-Nền giáo dục ở Trung Quốc đang phát triển nhanhHoạt động giáo dục của Trung Quốc - ít nhất là ở các thành phố như Thượng Hải và Hong Kong - dường như phát triển cũng ngoạn mục như sự phát triển tới mức chóng mặt của nền kinh tế đất nước này, và còn tốt hơn nhiều nước tiên tiến khác.
Nhưng những gì đứng đằng sau thành công này?
Người ta đã phải kinh ngạc khi kết quả các kiểm tra toán, khoa học và kỹ năng đọc do Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển quốc tế thực hiện, mang tên Chương trình kiểm tra đánh giá sinh viên quốc tế (Pisa), được công bố.
Thượng Hải, tham gia lần đầu tiên, đứng đầu trong tất cả ba môn.
Người ta đã phải kinh ngạc khi kết quả các kiểm tra toán, khoa học và kỹ năng đọc do Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển quốc tế thực hiện, mang tên Chương trình kiểm tra đánh giá sinh viên quốc tế (Pisa), được công bố.
Thượng Hải, tham gia lần đầu tiên, đứng đầu trong tất cả ba môn.
Trong khi đó, Hong Kong vốn đã có kết quả tốt trong cả thập kỷ cuối cùng dưới sự điều hành của Anh Quốc, đã đạt từ loại tốt thành loại giỏi. Trong bảng xếp hạng toàn cầu, Hong Kong đứng thứ tư về đọc, thứ hai về toán học và thứ ba về khoa học.
Hai thành phố này của Trung Quốc - không có xếp hạng chung trên toàn quốc cho Trung Quốc - đã vượt xa các hệ thống giáo dục hàng đầu trên thế giới.
Hai thành phố này của Trung Quốc - không có xếp hạng chung trên toàn quốc cho Trung Quốc - đã vượt xa các hệ thống giáo dục hàng đầu trên thế giới.
Các kết quả của Bắc Kinh, còn chưa được phát hành, không được ngoạn mục như vậy. "Nhưng vẫn là cao", ông Andreas Schleicher, người đứng đầu cơ quan quản lý số liệu thống kê giáo dục và các chỉ số của OECD, nói.
Kai-Ming Cheng, Giáo sư Giáo dục tại Đại học Hong Kong, và là người tham gia chặt chẽ trong các cuộc thi kiểm tra tại Hong Kong và Thượng Hải, cho rằng các kết quả này là nhơ "sự toàn tâm toàn ý cho giáo dục mà không có được ở một số nền văn hóa khác".
Các kỳ thi đầy tính cạnh tranh
Hơn 80% học sinh trung học ở Thượng Hải tham gia học thêm sau giờ học chính. Họ có thể dành 3-4 giờ mỗi ngày làm bài tập ở nhà dưới sự giám sát chặt chẽ của cha mẹ.
Hơn 80% học sinh trung học ở Thượng Hải tham gia học thêm sau giờ học chính. Họ có thể dành 3-4 giờ mỗi ngày làm bài tập ở nhà dưới sự giám sát chặt chẽ của cha mẹ.
Sự chuyên cần đó cũng phản ánh kỳ thi tuyển sinh đại học cạnh tranh mãnh liệt như thế nào.
Trung Quốc đang thay đổi
"Không phải tất cả phụ huynh Trung Quốc là 'những bà mẹ hổ lửa"," Giáo sư Cheng nói. "Nhưng chắc chắn họ toàn tâm toàn ý lo cho việc giáo dục con cái mình."
Chắc chắn cả hai thành phố cởi mở và hướng ngoại này đã tin rằng giáo dục là rất quan trọng, và sẵn sàng áp dụng các thực hành giáo dục tốt nhất từ khắp nơi trên thế giới để đảm bảo thành công. Tại Hong Kong, giáo dục chiếm tới hơn một phần năm toàn bộ chi tiêu của chính phủ mỗi năm.
Chắc chắn cả hai thành phố cởi mở và hướng ngoại này đã tin rằng giáo dục là rất quan trọng, và sẵn sàng áp dụng các thực hành giáo dục tốt nhất từ khắp nơi trên thế giới để đảm bảo thành công. Tại Hong Kong, giáo dục chiếm tới hơn một phần năm toàn bộ chi tiêu của chính phủ mỗi năm.
"Thượng Hải và Hong Kong là hai hệ thống giáo dục nhỏ, thực sự ở cấp thành phố tiểu bang, tập trung nhiều nhân lực, ý tưởng và nguồn lực cho giáo dục", Giáo sư Cheng nói.
Những đổi mới ở các thành phố này không được chia sẻ với các nơi khác tại Trung Quốc - kể cả Bắc Kinh, ông nói.
Dưới khẩu hiệu "thành phố hạng nhất, giáo dục hạng nhất", Thượng Hải thiết lập một cách có hệ thống việc tái trang bị phòng học, nâng cấp trường sở và đổi mới các chương trình giảng dạy trong suốt thập niên qua.
Họ bỏ hệ thống "các trường chủ chốt" vốn tập trung nguồn lực vào những sinh viên xuất sắc nhất và các trường học sinh giỏi. Thay vào đó nhân viên được đào tạo các phương pháp giảng dạy tương tác nhiều hơn và máy tính đã được đưa vào trường học.
Dưới khẩu hiệu "thành phố hạng nhất, giáo dục hạng nhất", Thượng Hải thiết lập một cách có hệ thống việc tái trang bị phòng học, nâng cấp trường sở và đổi mới các chương trình giảng dạy trong suốt thập niên qua.
Họ bỏ hệ thống "các trường chủ chốt" vốn tập trung nguồn lực vào những sinh viên xuất sắc nhất và các trường học sinh giỏi. Thay vào đó nhân viên được đào tạo các phương pháp giảng dạy tương tác nhiều hơn và máy tính đã được đưa vào trường học.
Các trường kiểu mẫu
Các trường học của thành phố nay là khuôn mẫu cho cả nước. Khoảng 80% học sinh tốt nghiệp phổ thông tại Thượng Hải lên học đại học so với mức trung bình trên toàn quốc là 24%.
Các trường học của thành phố nay là khuôn mẫu cho cả nước. Khoảng 80% học sinh tốt nghiệp phổ thông tại Thượng Hải lên học đại học so với mức trung bình trên toàn quốc là 24%.
Bí quyết thành công do đâu?
Trong khi đó, thành phố Hong Kong năng động bị buộc phải cải tiến giáo dục khi chuyển tới các khu vực rẻ hơn tại Trung Quốc đại lục vào những năm 1990. Sự tồn tại của nó như một trung tâm dịch vụ và quản lý cho Trung Quốc phụ thuộc vào việc nâng cấp kiến thức và kỹ năng.
Trong thập niên qua Hong Kong đã tập trung vào nâng cao chất lượng và thu hẹp khoảng cách hoặc "nâng tầng" cho tất cả học sinh, một báo cáo của Cơ quan tư vấn quản lý McKinsey cho biết.
Báo cáo mang tên “Làm thế nào làm cho Hệ thống trường học được cải thiện nhiều nhất trên thế giới tiếp tục tốt hơn lên” đã đánh giá hệ thống giáo dục Hong Kong là trong số tốt nhất trên thế giới.
Nhưng các trường ở Hong Kong đang trải qua một cải cách rất lớn khác, bỏ năm cuối của trung học và thay vào đó chuyển sang học đại học bốn năm kể từ năm 2012 để thích ứng với hệ thống giáo dục ở Trung Quốc.
Từ bỏ mô hình cũ của Anh là một canh bạc không ai biết nó sẽ đem lại kết quả gì về chất lượng.
Từ bỏ mô hình cũ của Anh là một canh bạc không ai biết nó sẽ đem lại kết quả gì về chất lượng.
Giáo viên hàng đầu
Tuy nhiên, Hong Kong tin rằng họ đã đặt được một nền móng vững chắc và bền vững.
Hong Kong, cũng giống Singapore, nay tuyển dụng giáo viên từ nhóm 30% những người đứng đầu số sinh viên tốt nghiệp đại học. Ngược lại, theo OECD, Mỹ từ trong nhóm 30% đứng cuối bảng.
Thượng Hải tuyển dụng giáo viên rộng rãi hơn. Nhưng nó đã là một nhóm có tuyển chọn.
Thượng Hải tuyển dụng giáo viên rộng rãi hơn. Nhưng nó đã là một nhóm có tuyển chọn.
Thượng Hải kiểm soát việc ai được sống và làm việc trong thành phố qua cơ chế "houkou" khét tiếng của Trung Quốc hay còn gọi là hệ thống hộ khẩu thường trú, chỉ cho phép những người giỏi nhất và sáng láng nhất trở thành cư dân có thể tiếp cận với thị trường công ăn việc làm và trường học.
"Trong hơn 50 năm, Thượng Hải đã tích tụ được nhiều tài năng, những người xuất sắc nhất trong số những người xuất sắc ở Trung Quốc. Điều đó đem lại cho họ một lợi thế rất to lớn", Ruth Heyhoe, cựu giám đốc Viện Giáo dục Hong Kong, và nay làm việc tại Đại học Toronto, nói.
Trẻ em di cư
Thượng Hải
- Thượng Hải đứng đầu trong bảng xếp hạng trường toàn cầu của OECD trong môn đọc, toán và khoa học
- Thành phố với 21 triệu dân, chiếm 1% dân số Trung Quốc và là thành phố tạo ra 12,5% thu nhập của cả nước
- 84% thanh thiếu niên tiếp tục học cao đẳng và đại học
- 80% học sinh học thêm sau giờ học chính
- Có hơn 200.000 người nước ngoài ở Thượng Hải, đặc biệt là từ Nhật Bản, Hoa Kỳ và Nam Triều Tiên
Ông Schleicher của Tổ chức OECD tin rằng đào tạo giáo viên đóng một phần vai trò trong sự thành công của Thượng Hải, với giáo viên ở các trường tốt hơn tư vấn cho giáo viên từ các trường học có hiệu suất thấp hơn để nâng cao trình độ và tiêu chuẩn chung.
"Điều gây ấn tượng về Thượng Hải là có sự đa dạng về kinh tế - xã hội khá khác biệt trong sinh viên, nhưng nó lại không thể hiện ở các kết quả Pisa của thành phố này", ông Schleicher nói.
"Một số người thậm chí còn gợi ý cho chúng ta là không đưa số lượng dân nhập cư khá lớn của Thượng Hải vào. Khoảng 5,1% dân số là người nhập cư từ các vùng nông thôn. Con cái của họ chắc chắn là cũng được tính vào kết quả đó", ông nói.
Năm ngoái, Thượng Hải tuyên bố là thành phố đầu tiên của Trung Quốc cung cấp giáo dục miễn phí cho tất cả các trẻ em nhập cư. Năm nay lần đầu tiên tại các trường công lập tiểu học học sinh nhập cư vượt xa số sinh ra ở Thượng Hải và chiếm tới 54% lượng học sinh nhập học.
Giáo sư Cheng đồng ý rằng kết quả Pisa phản ánh một mặt cắt rất rộng các thành phần xã hội. Tuy nhiên, phần lớn trẻ em nhập cư là dưới 15 tuổi - độ tuổi thực hiện các bài kiểm tra để so sánh quốc tế. Đây cũng là tuổi chuyển sang trung học.
"Nếu họ được phép học tại các trường trung học phổ của thành phố, kết quả sẽ rất khác," Giáo sư Cheng nói.
Ngay cả bây giờ "ở một mức độ nào đó, nơi sinh quyết định một phần rất lớn cơ hội thành công của giáo dục", ông Gu Jun, một giáo sư xã hội học tại trường đại học Thượng Hải, nói.
"Điều gây ấn tượng về Thượng Hải là có sự đa dạng về kinh tế - xã hội khá khác biệt trong sinh viên, nhưng nó lại không thể hiện ở các kết quả Pisa của thành phố này", ông Schleicher nói.
"Một số người thậm chí còn gợi ý cho chúng ta là không đưa số lượng dân nhập cư khá lớn của Thượng Hải vào. Khoảng 5,1% dân số là người nhập cư từ các vùng nông thôn. Con cái của họ chắc chắn là cũng được tính vào kết quả đó", ông nói.
Năm ngoái, Thượng Hải tuyên bố là thành phố đầu tiên của Trung Quốc cung cấp giáo dục miễn phí cho tất cả các trẻ em nhập cư. Năm nay lần đầu tiên tại các trường công lập tiểu học học sinh nhập cư vượt xa số sinh ra ở Thượng Hải và chiếm tới 54% lượng học sinh nhập học.
Giáo sư Cheng đồng ý rằng kết quả Pisa phản ánh một mặt cắt rất rộng các thành phần xã hội. Tuy nhiên, phần lớn trẻ em nhập cư là dưới 15 tuổi - độ tuổi thực hiện các bài kiểm tra để so sánh quốc tế. Đây cũng là tuổi chuyển sang trung học.
"Nếu họ được phép học tại các trường trung học phổ của thành phố, kết quả sẽ rất khác," Giáo sư Cheng nói.
Ngay cả bây giờ "ở một mức độ nào đó, nơi sinh quyết định một phần rất lớn cơ hội thành công của giáo dục", ông Gu Jun, một giáo sư xã hội học tại trường đại học Thượng Hải, nói.
Xã hội tại Thượng Hải và Hong Kong đang thay đổi nhanh chóng và với cả hai thành phố này đứng đầu có thể là một việc dễ dàng hơn là tiếp tục giữ được ở vị trí đó.
Cuộc đua giáo dục
---
-
- Hơn 700 học sinh vừa học, vừa… bịt mũi (DV).Một giáo viên ngược đãi bố mẹ chồng
-China's Next Revolution Is in Fitness NYT --China is hardly enjoying an athletic revolution of the people, but the foundation for one may be forming as the middle class grows richer.
