"Đất nước ta liền một dải
Từ Mục Nam Quan đến mũi Cà Mau"
Mục Nam Quan giờ ở nơi nào, Mũi Cà Mau ...hao gầy ngóng trông...?!
-
--
Mũi Cà Mau trước đà xâm thực của biển-Trước nguy cơ mất mũi Cà Mau
Mũi Cà Mau là điểm cực Nam của dải đất hình chữ S, tạo nên hình hài độc đáo của Tổ quốc ta trên bản đồ thế giới để mọi người dễ tìm, dễ thấy. Và mỏm đất quan trọng bậc nhất ấy đang có nguy cơ bị biến mất do sự tác động của sóng gió, biến đổi dòng chảy nhưng chủ yếu do sự vô tâm và vô cảm của con người.
-- “Giải pháp mềm” bảo vệ mũi Cà Mau (Thanh niên).
Lãnh đạo UBND tỉnh Cà Mau chỉ đạo khẩn trương xây dựng hoàn thiện công trình bờ kè chắn sóng bảo vệ mũi Cà Mau.
Hôm qua 12.4, ông Dương Huỳnh Khải, Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Cà Mau, thông tin: ngay sau khi đọc bài Nguy cơ mất mũi Cà Mau đăng trên Báo Thanh Niên, Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau đã truyền đạt ý kiến của lãnh đạo UBND tỉnh chỉ đạo đơn vị này thành lập đoàn đi khảo sát, rút kinh nghiệm chống sạt lở tại công trình bờ kè đoạn khu vực Lung Ranh - Hương Mai (thuộc xã Khánh Tiến, H.U Minh, Cà Mau). Công trình này được xây dựng thí điểm 300m theo thiết kế “giải pháp mềm”, để sớm tiến hành xây dựng hoàn chỉnh bờ kè chắn sóng tại mũi Cà Mau.
Công trình giậm chân tại chỗ
Ông Khải cho biết những người có trách nhiệm thiết kế bờ kè tại mũi Cà Mau sẽ tìm giải pháp khả thi, phù hợp xây dựng công trình bảo vệ vùng đất này. Ước tính kinh phí xây dựng công trình khoảng 30 tỉ đồng.
Trước đó, khi tình hình sạt lở diễn ra ngày càng nghiêm trọng tại mũi Cà Mau, lãnh đạo tỉnh Cà Mau cũng đã cho triển khai xây dựng công trình bờ kè chắn sóng tại đây. Công trình do Công ty Công Lý thi công, vốn đầu tư ban đầu trên 10 tỉ đồng. Thế nhưng, sau thời gian dài thi công, điều chỉnh thiết kế, bổ sung kinh phí, công trình vẫn giậm chân tại chỗ.
Việc bờ kè mũi Cà Mau xây dựng tới nay vẫn chưa hoàn thành là do nhà thầu thi công trình bày họ khó khăn trong triển khai xây dựng, mà nguyên nhân chính từ thiết kế chưa trù tính tới các yếu tố thời tiết, nên khi triển khai xây dựng gặp thời tiết xấu, sóng to đã ảnh hưởng đến quá trình thực hiện công trình. Trong khi đó, cũng theo ông Khải, đơn vị tư vấn thiết kế lại cho rằng trong lúc thiết kế họ đã lượng tính trước yếu tố bất lợi của thời tiết chứ không như bên thi công đưa ra. Vì mâu thuẫn này mà công trình bảo vệ mũi Cà Mau đã bị ngưng trệ cho tới nay.
Sạt lở ở mức nghiêm trọng
Ông Nguyễn Long Hoai, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau, cho biết ông đã cử cán bộ tham gia đoàn khảo sát tình hình sạt lở tại mũi Cà Mau. Đánh giá của các cán bộ tại đây là tình hình sạt lở ở mức nghiêm trọng. Hàng cọc bê tông của dự án dở dang trước đây được đơn vị thi công cắm áp sát bờ nay sóng xói hết đất, cọc nằm cách bờ hàng chục mét.
Cũng theo ông Hoai, tình hình sạt lở đã và đang diễn ra ở nhiều nơi trên các tuyến bờ biển của Cà Mau và khu vực mũi Cà Mau chỉ là điểm điển hình. Để xây dựng bờ kè chắn sóng bảo vệ đất trên toàn tuyến phải cần có kinh phí rất lớn. Ông Hoai cho biết bãi biển Cà Mau là bãi biển nông, tình hình sạt lở diễn ra do gió và sóng đã gây sạt lở lớp đất mặt, nhưng tốc độ sạt lở diễn ra rất nhanh. Trên cơ sở nghiên cứu đánh giá tình hình, Chi cục Thủy lợi, Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau đã triển khai xây dựng thí điểm công trình chắn sóng theo phương pháp mà họ gọi là “giải pháp mềm” trên vùng biển sạt lở tại H.U Minh. Giải pháp này bao gồm cả công trình làm giảm áp lực sóng, bơm bùn tạo bãi và trồng cây bảo vệ bờ với kinh phí cũng rất “mềm”.
Theo các nhà chuyên môn, vấn đề sạt lở tại mũi Cà Mau đang rất nghiêm trọng. Tình hình ngày càng nghiêm trọng hơn khi vào mùa gió Tây Nam, sóng to và gió lớn sẽ gây áp lực lớn lên mũi đất tận cùng của Tổ quốc. Việc sớm bắt tay vào xây dựng, hoàn thiện công trình bảo vệ đang cần thiết hơn bao giờ hết, trước khi biển kịp tấn công đến các công trình xây dựng mang tính biểu tượng ở vùng đất thiêng liêng này.
Nguy cơ mất mũi Cà Mau
Đối với bất cứ vật gì thì "mũi" là nơi nhạy cảm và quan trọng bậc nhất. Từ thuở "mang gươm đi mở cõi", ông cha ta đã gọi mỏm đất cực Nam ấy là "Mũi Cà Mau" cũng vì nhận thức được tầm quan trọng của nó. Mũi Cà Mau là điểm cực Nam của dải đất hình chữ S , tạo nên hình hài độc đáo của Tổ quốc ta trên bản đồ thế giới để mọi người dễ tìm, dễ thấy. Và mỏm đất quan trọng bậc nhất ấy đang có nguy cơ bị biến mất do sự tác động của sóng gió, biến đổi dòng chảy nhưng chủ yếu do sự vô tâm và vô cảm của con người.
Trên các phương tiện thông tin đại chúng cả ở trung ương và địa phương trong mấy năm gần đây đã luôn cảnh báo tình trạng mũi Cà Mau đã và đang bị sạt lở nghiêm trọng. Ngay cả con lộ đá, rộng khoảng 4 m được bảo vệ phía ngoài bằng kè đá vững chắc, với các nhà nghỉ cho khách du lịch thì nay, tất cả các công trình nói trên đã bị "Hà Bá" nuốt chửng! Con lộ xi măng dọc theo khu du lịch Lý Thanh Long, dẫn đến một nhà hàng thủy tạ cũng đã bị sóng biển cuốn trôi. Ngay cả dãy bờ biển chạy dọc về hướng đông cũng đang hàng ngày hứng chịu cảnh biến xâm thực đất liền.
Nhiều người dân sống ở địa phương cho rằng việc xói lở do tác động của con người vào tự nhiên từ khi xây dựng khu du lịch Mũi Cà Mau, đưa cơ giới vào đào xới, lấy cát vùng bãi bồi, đào hào lấy đất xây lộ làm đảo lộn cân bằng môi trường sinh thái. Nhiều vùng lân cận phá rừng ngập mặn, nuôi tôm cũng tác động đến biến đổi dòng chảy và đa dạng sinh học của cả khu vực.
Người viết bài này, có lần được nghe trực tiếp Thủ tướng Võ Văn Kiệt kể lại, Ông đã phải 2 lần đích thân đi chỉ huy dẹp lọan "phá rừng ngập mặn" nuôi tôm ở bán đảo Cà Mau . Ông Sáu Dân cũng là người chỉ đạo, dốc lòng cổ vũ, góp sức xây dựng rừng ngập mặn Cần Giờ thành "lá phổi" của thành phố Hồ Chí Minh. Vai trò, giá trị của rừng ngập mặn rất quan trọng như tấm lá chắn bảo vệ đất liền, là nơi cư trú của nhiều loại thủy hải sản, và đặc biệt là tác dụng lấn biển của cây mắm, cây đước.
Không chỉ ở đất Mũi Cà Mâu, mà ngay tại vùng ven sông Cần Giuộc, từ năm 1975 đến nay cũng đã lở vào khoảng 200 m đất. Ngày xưa ven sông là dãy bần , mắm và dừa nước mọc dọc bờ sông. Lúc đó, sinh hoạt đường thủy là chính, nhà nào cũng có một cầu tàu nhỏ vừa đủ để làm bến ghe lúc nước ròng, vừa làm nơi lấy nước sinh hoạt. Chỉ có khu vực cầu khoảng 1m là không có cây mắm, cây bần, xen kẽ là một dãy cây xanh gần giống rừng phòng hộ Cần Giờ. Những năm đời sống khó khăn sau 1975, cây mắm, cây bần được chặt làm củi tận gốc , dần dần bị mất tiêu. Dừa nước cũng không ai trồng vì không còn bán được lá. Thế là dòng sông mất đường viền bảo vệ và sạt lở "gặm nhấm " dần vào sâu đất thổ cư và vườn ruộng.
Nhìn lại quá trình chinh phục thiên nhiên, chúng ta đã tốn không biết bao nhiêu là tiền của vào công tác nghiên cứu và xây dựng các công trình chống xói lở từ Nam ra Bắc. Thành công có nhưng thất bại cũng không ít. Tôi nhớ có lần Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Lê Huy Ngọ phát biểu trong cuộc hội thảo đại ý như sau: "Xưa kia mối khi thất bại điều gì , chúng ta thường bảo do tại ĐQPK (đế quốc phong kiến) ngày nay nếu công trình nào thất bại dễ nhất là cứ đổ cho BĐKH (biến đổi khí hậu)"! Nghe thật chua xót, đắng cay nhưng đó là sự thật.
Trong quản trị/kinh tế đã lâu rồi người ta không chỉ nói đến tài sản hữu hình mà còn nói đến cả tài sản vô hình. Diện tích của một quốc gia, có bao nhiêu đảo, bao nhiêu đất thì đó chỉ là tài sản hữu hình. Nhiều quốc gia hùng mạnh từng đi xâm chiếm các nước khác để cướp đoạt tài nguyên và tài sản hữu hình này thì nay họ thu hút tài sản vô hình đó bằng nguồn nhân lực. Các nhà khoa học trên thế giới đã cảnh báo sự nóng lên toàn cầu là nguyên nhân chủ yếu gây ra hàng loạt thiên tai như nước biển dâng, xâm nhập mặn có thể đến năm 2050 sẽ làm mất đi một phần lãnh thổ của nhiều nước trên thế giới, trong đó có đồng bằng sông Cửu Long của chúng ta sẽ phải gánh chịu nặng nề.
Song cái Mũi Cà Mau, biểu tượng tự hào của Tổ quốc luôn vươn lên, tiến ra biển chứ không phải đứng trước biển là tài sản quốc gia phải được gây dựng từ hiệp đồng trí tuệ của cả một dân tộc kể cả các chuyên gia Việt Nam đang sống và làm việc ở nước ngoài. Có thể biến đổi khí hậu, nước biển dâng sẽ đe dọa làm mất đi nhiều phần của lãnh thổ song chúng ta không chỉ giữ hình ảnh Mũi Cà Mau trong sách sử mà hãy gây dựng và trỗi dậy những giá trị của Mũi Cà Mau, giá trị chinh phục vùng đất mới mà bây giờ không phải là những vùng đất hữu hình mà là vùng đất khoa học kỹ thuật với đầy trách nhiệm xã hội cho cộng đồng và nhân loại.
Để có giải pháp phòng chống thiên tai và "nhân tai" đang hàng ngày, hàng giờ đe dọa xâm thực Mũi Cà Mau, trước hết phải xác định được đúng nguyên nhân thực chất bằng định lượng về xói lở mũi Cà Mau (có chẩn đoán đúng bệnh mới chữa được bệnh).
Từ lâu, các nhà khoa học trên thế giới đã nhận thức khu vực ven biển là một hệ thống rất đa dạng và phức tạp gồm những vùng bị ngập bởi thủy triều, rừng ngập mặn, đầm lầy, và bãi triều, bãi biển, cồn cát cho nên rất cần quy hoạch tổng thể đới bờ biển theo hướng tiếp cận liên ngành. Các chương trình quản lý tổng hợp đới biển bao gồm cả công tác phòng chống thiên tai và bảo tồn tài nguyên. Sự tham gia của người dân sẽ là sự đảm bảo hữu hiệu của các giải pháp quản lý. Cách tiếp cận hiệu quả nhất để phát triển ven biển và kỹ thuật ven biển là thích ứng hay bắt chước thiên nhiên. Các phương pháp đánh giá tác động môi trường kể cả đánh giá tác động về xã hội (SIA) là cần thiết để quản lý hiệu quả đới bờ, cải thiện hỗ trợ cho công tác quy hoạch và ra quyết định, đồng thời là cách đo lường những gì có thể xảy ra với người dân do thay đổi môi trường cụ thể.
Ngày nay, bài toán quy hoạch tích hợp cho việc nghiên cứu lượng hóa vùng mũi Cà Mau, theo chúng tôi cần được tiến hành các bước cụ thể sau đây:
(1) Đánh giá hiểm họa bao gồm thu thập các số liệu cơ bản trên biển Đông và vùng ven biển Cà Mâu (trường gió, trường áp suất, các thành phần của thủy triều), cũng như tài liệu địa chất của vùng bờ Cà Mâu. Tính toán mô hình thủy lực (có hiệu chỉnh) cho biển Đông để xác định dòng chảy theo các mùa khác nhau. Kết quả của mô hình này sẽ được dùng làm điều kiện biên cho mô hình vùng ven biển Cà Mâu. Xây dựng mô hình tính sóng biển (có hiệu chỉnh) cho vùng ven biển của Cà Mâu. Xây dựng mô hình thủy lực (có hiệu chỉnh) kết nối với mô hình sóng cho vùng ven biển. Các mô hình này được kết nối với mô hình biến hình có hiệu chỉnh (morphology) cho vùng ven biển. Xây dựng bản đồ xói lở (bồi lắng) cho vùng ven biển Cà Mâu theo các kịch bản khác nhau.
(2) Đề xuất Quy hoạch tích hợp (Integrated Coastal Zone Management-ICZM) trong đó có các quy hoạch sử dụng đất theo nghĩa rộng , quy hoạch đô thị kết hợp phát triển du lịch, các công trình bảo vệ bờ kết hợp giao thông, công trình giảm thiểu năng lượng sóng...
(3) Đánh giá lại hiểm họa dựa trên quy hoạch đề nghị, tính toán hiệu quả kinh tế-xã hội-dân sinh của các phương án quy hoạch.
4) Bước 1 đến 3 nói trên cần được xem xét cẩn thận, rà đi rà lại để tìm ra các luận cứ đúng đắn và tối ưu nhất để có được một quy hoạch bền vững. Nếu không thực hiện theo các bước kể trên mà vội vã xây dựng các công trình chống xói lở ở Mũi Cà Mau thì lại "tiền mất, tật mang" tiếp tục làm mồi cho "Hà Bá"!
Mũi Cà Mau, mảnh đất nhỏ bé và vô cùng thiêng liêng của Tổ quốc ta đang đứng trước nguy cơ bị biến mất! Trước bao nhiêu giông bão (về cả nghĩa đen và nghĩa bóng) mũi Cà Mau vẫn đứng vững, thế mà mũi Cà Mau có thể mất đi trong nay mai chủ yếu bởi chính chúng ta - những con người đã từng hy sinh để bảo vệ giữ gìn nó. Phải hành động ngay bằng mọi cách với các chương trình, kế hoạch cụ thể đồng bộ trước mắt cũng như lâu dài, để giữ gìn và tôn tạo vững chắc mảnh đất thiêng liêng ấy cho muôn đời con cháu chúng ta, để chúng mãi mãi còn được đọc vang trong lớp học một cách tự hào câu thơ từ lâu đã trở thành ca dao:
Trên các phương tiện thông tin đại chúng cả ở trung ương và địa phương trong mấy năm gần đây đã luôn cảnh báo tình trạng mũi Cà Mau đã và đang bị sạt lở nghiêm trọng. Ngay cả con lộ đá, rộng khoảng 4 m được bảo vệ phía ngoài bằng kè đá vững chắc, với các nhà nghỉ cho khách du lịch thì nay, tất cả các công trình nói trên đã bị "Hà Bá" nuốt chửng! Con lộ xi măng dọc theo khu du lịch Lý Thanh Long, dẫn đến một nhà hàng thủy tạ cũng đã bị sóng biển cuốn trôi. Ngay cả dãy bờ biển chạy dọc về hướng đông cũng đang hàng ngày hứng chịu cảnh biến xâm thực đất liền.
Nhiều người dân sống ở địa phương cho rằng việc xói lở do tác động của con người vào tự nhiên từ khi xây dựng khu du lịch Mũi Cà Mau, đưa cơ giới vào đào xới, lấy cát vùng bãi bồi, đào hào lấy đất xây lộ làm đảo lộn cân bằng môi trường sinh thái. Nhiều vùng lân cận phá rừng ngập mặn, nuôi tôm cũng tác động đến biến đổi dòng chảy và đa dạng sinh học của cả khu vực.
Người viết bài này, có lần được nghe trực tiếp Thủ tướng Võ Văn Kiệt kể lại, Ông đã phải 2 lần đích thân đi chỉ huy dẹp lọan "phá rừng ngập mặn" nuôi tôm ở bán đảo Cà Mau . Ông Sáu Dân cũng là người chỉ đạo, dốc lòng cổ vũ, góp sức xây dựng rừng ngập mặn Cần Giờ thành "lá phổi" của thành phố Hồ Chí Minh. Vai trò, giá trị của rừng ngập mặn rất quan trọng như tấm lá chắn bảo vệ đất liền, là nơi cư trú của nhiều loại thủy hải sản, và đặc biệt là tác dụng lấn biển của cây mắm, cây đước.
Không chỉ ở đất Mũi Cà Mâu, mà ngay tại vùng ven sông Cần Giuộc, từ năm 1975 đến nay cũng đã lở vào khoảng 200 m đất. Ngày xưa ven sông là dãy bần , mắm và dừa nước mọc dọc bờ sông. Lúc đó, sinh hoạt đường thủy là chính, nhà nào cũng có một cầu tàu nhỏ vừa đủ để làm bến ghe lúc nước ròng, vừa làm nơi lấy nước sinh hoạt. Chỉ có khu vực cầu khoảng 1m là không có cây mắm, cây bần, xen kẽ là một dãy cây xanh gần giống rừng phòng hộ Cần Giờ. Những năm đời sống khó khăn sau 1975, cây mắm, cây bần được chặt làm củi tận gốc , dần dần bị mất tiêu. Dừa nước cũng không ai trồng vì không còn bán được lá. Thế là dòng sông mất đường viền bảo vệ và sạt lở "gặm nhấm " dần vào sâu đất thổ cư và vườn ruộng.
Nhìn lại quá trình chinh phục thiên nhiên, chúng ta đã tốn không biết bao nhiêu là tiền của vào công tác nghiên cứu và xây dựng các công trình chống xói lở từ Nam ra Bắc. Thành công có nhưng thất bại cũng không ít. Tôi nhớ có lần Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Lê Huy Ngọ phát biểu trong cuộc hội thảo đại ý như sau: "Xưa kia mối khi thất bại điều gì , chúng ta thường bảo do tại ĐQPK (đế quốc phong kiến) ngày nay nếu công trình nào thất bại dễ nhất là cứ đổ cho BĐKH (biến đổi khí hậu)"! Nghe thật chua xót, đắng cay nhưng đó là sự thật.
Trong quản trị/kinh tế đã lâu rồi người ta không chỉ nói đến tài sản hữu hình mà còn nói đến cả tài sản vô hình. Diện tích của một quốc gia, có bao nhiêu đảo, bao nhiêu đất thì đó chỉ là tài sản hữu hình. Nhiều quốc gia hùng mạnh từng đi xâm chiếm các nước khác để cướp đoạt tài nguyên và tài sản hữu hình này thì nay họ thu hút tài sản vô hình đó bằng nguồn nhân lực. Các nhà khoa học trên thế giới đã cảnh báo sự nóng lên toàn cầu là nguyên nhân chủ yếu gây ra hàng loạt thiên tai như nước biển dâng, xâm nhập mặn có thể đến năm 2050 sẽ làm mất đi một phần lãnh thổ của nhiều nước trên thế giới, trong đó có đồng bằng sông Cửu Long của chúng ta sẽ phải gánh chịu nặng nề.
Song cái Mũi Cà Mau, biểu tượng tự hào của Tổ quốc luôn vươn lên, tiến ra biển chứ không phải đứng trước biển là tài sản quốc gia phải được gây dựng từ hiệp đồng trí tuệ của cả một dân tộc kể cả các chuyên gia Việt Nam đang sống và làm việc ở nước ngoài. Có thể biến đổi khí hậu, nước biển dâng sẽ đe dọa làm mất đi nhiều phần của lãnh thổ song chúng ta không chỉ giữ hình ảnh Mũi Cà Mau trong sách sử mà hãy gây dựng và trỗi dậy những giá trị của Mũi Cà Mau, giá trị chinh phục vùng đất mới mà bây giờ không phải là những vùng đất hữu hình mà là vùng đất khoa học kỹ thuật với đầy trách nhiệm xã hội cho cộng đồng và nhân loại.
|
Đất Mũi Cà Mau lấn ra biển nhìn từ hướng Đông Nam |
Từ lâu, các nhà khoa học trên thế giới đã nhận thức khu vực ven biển là một hệ thống rất đa dạng và phức tạp gồm những vùng bị ngập bởi thủy triều, rừng ngập mặn, đầm lầy, và bãi triều, bãi biển, cồn cát cho nên rất cần quy hoạch tổng thể đới bờ biển theo hướng tiếp cận liên ngành. Các chương trình quản lý tổng hợp đới biển bao gồm cả công tác phòng chống thiên tai và bảo tồn tài nguyên. Sự tham gia của người dân sẽ là sự đảm bảo hữu hiệu của các giải pháp quản lý. Cách tiếp cận hiệu quả nhất để phát triển ven biển và kỹ thuật ven biển là thích ứng hay bắt chước thiên nhiên. Các phương pháp đánh giá tác động môi trường kể cả đánh giá tác động về xã hội (SIA) là cần thiết để quản lý hiệu quả đới bờ, cải thiện hỗ trợ cho công tác quy hoạch và ra quyết định, đồng thời là cách đo lường những gì có thể xảy ra với người dân do thay đổi môi trường cụ thể.
Ngày nay, bài toán quy hoạch tích hợp cho việc nghiên cứu lượng hóa vùng mũi Cà Mau, theo chúng tôi cần được tiến hành các bước cụ thể sau đây:
(1) Đánh giá hiểm họa bao gồm thu thập các số liệu cơ bản trên biển Đông và vùng ven biển Cà Mâu (trường gió, trường áp suất, các thành phần của thủy triều), cũng như tài liệu địa chất của vùng bờ Cà Mâu. Tính toán mô hình thủy lực (có hiệu chỉnh) cho biển Đông để xác định dòng chảy theo các mùa khác nhau. Kết quả của mô hình này sẽ được dùng làm điều kiện biên cho mô hình vùng ven biển Cà Mâu. Xây dựng mô hình tính sóng biển (có hiệu chỉnh) cho vùng ven biển của Cà Mâu. Xây dựng mô hình thủy lực (có hiệu chỉnh) kết nối với mô hình sóng cho vùng ven biển. Các mô hình này được kết nối với mô hình biến hình có hiệu chỉnh (morphology) cho vùng ven biển. Xây dựng bản đồ xói lở (bồi lắng) cho vùng ven biển Cà Mâu theo các kịch bản khác nhau.
(2) Đề xuất Quy hoạch tích hợp (Integrated Coastal Zone Management-ICZM) trong đó có các quy hoạch sử dụng đất theo nghĩa rộng , quy hoạch đô thị kết hợp phát triển du lịch, các công trình bảo vệ bờ kết hợp giao thông, công trình giảm thiểu năng lượng sóng...
(3) Đánh giá lại hiểm họa dựa trên quy hoạch đề nghị, tính toán hiệu quả kinh tế-xã hội-dân sinh của các phương án quy hoạch.
4) Bước 1 đến 3 nói trên cần được xem xét cẩn thận, rà đi rà lại để tìm ra các luận cứ đúng đắn và tối ưu nhất để có được một quy hoạch bền vững. Nếu không thực hiện theo các bước kể trên mà vội vã xây dựng các công trình chống xói lở ở Mũi Cà Mau thì lại "tiền mất, tật mang" tiếp tục làm mồi cho "Hà Bá"!
Mũi Cà Mau, mảnh đất nhỏ bé và vô cùng thiêng liêng của Tổ quốc ta đang đứng trước nguy cơ bị biến mất! Trước bao nhiêu giông bão (về cả nghĩa đen và nghĩa bóng) mũi Cà Mau vẫn đứng vững, thế mà mũi Cà Mau có thể mất đi trong nay mai chủ yếu bởi chính chúng ta - những con người đã từng hy sinh để bảo vệ giữ gìn nó. Phải hành động ngay bằng mọi cách với các chương trình, kế hoạch cụ thể đồng bộ trước mắt cũng như lâu dài, để giữ gìn và tôn tạo vững chắc mảnh đất thiêng liêng ấy cho muôn đời con cháu chúng ta, để chúng mãi mãi còn được đọc vang trong lớp học một cách tự hào câu thơ từ lâu đã trở thành ca dao:
"Đất nước ta liền một dải
Từ Mục Nam Quan đến mũi Cà Mau"
-- “Giải pháp mềm” bảo vệ mũi Cà Mau (Thanh niên).
Lãnh đạo UBND tỉnh Cà Mau chỉ đạo khẩn trương xây dựng hoàn thiện công trình bờ kè chắn sóng bảo vệ mũi Cà Mau.
Công trình bờ kè bảo vệ mũi Cà Mau sau nhiều năm triển khai vẫn còn ngổn ngang thế này - ảnh: T.T
Hôm qua 12.4, ông Dương Huỳnh Khải, Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Cà Mau, thông tin: ngay sau khi đọc bài Nguy cơ mất mũi Cà Mau đăng trên Báo Thanh Niên, Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau đã truyền đạt ý kiến của lãnh đạo UBND tỉnh chỉ đạo đơn vị này thành lập đoàn đi khảo sát, rút kinh nghiệm chống sạt lở tại công trình bờ kè đoạn khu vực Lung Ranh - Hương Mai (thuộc xã Khánh Tiến, H.U Minh, Cà Mau). Công trình này được xây dựng thí điểm 300m theo thiết kế “giải pháp mềm”, để sớm tiến hành xây dựng hoàn chỉnh bờ kè chắn sóng tại mũi Cà Mau.
Công trình giậm chân tại chỗ
Ông Khải cho biết những người có trách nhiệm thiết kế bờ kè tại mũi Cà Mau sẽ tìm giải pháp khả thi, phù hợp xây dựng công trình bảo vệ vùng đất này. Ước tính kinh phí xây dựng công trình khoảng 30 tỉ đồng.
Trước đó, khi tình hình sạt lở diễn ra ngày càng nghiêm trọng tại mũi Cà Mau, lãnh đạo tỉnh Cà Mau cũng đã cho triển khai xây dựng công trình bờ kè chắn sóng tại đây. Công trình do Công ty Công Lý thi công, vốn đầu tư ban đầu trên 10 tỉ đồng. Thế nhưng, sau thời gian dài thi công, điều chỉnh thiết kế, bổ sung kinh phí, công trình vẫn giậm chân tại chỗ.
Việc bờ kè mũi Cà Mau xây dựng tới nay vẫn chưa hoàn thành là do nhà thầu thi công trình bày họ khó khăn trong triển khai xây dựng, mà nguyên nhân chính từ thiết kế chưa trù tính tới các yếu tố thời tiết, nên khi triển khai xây dựng gặp thời tiết xấu, sóng to đã ảnh hưởng đến quá trình thực hiện công trình. Trong khi đó, cũng theo ông Khải, đơn vị tư vấn thiết kế lại cho rằng trong lúc thiết kế họ đã lượng tính trước yếu tố bất lợi của thời tiết chứ không như bên thi công đưa ra. Vì mâu thuẫn này mà công trình bảo vệ mũi Cà Mau đã bị ngưng trệ cho tới nay.
Sạt lở ở mức nghiêm trọng
Ông Nguyễn Long Hoai, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Cà Mau, cho biết ông đã cử cán bộ tham gia đoàn khảo sát tình hình sạt lở tại mũi Cà Mau. Đánh giá của các cán bộ tại đây là tình hình sạt lở ở mức nghiêm trọng. Hàng cọc bê tông của dự án dở dang trước đây được đơn vị thi công cắm áp sát bờ nay sóng xói hết đất, cọc nằm cách bờ hàng chục mét.
Cũng theo ông Hoai, tình hình sạt lở đã và đang diễn ra ở nhiều nơi trên các tuyến bờ biển của Cà Mau và khu vực mũi Cà Mau chỉ là điểm điển hình. Để xây dựng bờ kè chắn sóng bảo vệ đất trên toàn tuyến phải cần có kinh phí rất lớn. Ông Hoai cho biết bãi biển Cà Mau là bãi biển nông, tình hình sạt lở diễn ra do gió và sóng đã gây sạt lở lớp đất mặt, nhưng tốc độ sạt lở diễn ra rất nhanh. Trên cơ sở nghiên cứu đánh giá tình hình, Chi cục Thủy lợi, Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau đã triển khai xây dựng thí điểm công trình chắn sóng theo phương pháp mà họ gọi là “giải pháp mềm” trên vùng biển sạt lở tại H.U Minh. Giải pháp này bao gồm cả công trình làm giảm áp lực sóng, bơm bùn tạo bãi và trồng cây bảo vệ bờ với kinh phí cũng rất “mềm”.
Theo các nhà chuyên môn, vấn đề sạt lở tại mũi Cà Mau đang rất nghiêm trọng. Tình hình ngày càng nghiêm trọng hơn khi vào mùa gió Tây Nam, sóng to và gió lớn sẽ gây áp lực lớn lên mũi đất tận cùng của Tổ quốc. Việc sớm bắt tay vào xây dựng, hoàn thiện công trình bảo vệ đang cần thiết hơn bao giờ hết, trước khi biển kịp tấn công đến các công trình xây dựng mang tính biểu tượng ở vùng đất thiêng liêng này.
| Hãy cứu mũi Cà Mau bằng mọi giá Đau lòng, tiếc nuối và mong muốn nhà chức trách bằng mọi giá hãy cứu mũi Cà Mau, đó là ý kiến của nhiều bạn đọc sau bài viết Nguy cơ mất mũi Cà Mau đăng trên Thanh Niên số ra ngày 12.4. Thật đau lòng Mặc dù tôi chưa một lần được đặt chân lên mũi Cà Mau, nơi tận cùng của đất nước, nhưng tình cảm thiêng liêng và cao cả về vùng đất yêu dấu này từ lâu đã được hình thành như một bản năng trong mỗi người Việt. Tôi chỉ được biết Cà Mau qua những trang sách, những lời kể, những cuốn phim tài liệu hay những bức ảnh. Hiểu biết của tôi về vùng đất này vẫn còn ít, nhưng chắc chắn rằng tôi cũng yêu Cà Mau như chính quê hương mình, vì đây cũng là một vùng đất tiêu biểu cho hình ảnh đất nước. Tôi mong chính quyền, người dân ở Cà Mau nói riêng và tất cả mọi người hãy tìm cách cứu lấy vùng đất này. Mọi người hãy cùng nhau tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ để vùng đất mũi không bị xóa khỏi bản đồ Việt Nam. Khánh Huyền Hành động ngay(ximuoichuayeu@gmail.com) Từ ngàn đời nay, ai cũng biết rằng mũi Cà Mau mỗi năm bồi lắng thêm mấy mét đất. Đó là quy luật lở - bồi của dòng chảy. Nay đất mũi lại bị xâm thực là trái với quy luật của nó. Bên cạnh việc do nước biển dâng lên thì đó cũng là hậu quả của bàn tay con người, là hậu quả của việc phá rừng, tàn phá thiên nhiên dẫn đến thay đổi khí hậu, thay đổi dòng chảy… Rất mong mỏi chính quyền địa phương và trung ương mau chóng có quyết sách, chủ trương nhằm cứu lấy mảnh đất vùng cực nam của Tổ quốc. Lý Minh Hải Do con người tác động (lmhaitd@gmail.com) Tôi đồng tình với ý kiến của ông Lý Hoàng Tiến. Bãi bồi hình thành tự nhiên nhờ rễ của cây mắm và cây đước làm cơ sở cho sự lắng tụ của hạt phù sa. Khi xây dựng những công trình ở đây, vô tình đã gây ra những tác động làm biến đổi dòng chảy, làm ảnh hưởng quá trình lắng đọng tự nhiên của hạt phù sa. Như thế chẳng những phá vỡ cơ cấu bồi lắng mà còn làm xói lở cục bộ trong cấu trúc mỏng manh của bãi bồi và dẫn đến hiện tượng xâm thực, sạt lở như hiện nay. Để khắc phục tình trạng này, tỉnh Cà Mau nên có một nghiên cứu tỉ mỉ, khoa học về quá trình tích tụ các bãi bồi, cũng như cơ chế tác động xâm thực để có biện pháp khắc phục cho vùng bờ biển. Đặc biệt đối với các công trình bờ kè, cầu cảng... ven biển cần phải được tính toán cụ thể, khoa học sao cho bảo đảm tránh được hiện tượng sạt lở. Bên cạnh đó, cũng cần tính đến sự ảnh hưởng do biến đổi khí hậu toàn cầu. Nguyễn Văn Lĩnh Xây dựng phải gắn liền với bảo tồn(nvlinh.sdc@gmail.com) Các công trình ven biển, những dự án du lịch… khi được xây dựng cũng đồng nghĩa với việc phá bỏ rừng mắm, đước. Ai cũng biết rằng những cây rừng này có tác dụng to lớn thế nào đối với việc giữ đất và tạo bãi bồi. Những cánh rừng này khi bị phá bỏ thì đất đai chắc chắn sẽ không thể nào chịu nổi sự phá hủy của nước, gió, dẫn đến việc bị biển xâm lấn là điều khó tránh khỏi. Cho dù con người có khắc phục bằng cách xây dựng bờ kè nhưng đó chỉ là biện pháp chữa cháy vì đất bồi là đất yếu, cộng với thủy triều và sóng biển thì không có bờ kè nào có thể trụ được. Việc phát triển du lịch, phát triển kinh tế xã hội là điều cần làm nhưng cũng cần có tính toán, quy hoạch cụ thể để tránh làm ảnh hưởng đến cảnh quan. Song song với việc xây dựng, quy hoạch thì cũng nên chú trọng đến trồng rừng, bảo tồn cây cối. Không có cách bảo vệ tự nhiên nào hữu hiệu bằng cách dùng tự nhiên để bảo vệ chính nó. Nguyễn Anh Tuấn (Bình Dương) Ban CTBĐ (tổng hợp) |
Tiến Trình
Nguy cơ mất mũi Cà Mau
Biển đang “gặm” dần mũi Cà Mau. Tình trạng đã đến mức báo động khiến có những lo ngại mũi đất tận cùng của cực nam Tổ quốc sẽ biến mất...
Biển “phản công”
Ở tọa độ 8 độ 37 phút 30 vĩ bắc và 104 độ 43 phút kinh đông (thuộc xã Đất Mũi, H.Ngọc Hiển, Cà Mau), mũi Cà Mau là vị trí mà nhiều người VN khát khao ít nhất một lần được đặt chân tới. Lịch sử vùng đất này luôn tiếp nối câu chuyện đất sinh sôi lấn dần ra biển. Vùng đất trẻ còn được coi như một biểu tượng tinh thần của không chỉ cư dân Đất Mũi. Nhà thơ Xuân Diệu từng cảm hứng: “Mũi Cà Mau: vùng đất tươi non/ Mấy trăm đời lấn luôn ra biển/ Phù sa vạn dặm tới đây tuôn/ Lắng lại; và chân người bước đến” (Mũi Cà Mau).
Tuy nhiên, một thực tế là trong những năm gần đây, vùng đất này đang chịu cảnh xói lở khiến nhiều người đến đây phải chạnh lòng. Nhiều vị trí, vài năm trước còn đó, giờ đã mất bởi đà xâm thực vốn chưa từng diễn ra với vùng đất “Mũi tàu Tổ quốc” này. “Nếu lấy bản đồ trước đây so với bây giờ, chúng ta sẽ thấy khu vực mũi Cà Mau đã có nhiều thay đổi”, một cán bộ công tác tại Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau chỉ cho chúng tôi xem những biến dạng đến giật mình của mũi đất nổi tiếng này.
Được biết, từ khi khu đất này trở thành khu du lịch (KDL) sinh thái (năm 2001) đến nay, địa phương đã không ít lần cho làm bờ kè để giữ đất. Tuy nhiên, nhiều công trình với các chất liệu khác nhau đều không tồn tại nổi trước đà xâm thực dữ dội của biển, chỉ còn lại dấu tích là những cọc dừa, cọc bê tông nằm khẳng khiu giữa biển. “Ăn” hết những bờ kè giữ đất, biển “nuốt” luôn những công trình du lịch và hiện đang tiến gần đến công trình biểu tượng mũi Cà Mau.
Đưa chúng tôi ra khu đất tận cùng của chóp mũi, anh hướng dẫn viên du lịch tên Dương Văn Thắng chỉ về các thanh cọc phía xa nói đó là công trình bờ kè chắn sóng đã bị sóng đánh hư. Cách bờ khoảng 10m về hướng đông là hàng cọc bê tông đang xây dở dang, nhưng đã bị sóng “đánh phủ đầu” để tiếp tục lấy đi phần đất bên trong. Sát con lộ, một dãy kè bằng cây tràm “dã chiến” vừa được đóng, nhưng cũng thật mong manh và biển đã bắt đầu ăn tới con lộ. Từ con lộ này, qua một khoảnh đất nữa là biểu tượng mũi Cà Mau...
Phía trong biểu tượng mũi Cà Mau về phía tây là cột mốc tọa độ quốc gia. Trước đây, sau khi tham quan cột mốc đặc biệt này, du khách sẽ được dẫn đến một con đường nhỏ len qua rừng đước để đi từ đông sang tây mũi Cà Mau. Phía ngoài còn có con đường xi măng uốn cong theo bờ biển, dọc theo là những chòi gác để khách nghỉ chân và ngắm cảnh. Tuy nhiên, đến thời điểm này con đường đã biến mất. Khách cũng không thể đặt chân lên các căn chòi gác vì số nằm trong thì bị sóng biển đánh tới chân, số khác thì đã nằm... chơi vơi ngoài biển. Đưa khách qua mỏm đất nằm chếch về hướng tây mũi Cà Mau, nơi những rẻo đất khẳng khiu, tơi tả sau những cú đánh của sóng biển, một nhân viên của KDL mũi Cà Mau cho biết, trong Tuần lễ du lịch Đất Mũi diễn ra hồi tháng tư năm ngoái, người ta đã cho làm một đoạn đường tạm để du khách và quan chức có thể đi từ đông sang tây. Tuy nhiên chẳng bao lâu sau, biển cũng đã “hô biến” luôn đoạn đường này. Bây giờ, chỉ có thể đứng ở rẻo đất chóp mũi để nhìn ra căn chòi gác bị sóng biển cách ly khỏi bờ. Chếch về phía tây mũi đất là một khóm cây mắm đã “chia tay” với bờ. Anh này nói trước đây những vị trí trên là một phần đất liền. Chỉ sau mấy năm nó đã “thuộc về biển cả”.
Không chỉ có mũi đất nằm trong KDL mũi Cà Mau, cả dãy bờ biển chạy dọc về hướng đông cũng đang hứng chịu cảnh biến xâm thực. Ông Nguyễn Quốc Khải, cán bộ quản lý KDL Lý Thanh Long, cho biết khoảng 4 năm nay, biển đã lấn vào đất liền tại KDL này trên dưới 300m. Trước đây, vùng đất này hằng năm được biển mang phù sa về bồi lắng. Tuy nhiên, chỉ khoảng 4 năm nay, biển đã “đổi tính” lấy mất bãi cát vàng, tiến đến ăn bứt bờ kè phía trong bãi cát khoảng 50m. Xong bờ kè, sóng biển lại “thịt” luôn những cây dương được trồng phía trong, rồi “gặm” luôn sân bóng đá. Đánh dạt các công trình du lịch, đến hồ nuôi cá cảnh quan nằm sâu trong đất liền cũng chẳng yên. Chạy dọc theo KDL Lý Thanh Long, con lộ xi măng rộng dẫn đến một nhà hàng thủy tạ cũng bị biển “nuốt” trôi. Nhà hàng hiện đã tách xa khỏi đất liền.
Do thời tiết hay con người?
Ông Lý Hoàng Tiến, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Đất Mũi cho biết nhiều khu đất, trong đó có những khu đất nằm trong quy hoạch dự án nhưng chưa kịp triển khai xây dựng cho đến nay đã không còn. Đơn cử như khu đất phía sau biểu tượng mũi Cà Mau, Bộ Công an dự kiến xây dựng khu nhà nghỉ, nhưng đã bị biển lấy mất. Ông Tiến tâm sự, gắn bó với vùng đất này nhiều năm ông hiểu biển ở đây “có bồi có lở”, đặc biệt là khu vực phía đông mũi Cà Mau. Nhưng mức độ xói lở không nghiêm trọng như bây giờ. Có nhiều bận ra khảo sát khu vực bờ cát thấy có các đụn cát được bồi lắng, chưa kịp mừng, mấy ngày sau trở ra thì đụn cát đã... mất tiêu.
Ông Tạ Huỳnh Vĩnh Trường, Giám đốc Công viên văn hóa mũi Cà Mau nói, ở đây nhiều năm ông đã chứng kiến có những thay đổi bất thường của thời tiết. Như 2 năm nay triều cường đã đột ngột tăng cao. Vào những ngày cao điểm, nước biển đã dâng lên cao hơn những năm trước chừng 2 gang tay, nhấn chìm nhiều dãy đất thuộc mũi Cà Mau. Căn nhà làm việc của BQL cũng bị nước biển dâng ngập. Tương tự, anh Nguyễn Quốc Khải cho biết từ năm 2009 đến nay, vào thời điểm tháng 10 âm lịch có lúc triều cường dâng cao đã cuốn trôi nhiều vật dụng tại KDL Lý Thanh Long. Anh Khải cho rằng chính sự thay đổi triều cường là nguyên nhân dẫn đến sạt lở.
Nhưng ông Tiến thì không cho như vậy. Theo ông, bồi lở là chuyện của tự nhiên, nhưng riêng tại khu vực mũi Cà Mau thì nguyên nhân chính là do sự tác động của con người. Người dân Cà Mau có cụm từ “cây mắm đi trước cây đước theo sau” để chỉ quá trình lấn ra biển của vùng đất bồi lắng. Cây mắm giữ vai trò tiên phong lấn ra biển. Rễ mắm bám chặt vào đất, giữ phù sa, bồi lắng, tích tụ lâu ngày trở thành vùng đất mới. Khi cây mắm hoàn thành sứ mệnh thì đến lượt cây đước theo sau để “khẳng định chủ quyền” của đất liền. Một thời gian, rừng phòng hộ ven biển đã bị xâm phạm. Thêm vào đó, khi xây dựng KDL, người ta đã đưa cơ giới vào đào xới, lấy cát từ các bãi bồi lắng. Điều này đã tác động xấu vào tiến trình diễn thế của tự nhiên, gây sạt lở. Tuy sau đó những người có trách nhiệm cho xây dựng bờ kè giữ đất, nhưng do xây dựng không đúng kỹ thuật nên các bờ kè chỉ “làm mồi” cho sóng biển.
Ở tọa độ 8 độ 37 phút 30 vĩ bắc và 104 độ 43 phút kinh đông (thuộc xã Đất Mũi, H.Ngọc Hiển, Cà Mau), mũi Cà Mau là vị trí mà nhiều người VN khát khao ít nhất một lần được đặt chân tới. Lịch sử vùng đất này luôn tiếp nối câu chuyện đất sinh sôi lấn dần ra biển. Vùng đất trẻ còn được coi như một biểu tượng tinh thần của không chỉ cư dân Đất Mũi. Nhà thơ Xuân Diệu từng cảm hứng: “Mũi Cà Mau: vùng đất tươi non/ Mấy trăm đời lấn luôn ra biển/ Phù sa vạn dặm tới đây tuôn/ Lắng lại; và chân người bước đến” (Mũi Cà Mau).
Tuy nhiên, một thực tế là trong những năm gần đây, vùng đất này đang chịu cảnh xói lở khiến nhiều người đến đây phải chạnh lòng. Nhiều vị trí, vài năm trước còn đó, giờ đã mất bởi đà xâm thực vốn chưa từng diễn ra với vùng đất “Mũi tàu Tổ quốc” này. “Nếu lấy bản đồ trước đây so với bây giờ, chúng ta sẽ thấy khu vực mũi Cà Mau đã có nhiều thay đổi”, một cán bộ công tác tại Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau chỉ cho chúng tôi xem những biến dạng đến giật mình của mũi đất nổi tiếng này.
| Rừng phòng hộ ven biển đã bị xâm phạm. Thêm vào đó, khi xây dựng khu du lịch, người ta đã đưa cơ giới vào đào xới, lấy cát từ các bãi bồi lắng. Điều này đã tác động xấu vào tiến trình diễn thế của tự nhiên, gây sạt lở - Ông Lý Hoàng Tiến, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Đất Mũi |
Đưa chúng tôi ra khu đất tận cùng của chóp mũi, anh hướng dẫn viên du lịch tên Dương Văn Thắng chỉ về các thanh cọc phía xa nói đó là công trình bờ kè chắn sóng đã bị sóng đánh hư. Cách bờ khoảng 10m về hướng đông là hàng cọc bê tông đang xây dở dang, nhưng đã bị sóng “đánh phủ đầu” để tiếp tục lấy đi phần đất bên trong. Sát con lộ, một dãy kè bằng cây tràm “dã chiến” vừa được đóng, nhưng cũng thật mong manh và biển đã bắt đầu ăn tới con lộ. Từ con lộ này, qua một khoảnh đất nữa là biểu tượng mũi Cà Mau...
 |
Cảnh điêu tàn gần khu vực Khai Long sau khi bị biển tấn công - Ảnh: T.Trình |
Không chỉ có mũi đất nằm trong KDL mũi Cà Mau, cả dãy bờ biển chạy dọc về hướng đông cũng đang hứng chịu cảnh biến xâm thực. Ông Nguyễn Quốc Khải, cán bộ quản lý KDL Lý Thanh Long, cho biết khoảng 4 năm nay, biển đã lấn vào đất liền tại KDL này trên dưới 300m. Trước đây, vùng đất này hằng năm được biển mang phù sa về bồi lắng. Tuy nhiên, chỉ khoảng 4 năm nay, biển đã “đổi tính” lấy mất bãi cát vàng, tiến đến ăn bứt bờ kè phía trong bãi cát khoảng 50m. Xong bờ kè, sóng biển lại “thịt” luôn những cây dương được trồng phía trong, rồi “gặm” luôn sân bóng đá. Đánh dạt các công trình du lịch, đến hồ nuôi cá cảnh quan nằm sâu trong đất liền cũng chẳng yên. Chạy dọc theo KDL Lý Thanh Long, con lộ xi măng rộng dẫn đến một nhà hàng thủy tạ cũng bị biển “nuốt” trôi. Nhà hàng hiện đã tách xa khỏi đất liền.
 |
Căn chòi xây phục vụ khách bộ hành tại khu du lịch mũi Cà Mau giờ đã bị biển lấn tới |
Ông Lý Hoàng Tiến, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Đất Mũi cho biết nhiều khu đất, trong đó có những khu đất nằm trong quy hoạch dự án nhưng chưa kịp triển khai xây dựng cho đến nay đã không còn. Đơn cử như khu đất phía sau biểu tượng mũi Cà Mau, Bộ Công an dự kiến xây dựng khu nhà nghỉ, nhưng đã bị biển lấy mất. Ông Tiến tâm sự, gắn bó với vùng đất này nhiều năm ông hiểu biển ở đây “có bồi có lở”, đặc biệt là khu vực phía đông mũi Cà Mau. Nhưng mức độ xói lở không nghiêm trọng như bây giờ. Có nhiều bận ra khảo sát khu vực bờ cát thấy có các đụn cát được bồi lắng, chưa kịp mừng, mấy ngày sau trở ra thì đụn cát đã... mất tiêu.
| Kỹ sư Tô Quốc Nam, Phó giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Cà Mau cho biết tỉnh đang nhờ Viện Khoa học thủy lợi khảo sát, nghiên cứu đánh giá những tác động của tình trạng sạt lở. Nhưng để xây dựng các công trình chống lở phải cần có kinh phí rất lớn; để xây dựng mỗi km bờ kè, theo mức chung cần đến 90 tỉ đồng. Hiện, nhóm kỹ sư của Sở đang có giải pháp “sống chung với sóng” được gọi là “giải pháp mềm” chỉ tốn khoảng 20% kinh phí so với mức đầu tư chung đang chờ tỉnh thông qua. Hy vọng sẽ sớm được triển khai. |
Nhưng ông Tiến thì không cho như vậy. Theo ông, bồi lở là chuyện của tự nhiên, nhưng riêng tại khu vực mũi Cà Mau thì nguyên nhân chính là do sự tác động của con người. Người dân Cà Mau có cụm từ “cây mắm đi trước cây đước theo sau” để chỉ quá trình lấn ra biển của vùng đất bồi lắng. Cây mắm giữ vai trò tiên phong lấn ra biển. Rễ mắm bám chặt vào đất, giữ phù sa, bồi lắng, tích tụ lâu ngày trở thành vùng đất mới. Khi cây mắm hoàn thành sứ mệnh thì đến lượt cây đước theo sau để “khẳng định chủ quyền” của đất liền. Một thời gian, rừng phòng hộ ven biển đã bị xâm phạm. Thêm vào đó, khi xây dựng KDL, người ta đã đưa cơ giới vào đào xới, lấy cát từ các bãi bồi lắng. Điều này đã tác động xấu vào tiến trình diễn thế của tự nhiên, gây sạt lở. Tuy sau đó những người có trách nhiệm cho xây dựng bờ kè giữ đất, nhưng do xây dựng không đúng kỹ thuật nên các bờ kè chỉ “làm mồi” cho sóng biển.
Mũi Cà Mau trước đà xâm thực của biển
Tiến Trình
