CWIHP (Cold War International History Project – Đề án Lịch sử Quốc tế về Chiến tranh Lạnh)
Ngọc Thu dịch
Thảo luận giữa của Mao Trạch Đông và Kaysone Phomvihane
07-07-1970
Mô tả: Mao Trạch Đông gặp các thành viên của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và ủng hộ họ.
Kaysone Phomvihane (Cay-xỏn Phôm-vi-hản): Trong chuyến thăm của đoàn đại biểu chúng tôi đến Trung Quốc, chúng tôi đã báo cáo tình hình ở Lào cho Đảng [CS] Trung Quốc. Theo tình hình mới ở thời điểm hiện tại, chúng tôi đã xây dựng một kế hoạch cho cuộc đấu tranh trong ba năm tới. Mục đích của kế hoạch này là thúc đẩy hơn nữa cuộc đấu tranh của chúng ta chống Mỹ cứu nước, để theo đuổi chiến thắng vĩ đại hơn.
….
Mao Trạch Đông: Sau khi chiến đấu trong nhiều năm, ông có cảm thấy thiếu nhân lực và sức mạnh vật chất không?
Kaysone Phomvihane: Chúng tôi đang thiếu một vài thứ.
Mao Trạch Đông: Thiếu thứ gì?
Kaysone Phomvihane: Ví dụ, về nhân lực, khi chúng tôi muốn tuyển mộ lính mới, có rất ít người có sẵn để tuyển mộ. Bởi vì chúng tôi không đủ nhân lực, chúng tôi cũng gặp khó khăn khi cố gắng tổ chức sản xuất. Chúng tôi cũng có những khó khăn trong việc cải thiện sản xuất để phục vụ nhu cầu ngoài mặt trận, và để cải thiện chất lượng đời sống của quần chúng.
Mao Trạch Đông: Có vẻ như cuộc chiến sẽ kéo dài.
Kaysone Phomvihane: Đây cũng là kết quả phân tích của chúng tôi. Rất có thể cuộc chiến sẽ kéo dài. Đó là do đế quốc rất cứng đầu, và tiềm năng quân sự và kinh tế của họ cũng rất mạnh. Mặc dù chiến tranh sẽ kéo dài, chúng tôi quyết tâm tiếp tục chiến đấu.
Mao Trạch Đông: Tốt. Khi gặp khó khăn, ông cần phải có quyết tâm. Không có gì nghiêm trọng hơn những khó khăn, thiếu nhân lực, và thiếu nguyên liệu.
Kaysone Phomvihane: Mao Chủ tịch nói đúng. Khó khăn của chúng tôi là những điều mới xuất hiện trong việc theo đuổi chiến thắng, trong khi khó khăn mà bọn đế quốc Mỹ và chó săn phải đối mặt là những điều dẫn đến thất bại.
Mao Trạch Đông: Đúng. Lần trước tôi nói với ông, liệu ông có thể tổ chức một đội quân chiến đấu ở Thái Lan hay không. Đó là do người Thái tấn công các ông. Nếu các ông có thể tấn công tôi, tại sao tôi không thể tấn công các ông?
Kaysone Phomvihane: Tôi nhớ rõ những lời của Mao Chủ tịch.
….
Mao Trạch Đông: Ông ta (Mao chỉ vào Sisavat (2)) đang làm gì?
Kaysone Phomvihane: Ông ta là Tổng Tham mưu trưởng Quân đội của chúng tôi.
Mao Trạch Đông: Ông phụ trách chiến đấu. Ông có biết Tổng Tham mưu trưởng của chúng tôi, đồng chí Hoàng Vĩnh Thắng không?
Sisavat: Tôi đã gặp đồng chí Hoàng Vĩnh Thắng trong chuyến thăm vừa rồi của tôi đến Trung Quốc. Quan hệ giữa chúng tôi rất gần gũi.
Mao Trạch Đông: Điều đó không nhất thiết đáng tin cậy. Có đúng là chúng ta hỗ trợ họ không đủ?
Chu Ân Lai: Chúng tôi thỏa mãn tất cả các yêu cầu họ đưa ra. Bây giờ vấn đề chính là khó khăn liên quan đến vận chuyển.
Mao Trạch Đông: Chúng ta xây dựng một con đường xong chưa?
Chu Ân Lai: Vẫn chưa hoàn thành.
….
Mao Trạch Đông: Thế giới đã thay đổi. Điều này cũng đã chứng tỏ điều Lào nói. Chủ nghĩa đế quốc đã tự đào mồ chôn nó. Mục đích của nó là để chiếm nhiều lãnh thổ, và nó sẽ tìm thêm người để chôn nó. Chúng tôi có kinh nghiệm [trong lĩnh vực này]. Ví dụ, Nhật Bản đã chiếm hơn phân nửa Trung Quốc, ở nhiều nơi. Ngoại trừ Tứ Xuyên và nhiều tỉnh khác, tất cả đã bị Nhật chiếm đóng. Do đó Nhật đã giúp chúng tôi. Tất cả những người dân thường đã đứng lên chống lại nó. Vào thời điểm Nhật đầu hàng, số lượng quân đội của chúng tôi đã quá một triệu. Khi cuộc chiến chống Nhật bắt đầu, chúng tôi chỉ có 20.000 quân. Người Nhật đã dạy người Trung Quốc.
Sau đó, người Mỹ giúp Tưởng Giới Thạch tấn công chúng tôi. Sau khi Nhật đầu hàng, Tưởng Giới Thạch ký một hiệp định hòa bình với chúng tôi. Nhưng khi ông ta hoàn thành công việc chuẩn bị, ông ta bắt đầu sử dụng vũ lực để tấn công chúng tôi. Vì vậy, chúng tôi không quá tin tưởng vào những thứ như hiệp ước và các chữ ký. Có một số lý do. Ví dụ, không có hiệp ước giữa hai bên chúng ta, và chúng ta đã không ký bất cứ điều gì, nhưng chúng ta làm những gì chúng ta đã nói. Bọn đế quốc, kể cả con chó săn của Mỹ, Hoàng thân Souvanna Phouma, không làm những gì họ đã nói.
Những điều, chẳng hạn như, tổ chức một chính phủ liên minh, thì tốt. Nhưng các ông cần phải chuẩn bị cho các thứ khác. Mục đích của việc tổ chức một chính phủ liên minh là để tiêu diệt chính phủ liên minh.
Kaysone Phomvihane: Đúng vậy.
Mao Trạch Đông: Một chính phủ liên minh vĩnh viễn? Không có lý do để tin điều đó.
Mao Trạch Đông: Ở Việt Nam, hoặc Campuchia, hoặc Thái Lan, hoặc Miến Điện, tất cả đều như thế. Bây giờ các lực lượng du kích tại Miến Điện và Thái Lan đã có được một số phát triển, mặc dù quy mô không lớn. Lực lượng du kích là một trường học để đào tạo cán bộ. Tầng lớp tư bản sẽ không bao giờ đào tạo cán bộ cho chúng tôi.
Kaysone Phomvihane: Mao Chủ tịch nói đúng.
Mao Trạch Đông: Lực lượng quân sự của [giới tư bản] muốn loại bỏ chúng ta. Điều đó tốt, và chúng ta sẽ chiến đấu. Nếu ông muốn chiến đấu, ông cần phải có lực lượng quân sự và lực lượng này có khả năng đào tạo cán bộ [cho ông]. Chúng ta nên nói rõ rằng chúng ta cần người dân và chúng ta cần binh lính cho lực lượng quân sự. Nhưng người dân và binh lính cần sự lãnh đạo của cán bộ, và không có lãnh đạo, họ bị phân tán.
….
Mao Trạch Đông: Trong lịch sử, chiến tranh chưa bao giờ kết thúc. Tôi nói với đồng chí Lê Duẩn lần tôi gặp ông ấy vừa rồi, với tôi dường như thế giới của chúng ta không có hòa bình. Đế quốc vẫn còn gây rối trên thế giới. Theo tôi, người dân ở các nước khác nhau, gồm cả những người ở các nước đế quốc, sắp nổi dậy. Một số đang gia nhập phong trào hòa bình, một số đang đánh trong các cuộc chiến tranh du kích, một số đang xem xét vấn đề, nhưng vẫn còn nhiều người khác chưa thức tỉnh. Người nào tin rằng có Cách mạng tháng Mười [Nga], cách mạng Trung Quốc, cách mạng Việt Nam, và cách mạng Lào, mà không có cách mạng xảy ra ở những nơi khác? Điều đó không thể.
Lâm Bưu: Bất cứ nơi nào có áp bức, bóc lột, [thì nơi đó] có cách mạng.
Mao Trạch Đông: Nếu không có cuộc cách mạng xảy ra ở những nơi khác, có nghĩa là chủ nghĩa Mác-Lênin lỗi thời. Lenin nói rằng chủ nghĩa đế quốc giết chết chủ nghĩa tư bản. Nếu không, chúng ta cần phải thay đổi nó để cho chủ nghĩa đế quốc thành chủ nghĩa tư bản. Đế quốc không cảm thấy rất thoải mái. Ông có thể nói rằng Nixon cảm thấy rất thoải mái không?
….
Mao Trạch Đông: Về [vấn đề] kinh tế và quân sự, ông có thể nói chuyện với những người này [đang ngồi ở đây].
Kaysone Phomvihane: Để chúng tôi báo cáo với Mao Chủ tịch, nhóm viện trợ kinh tế và viện trợ quân sự đã thực hiện công việc của họ. Chúng tôi đã gặp họ và đã có các cuộc thảo luận rất tốt. Đối mặt với tình hình mới ở thời điểm hiện tại, chúng tôi cũng yêu cầu Đảng Cộng sản Trung Quốc tăng cường ủng hộ và viện trợ cho chúng tôi.
Mao Trạch Đông: Vâng, miễn là ông yêu cầu. Nhưng ông phải yêu cầu, nếu không ai mà biết điều đó?
Kaysone Phomvihane: Vâng, chúng tôi đã yêu cầu.
Mao Trạch Đông: Ông đã yêu cầu, có nhiều cách giải quyết. Chắc chắn ông có thể nói chuyện với họ. Ông không cần phải lo lắng (cười và chỉ vào Khưu Hội Tác). Họ đang làm cách mạng.
Khang Sinh: Về mặt kinh tế, đồng chí Lý Cường phụ trách, cơ bản các vấn đề đã được giải quyết. Theo yêu cầu họ đưa ra, miễn là chúng ta có những gì họ cần, và miễn là chúng ta có lập trường giúp đỡ, về cơ bản các vấn đề có thể được giải quyết.
….
Kaysone Phomvihane: Chúng tôi rất mừng khi được gặp Mao Chủ tịch hôm nay. Chủ tịch đã thảo luận nhiều vấn đề quan trọng với chúng tôi hôm nay, gồm các vấn đề liên quan đến cuộc cách mạng Lào và các vấn đề liên quan đến cách mạng thế giới. Những lời nói của Mao Chủ tịch rất quan trọng cho việc chỉ đạo các cuộc đấu tranh cách mạng của chúng tôi.
Ghi chú:
1. Kaysone Phomvihane: (1920-1992) Tổng bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Lào (Đảng Cộng sản Lào) từ khi thành lập năm 1955 cho đến khi ông ta mất. Về phía Lào, những người tham gia buổi thảo luận này gồm: Sisavat, Saman Vignakhet, Khampang; những người tham dự phía Trung Quốc gồm: Lâm Bưu, Chu Ân Lai, Khang Sinh, Hoàng Vĩnh Thắng, Khưu Hội Tác, Phó Tổng tham mưu và là người đứng đầu Tổng cục Hậu cần Quân Giải phóng Nhân dân TQ, và Sheng Jian, Phó Trưởng Ban Liên lạc (?) Trung ương CSTQ.
2. Sisavat Keobounphan: sau là Phó Chủ tịch Lào.
Nguồn: Wilsoncenter.org
Người dịch gửi trực tiếp cho BVN.
