế hoạch mang lại phồn vinh cho dân tộc. Trớ trêu thay, thực tế không luôn luôn được như thế. Đó là lý do xuất hiện những cuộc cách mạng, có khi rất đẫm máu, trong lịch sử loài người.
Trong một bài viết trước đây, tôi có nhận định rằng biến động tại Egypt ngày 25 tháng 01 2011 (25 01 11) là một cuộc cách mạng giả. Cuộc cách mạng thực đang diễn ra trong tháng Ba này và có thể sẽ còn nhiều cam go. Cái tội của Hosni Mubarak là quá nhu nhược đã để phe Quân Nhân tiếm đoạt hết uy quyền. Mubarak muốn có những cải tổ nhưng đã hoàn toàn bất lực trước sự phản đối của phe Quân Nhân. Rồi biến cố 25 01 11 đã đến và Mubarak phải ra đi. Nay thì Quân Nhân và Muslim Brotherhood đang nắm thế thương phong trong chính trường. Thành phần trẻ nhiệt tâm vì dân chủ vì đất nước đã bị gạt đi bằng những chiêu bài khôn ngoan tinh tế của hai phe có tổ chức và thế lực.
Đây là lý do của TÁI biến động tại Egypt mà thế giới gọi là Egypt Mới. Nếu tái biến động này thành công thì Egypt Mới mới thật sự là Egypt Mới. Ngay từ những ngày đầu của biến cố 25 01 11, thế giới đã nhìn thấy rõ nội tình của thành phần trẻ nhiệt tâm nhưng thiếu người sáng giá lãnh đão vạch đường. Và đây là yếu điểm gây tai hại mà chúng ta thấy hôm nay. Nhìn lại tình hình trước ngày ngày 25 tháng 01. Phe quân đội âm thầm muốn loại Mubarak vì Mubarak muốn thưc hiên những cải tổ cho dân chúng mà quân đội không đồng ý âm ỉ từ mấy năm qua. Thành phần trẻ yêu chuộng tự do dân chủ được khích động bởi biến cố ở Tunisia nổi dậy chống chính quyền Mubarak. Muslim Brotherhood có tổ chức nhảy vào để đục nước thì béo cò. Khi biến động xảy ra, Quân đội bất tuân lệnh của Mubarak, án binh bất động. Mubarak nhượng bộ và đề nghị thành lập mộ ủy ban lâm thời tổ chức bầu cử tự do vào cuối năm 2011 và Ông sẽ ra đi. Tiếng nói của phe trẻ đòi thực thi dân chủ lúc này rất có thế giá nhưng, vì thiếu lãnh đạo, họ đã bị xúi đẩy bác bỏ đề nghị này. Obama cũng nông nỗi đòi Mubarak phải chuyển quyền ngay. Obama đã không đóng đúng vai trò lãnh đạo chín chắn để chỉ đạo lúc cần.
Cũng cần nhắt lại rằng, Tổng Thống G. W. Bush đã sắp xếp kế hoạch cổ võ dân chủ cho vùng Trung Đông. Sau khi thực hiện thí điểm đầu tại Gaza, phe bạo động Hamas đã chiến thắng tại Gaza. Dân chủ lại trở thành hình thức hợp thức hóa cho các nhóm bạo động có tổ chức. Bush đã phải bãi bỏ kế hoạch cổ võ dân chủ tại thí điểm thứ hai: Egypt vì phe bạo động Muslim Brotherhood rất có tổ chức. Bây giờ chúng ta dùng chữ “nếu” và phân tích tình hình. Nếu đề nghị của Mubarak được chấp thuận, Mubarak sẽ thành lập ủy ban tổ chức bầu cử thì Mubarak và đảng National Democracy Party (NDP) của Ông sẽ liên kết với ai? Chắc chắn NDP sẽ không liên kết với phe Quân Nhân, chắc chắn sẽ không liến kết với Muslim Brotherhood, và chắc chắn NDP sẽ liên kết với thành phần trẻ nhiệt tình trong việc cải tổ đất nước. Thành phần trẻ đã có cái cơ hội tốt mà ngày nay họ mới ý thức rằng họ đã mất cơ hội đó vào tay phe Quân Nhân và phe Muslim Brotherhood. Đó là hậu quả của việc thiếu người sáng giá để vạch hướng đi cho phong trào, mà báo chí thế giới đã nêu ra trước đây.
Người Việt chúng ta rất bén nhạy và cảm nhận ngay điều này vì thành phần nhạy tin hiền hòa hiếu đạo đã bị lợi dụng vào cuộc đấu tranh tai hại cho dân tộc năm 1963, khơi mào cho ngày Quốc Tán Gia Vong 30 tháng 04 1975.
Hãy chờ xem những gì sẽ xảy đến cho dân tộc Egypt. Những biến động đòi thực thi dân chủ thành công là nguồng khích lệ vô biên cho những dân tộc khao khát dân chủ như Trung Quốc, Việt Nam, Bắc Hàn. Khi tôi đang viết bài này thì Liên Hiệp Các Nước Phi Châu (LHPC)) đang thảo luận với người đại diện phe nổi dậy tại Benghazi, Libya, về đề nghị ngưng bắn do Liên Hiệp đề ra mà Moammar Gadhafy đã chấp thuận. Tin cũng cho biết vị cầm đầu Ủy Ban Quốc Gia Chuyển Tiếp của phe nổi dậy tại Benghazi, Ông Mustafa Abdul Jalil, đã bác bỏ đề nghị ngưng bắn này của LHPC. Thế giới theo dõi diễn biến tại Libya vì Nghị Quyết Libya 1973 là nghị quyết đầu tiên của Liên Hiệp Quốc trợ giúp các phong trào quần chúng nổi dậy đỏi thực thi dân chủ. Mục tiêu chính của Nghị Quyết Libya là loại trừ Gadhafy và thiết lập thể chế dân chủ tại Libya sau 42 năm trị vì của Gadhafy.
LHPC có chiều hướng nghiêng về Gadhafy vì chính Gadhafy đã có công trong việc tổ chức, tài trợ, duy trì tổ chức này. Lập trường của LHPC là một khích lệ cho Gadhafy, làm cho tình hình trở nên khó khăn hơn đối với phe nổi dậy, và nguy cơ của một cuộc nội chiến bắt đầu lởn vởn. Hãy nhìn lại một vài sự kiện ý nhị trong suốt thời kỳ Gadhafy cai trị Libya. Gadhafy đã có những hành động khiêu khích với Egypt năm 1977. Tổng Thống Anwar Sadat hồi đó đã đem quân đáng Gadhafy gần như tan nát. Các nước trong khối Ả Rập phản đối và buộc Sadat rút quân về để Gadhafy tiếp tục ngự trị tại Libya.
Tổng Thống R. Reagan, gọi Gadhafy là “con chó điên”, đã âm thầm ra lệnh một cuộc oanh kích vào dinh của Gadhafy, nhắm loại bỏ Gadhafy năm 1986. Được mật báo trước, Gadhafy trốn thoát. Cuộc oanh kích không đạt mục tiêu. Cuối cùng, Tổng Thống Reagan đã đình chỉ chiến dịch oanh kích Gadhafy. Gadhafy đã từng hổ trợ các nhà độc tài như Idi Amin của Uganda và Slobokan Milosevic trong cuộc chiến Balkan. Gadhafy dung túng và bảo trợ các kế hoạch khủng bố thế giới. Bộ hạ thân tín của Gadhafy là Al Megrahi, thủ phạm trong vụ không tặc Pam Am Flight 103, đã được phóng thích năm 2009 nhờ một hợp đồng $900 triệu Mỹ Kim ký với BP. Gadhafy hứa là sự phóng thích sẽ kín đáo và êm thắm, nhưng khi Al Megrahi về đến Libya thì Gadhafy cho trải thảm đỏ đón tiếp rầm rộ như một anh hùng của Libya. Lý do phóng thích là tình trạng sực khỏe nguy kịch chỉ còn độ ba tháng để sống. Khi về đến Libya thì Al Megrahi mạnh khỏe như thường và lái Lamborghini thong dong ngoải đường phố Tripoli.
Tổng Thống Obama rất bực tức về vấn đề này. Chúng ta biết để hiểu thế lực của đồng tiền và lương lẹo trong trường chính trị. Với kho dầu và khí đốt bao la, Gadhafi đã nhiều lần xữ dụng kho tài nguyên thiên nhiên này, thương lượng đổi chác, để thoát hiểm và tại vị.
Ngày 19 tháng 3, ngay sau khi Liên Hiệp Quốc thông qua Nghị Quyết Libya 1973, Hoa Kỳ đã oanh kích hủy diệt tiềm năng quân sự của Libya giúp phe nổi dậy. Ngày 2 tháng 04, Hoa kỳ chấm dứt các cuộc oanh kích và tuyên bố trao toàn quyền điều động cho Khối NATO. Dư luận quan tâm đến sự kiện này như một dấu hiệu mời gọi hay mở ngỏ cho một sự thương lượng thầm kín. Gần đây, có tin về bức thư riêng Gadhafy gởi cho Obama, rồi cựu dân biểu Weldon bay sang Tripoli theo lời mời của Gadhafy. Obama có vì quá cần tiền để tạo công ăn việc làm cần thiết cho việc tranh cử nhiệm kỳ hai, mà đi đêm với Gadhafy không? Nhìn qua tình hình kinh tế. Tình hình kinh tế đến nay vẫn chưa khả quan. Chưa bao giở đất nước phải đối diện với một con số gần 2000 nhà băng và các cơ sở tài chánh phải khai phá sản như hiện nay. Con số 216,000 việc làm trong tháng Ba mà Obama quản cáo để minh chứng cho sự phục hồi kinh tế, được các kinh tế gia xem vẫn chỉ là “peanuts”. Chưa nói đến sự thật về con số này. Thêm một điểm nữa, tỷ lệ gia tăng kinh tế năm nay là giữa 2.5% và 2.9%. Obama đã từng nói rằng cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay bằng hoặc tệ hại hơn thời “Great Depression” năm 1930. Hồi đó, khi nền kinh tế bắt đầu thực sự phục hồi, tỷ lệ gia tăng kinh tế là 7.7% năm 1934, 8% năm 1935, và 14.1% năm 1936. Như thế, để có thể gọi rằng chúng ta đang bước vào giai đoạn phục hồi, tỷ lệ gia tăng kinh tế phải trên 5% hoặc 6% tối thiểu.
Tình hình thế giới đang bước vào một tình trạng nặng nề, không mấy khả quan cho Hoa Kỳ. Bên cạnh những biến động tại các nước Trung Đông và Bắc Phi mà kẻ thù của Hoa Kỳ đang trên đà tiến lên, các nơi khác cũng toàn là bất lợi. Căng thẳng giữa Do Thái và các vùng lân bang như Gaza Strip, West Bank, Lebanon, trở nên dữ dội hơn. Pakistan đã yêu cầu Hoa Kỳ rút hết những toán CIA đang hoạt động về nước và không cho phép Hoa Kỳ thực hiện các cuộc không tập bằng phi cơ không người lái trong nội địa Pakistan. Sự kiện chứng tỏ mội bang giao giữa Hoa Kỳ và Pakistan đang xuống đến mức thấp nhất từ trước đến nay. Taliban và Al Qaida hoành hành tại Afghanistan một cách công khai. Những sai lầm trong sách lược ngoại giao của Obama đã khá nhiều. Hoa Kỳ là hình ảnh bảo trợ của thế giới tự do. Mong rằng những vờn mây xám sẽ chóng qua đi.
© Phạm Quang Minh
© Đàn Chim Việt
