-Geoffrey Cain/Global PostLê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ
HỒ CHÍ MINH, Việt Nam - Bốn năm trước, tương lai Việt Nam sáng sủa hơn. Các chủ đầu tư và các nhà kinh tế tuyên bố rằng thị trường mới nổi của 86 triệu người sẽ phát triển thành một "con hổ châu Á", sẽ là quốc gia kế tiếp đạt được mức thu nhập trung bình bằng cách thu hút đầu tư từ nước ngoài.
Các công ty từng tìm kiếm lao động từ Trung Quốc đã đa dạng hóa vào Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, chú ý đến lực lượng lao động trẻ và rẻ tiền.
Và các công ty đa quốc gia như Intel và Samsung dẫn đầu cuộc cá cược khi họ xây dựng các nhà máy trị giá 1 tỷ Mỹ Kim và 670 triệu Mỹ kim ở trong nước.
Bây giờ, nền kinh tế đang quá nóng. Vẫn còn một khoảng cách xa đến sự sụp đổ thực sự. Tuy nhiên, nền kinh tế đá Việt Nam đã cho thấy dấu hiệu của các loại khó khăn từng gây nên phong trào Chiếm giữ (Occuppy) hiện nay trên toàn thế giới. Liệu sắp tới, mọi người sẽ chiếm lấy các đường phố của Hà Nội không ?
Các quan chức chính phủ đang tiến hành các biện pháp nhỏ mang tính thẩm mỹ để cắt giảm lạm phát và thâm hụt ngân sách.
Vào tháng Chín, lạm phát đạt mức 22% trong năm năm, mài mòn sức hút về lao động giá rẻ của Việt Nam đối với các nước Đông Nam Á như Malaysia và Campuchia.
Nếu các viên chức chính phủ còn nghiêm túc trong việc phục hồi niềm lạc quan đang chết dần, trước hết là họ cần phải kiểm soát sự thiếu thận trọng và bí mật của các công ty quốc doanh, những con vật quan liêu kếch xù đang phá hoại khả năng cạnh tranh của đất nước.
Những kẻ vạm vỡ này, được gọi chính thức là doanh nghiệp nhà nước (DNNN), trong quá trình hoạt động của mình đã đưa đẩy đến mức lạm phát cao nhất Á châu, làm cạn kiệt các đối thủ tư nhân, cạnh tranh sản xuất hơn.
Tại Việt Nam, các doanh nghiệp quốc doanh là trụ cột của nền kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa và điền thổ riêng tây của các cán bộ cộng sản ưu tú.
Hầu hết là lãng phí, tiêu thụ đến gần nửa số vốn mới có thể sản xuất tương đương với 1/4 GDP của nước này.
Gốc rễ của suy giảm của họ đã nảy mầm khi, từ năm 2007 đến 2010, các tập đoàn đã lợi dụng 100 tỷ USD mở rộng trong các cổ phiếu tín dụng trong nước để cho phép họ đầu tư không lợi nhuận vào các lãnh vực không chuyên môn, Edmund Malesky, một nhà kinh tế tại ĐH California tại San Diego lập luận.
Tín dụng rẻ, tạo ra một nhu cầu quá mức vượt quá sản xuất công nghiệp, khiến dẫn đến việc nâng giá ngay theo sau tình trạng giá cả thực phẩm và xăng dầu tăng cao trên toàn cầu.
Các chính trị gia bênh vực với các doanh nghiệp này, che chở họ khỏi những khó khăn của thị trường.
Trong một bằng chứng nổi tiếng nhất, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã từng tuyên bố Vinashin, một công ty đóng tàu có đặc quyền chính trị, như một mô hình để đưa Hà Nội đi vào nền kinh tế thế giới.
Sau đó, vào tháng 12 năm 2010, công ty này không trả nổi khoản vay trị giá 600 triệu USD từng được Credit Suisse dàn xếp.
Công ty đã tích lũy đến 4,4 tỷ USD nợ trong khi lạc lõng chuyển hướng kinh doanh ra bên ngoài chuyên môn của mình, như quản lý khách sạn và xe máy cùng các hoạt động khác.
Một tài liệu từ chính phủ cho vấn đề của Vinashin là do "thiếu năng lực".
Bốn tháng trước khi không trả được nợ, nhà chức trách đã bắt giữ cựu chủ tịch của nhóm, ông Phạm Thanh Bình, về những cáo buộc rằng ông đã sửa chữa sổ sách của công ty.
Tháng trước, chín người giám đốc điều hành của Vinashin đã chính thức bị buộc tội vi phạm các quy định của chính phủ, gây thiệt hại cho nhà nước 43 triệu.
Viện dẫn lý do gần phá sản này, Moody hạ điểm xếp hạng tín dụng của Việt Nam, một động thái làm gia tăng chi phí vay mượn trên thị trường quốc tế.
Hiện nay, cả công ty này và các khách hàng nhà nước quen thuộc vẫn không giao thiệp với các chủ nợ, và cũng không cho biết rõ ràng là khi nào hoặc họ có trả được nợ hay không.
Các chủ nợ không có khả năng để hành xử pháp lý tại hệ thống tòa án yếu kém của Việt Nam, đặc biệt là trong một đất nước mà họ cần thiện chí của các nhà chính trị để bảo đảm cho các giao dịch trong tương lai.
"Những doanh nghiệp quốc doanh này rất mạnh mẽ, và họ thường xuyên giao tiếp với các nhà lãnh đạo hàng đầu," kinh tế gia Malesky cho biết.
Vì sự thiếu minh bạch trong giao dịch từ những công ty này, các nhà phân tích lo ngại rằng những sụp đổ tương tự có thể sẽ nổ ra.
Thay vì di chuyển để hạn chế sự thái quá của các công ty, giới lãnh đạo lại tập trung vào việc tái cơ cấu, vốn chỉ tạo nên các trầy xước trên bề mặt của vấn đề. Họ giới thiệu một gói tăng lãi suất cho vay và kiềm chế tăng trưởng tín dụng.
Thế hệ trẻ em trong chiến tranh Việt Nam: phát triển chậm và kém may mắn
Nếu các nhà hoạch định chính sách muốn thúc đẩy đổi mới và tăng trưởng, ngoài việc cùng giảm tăng trưởng và tín dụng họ cần hướng nguồn vốn từ các công ty quốc doanh khổng lồ đến các công ty tư nhân cạnh tranh hơn.
Chiến lược này đã có hiệu quả ở Trung Quốc, nơi doanh nghiệp quốc doanh không còn hoàn toàn phụ thuộc vào chính phủ về tín dụng.
Việt Nam đã có luật lệ theo đúng các tiêu chuẩn quốc tế và hợp lý hóa việc thành lập các đối thủ cạnh tranh tư nhân để cho phép cho một số cải cách.
Vào cuối năm 2008, gần 5.000 doanh nghiệp quốc doanh đã được tổ chức lại, trong đó 3.400 được cổ phần hoá, một lối giải thích đưọc sử dụng để chỉ việc cho phép tư nhân được mua cổ phần.
Nhưng nhà cầm quyền đã thi hành pháp luật trong một phương cách lạc hậu và không thích hợp, ông Denny Cowger, luật sư thương mại tại Duane Morris, một công ty luật Hoa Kỳ với các văn phòng tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội cho biết.
Ví dụ như, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, đã ban hành một chỉ thị yêu cầu những công ty lớn phải thực hiện cổ phần hóa trong tháng 7 năm 2010, nhưng nhiều công ty đã không tôn trọng hạn định ấy.
Tuy nhiên, nhà lãnh đạo đã gửi một thông điệp rõ rệt đến Vinashin sau vụ không trả được nợ của họ, rằng bất chấp hậu quả chính trị, nhà nước sẽ không trả các khoản vay trị giá 600 triệu USD của công ty này, một điều ngược lại với chính sách trước đó của chính phủ. Các thông điệp này, về bản chất, là lời cảnh báo các doanh nghiệp quốc doanh khác rằng họ phải chịu trách nhiệm, mặc dù điều đó vẫn có nghĩa là chính phủ sẽ không trả nợ các khoản vay tiền ở châu Âu mà họ từng hỗ trợ.
Bằng cách thúc đẩy những cải tiến trong tính minh bạch và tinh thần trách nhiệm, Hà Nội có thể tiếp nối theo bước chân của các cường quốc như Trung Quốc và Hàn Quốc, hoặc có thể bị rơi vào giới hạn của đường mòn thu nhập trung bình ở Philippine và Malaysia.
Cho đến nay, các nhà lãnh đạo đã thành công trong việc tạo được nền kinh doanh ở Việt Nam trở nên không ngoan hơn, báo hiệu cho các nhà đầu tư rằng họ đang nghiêm túc về lộ trình đầu tiên.
Nhưng năm nay, họ sẽ cần phải tăng tốc độ cải cách doanh nghiệp quốc doanh để ngăn chặn các cơn lạm phát trong tương lai và ổn định được nền kinh tế.
Nguồn: Global Post-- Làm đẹp, sạch hơn hoạt động ngân hàng (NLĐ).
Thịt xông khói = Thịt lợn chết + thuốc trừ sâu
20111015-Lãi suất qua đêm liên ngân hàng lên 23%/năm - Thời báo Kinh tế Sài gòn
Một số chính trị gia có thể sẽ cần phải hy sinh quyền lực cá nhân của mình trong quá trình này, nhưng chỉ một thị trường mở và sáng tạo, thay vì một loại phong kiến, mới làm cho đất nước của họ phát triển và thịnh vượng hơn.
-Thuế nội địa 2015: trên 70% ngân sách nhà nướcThịt xông khói = Thịt lợn chết + thuốc trừ sâu
20111015-Lãi suất qua đêm liên ngân hàng lên 23%/năm - Thời báo Kinh tế Sài gòn
-- Vụ “đại gia” chạy án: Làm rõ “danh sách đen” (NLĐ).-- Bắt 24 đối tượng lừa đảo công nghệ cao (VTV) - Công bố thành lập thành phố Cam Ranh (Chinhphu)
-.Phương Tây hối hả chia nhau dầu mỏ Libya
-http://www.gettysburg.edu/academics/economics/char_weisehomepage/Whatstartsinflationtextwithgraphs10-01.pdf
-
Analysis: Is a winter of discontent on the way?LONDON (Reuters)- With the "Occupy Wall Street" movement going global and Middle East unrest stirring again, an autumn and winter of discontent looks increasingly likely.
-Trung Quốc, ASEAN thảo luận buôn bán bằng đồng nguyên - VOA -Trung Quốc đã xác nhận họ đang làm việc với 10 nước ASEAN để đạt thỏa thuận trao đổi buôn bán dựa trên đồng nguyên.
VIỆT NAM CẦN PHẢI TỈNH TÁO LẠI - CON HỔ CHÂU Á NÀY ĐANG KHỐN KHỔ VÌ LẠM PHÁT VÀ THAM NHŨNG.
-
VIỆT NAM NHÌN TRUNG QUỐC NHƯ THẾ NÀO
Bridget O'Flaherty/The Diplomat
Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ
Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ
Trong những tháng gần đây, tình cảm chống Trung Quốc đã gia tăng hơn và công khai hơn ở Việt Nam so với nhiều năm trước. Và, mặc dù các căng thẳng có thể đã được làm cho suy giảm qua thoả thuận tổ chức các cuộc thảo luận hai lần một năm để giải quyết sự khác biệt trên Biển Đông - và thiết lập một đường dây nóng giữa hai nước - một số lời lẽ bóng gió gần đây cho thấy mức độ mất lòng tin đã sâu xa đến mức nào.
Chắc chắn rằng, những tình cảm bùng phát gần đây hoàn toàn không phải là lần đầu tiên mà các biểu hiện ái quốc từng đe dọa sôi sục lên. Trong năm 2008, đã có một cuộc tranh cãi ngoại giao nhỏ giữa hai nước khi trên internet lan truyền một kế hoạch xâm lược Việt Nam giả của Trung Quốc, một kế hoạch tự nhận là để nhằm mục đích "đòi lại" những gì từng là truyền thống ở một nước chư hầu của Trung Quốc. Toàn bộ kế hoạch - 300.000 quân sẽ xâm nhập qua các biên giới phía Bắc và Nam Biển Đông - dù đã được chứng minh là vô nghĩa nhưng đã gây giận dữ ở Việt nam và đất nước này đã đưa ra một lời phản kháng với phía Trung Quốc.
Một mặt, chế diễu về cuộc xâm lược ấy, một thời thương đau đã phải chịu vài ngàn năm dưới ách đô hộ của Trung Quốc và đặt tên những người lãnh đạo cuộc nổi dậy chống xâm lược trên các đường phố đẹp nhất của mình. Nhưng nhiều người vẫn tự hỏi lý do tại sao Bắc Kinh, với Bức Vạn lý Trường thành của họ, lại không tháo gỡ các trang web đó xuống và trừng phạt các tác giả của trò lừa bịp ấy.
Và trong tháng qua, đã có thêm nhiều lời hô hào chiến tranh - lần này không phải từ các blog phá phách, mà từ một bài báo trên phương tiện truyền thông nhà nước. Tờ Toàn Câu thời báo, một tờ báo tiếng Anh của Trung Quốc, đã đăng tải một ý kiến khuyến nghị nên gây chiến với Việt Nam và Philippines. Đề xuất một cuộc giao tranh để có thể “đặt chúng vào đúng vị trí của mình”, bài viết lập luận: "Chúng ta không nên bỏ phí một cơ hội phát động một số trận đánh có quy mô nhỏ để có thể ngăn chặn những kẻ khiêu khích không đi xa hơn".
Bài báo viết tiếp ”Thật không may là mặc dù bị Trung Quốc đánh bại trong trận chiến Tây Sa năm 1974 và sau đó là Chiến tranh Trung-Việt năm 1979, những lời lăng mạ của Việt Nam về Biển Đông ngày nay vẫn chưa bị trừng phạt”, (Theo tài liệu, mặc dù thương vong rất cao, Việt Nam được nhiều người xem là bên chiến thắng trong cuộc chiến tranh ngắn ngủi, tàn bạo ở biên giới vào năm 1979).
“Hãy nhớ rằng ngoài Nhật Bản, Việt Nam là nước duy nhất trong khu vực dám thách thức lại quân sự Trung Quốc, vì vậy Trung Quốc không đơn giản là chỉ nghiền nát hoặc đối xử với Việt Nam như một đứa trẻ ", Jennifer Richmond, chuyên gia về Trung Quốc của Stratfor, một công ty tình báo tư nhân cho biết. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn tiếp tục ở thế thượng phong trong các mối quan hệ.
Trong khi đó, những cựu thù đã phát triển các quan hệ gần gũi hơn với Việt Nam. Các mối quan hệ nồng ấm hơn lên với Hoa Kỳ đã được chú ý nhiều nhất, nhưng không chỉ có một mình Hoa Kỳ. Ví dụ, vào ngày 18 tháng 8, Úc và New Zealand đã tổ chức một lễ tưởng niệm chung để kỷ niệm Ngày Long Tân. Một ngày, được gọi là Ngày Cựu Chiến Binh Việt Nam tại Úc, đánh dấu trận đánh lớn nhất giữa người lính Úc và Tân Tây Lan từng chống lại Việt Nam. Mười tám đồng minh và hàng trăm người Việt Nam đã thiệt mạng trong một cuộc chiến nổ súng ở một đồn điền cao su. Bây giờ, một phiên bản của đài thập giá kỷ niệm nguyên thủy đã được dựng ở đó, một trong hai đài kỷ niệm duy nhất của cả nước.
Đại sứ Úc, người cũng nhắc đến những người Viêt nam từng nằm xuống trong bài phát biiểu của mình, nói rằng sự kiện đó là bằng chứng của mối quan hệ gần gũi hơn giữa Việt Nam và Australia. Thực ra, thậm chí nhiều người Việt Nam còn trẻ không hề biết rằng Úc đã chiến đấu trong cuộc chiến được mệnh danh là chống Mỹ ở Việt Nam này.
Tuy nhiên, mối quan hệ với Trung Quốc vẫn còn cứng đầu gai góc. Biên giới giữa hai nước cuối cùng đã chỉ được phân định vào cuối năm 2008, trong khi các mối quan hệ chỉ mới được bình thường hóa trong năm 1990 sau cuộc chiến tranh biên giới năm 1979. Mặc dù hai nước chính thức xác quyết là một tình hữu nghị tuyệt vời và cùng chia sẻ lý tưởng (Việt Nam tuyùng quan sát cách thức Trung Quốc xử lý các tình huống "an ninh" trong nước với niềm quan tâm đặc biệt), khi có căng thẳng bùng phát, ngay cả những báo chi phát sóng từng lan truyền tình hữu nghị này cũng góp phần phản ứng.
Báo chí địa phương tại Việt Nam đã thực sự khui ra các bản tin về những hành vi "thù địch" của Trung Quốc trong việc cắt bỏ các cáp thăm dò từ một chiếc tàu khảo sát của Việt Nam - sự cố đã gây nên các cuộc biểu tình công khai bất thường trong khoảng 12 tuần ở Việt Nam - và Trung Quốc đã phản ứng với sự cay độc bất thường.
Các cuộc biểu tình đã diễn ra suốt 12 tuần tại Việt Nam, mặc dù một vài vụ xảy ra ở Sài Gòn, còn lại chủ yếu là ở trung tâm Hà Nội. Hầu hết các nhà phân tích và quan sát Việt Nam giải thích như một thông điệp gừi đến Trung Quốc, và là một phương cách làm giảm bớt cơn giận của công chúng về động thái của Trung Quốc ở Biển Đông.
Tuy nhiên, cho đến nay Hà Nội chỉ có thể đi đến mức ấy trong việc giữ khoảng cách với Trung Quốc - một mức độ mà Việt Nam hiểu rõ. Bất chấp tình cảm nghi ngại phổ biến, trong chính phủ cũng vẫn có một phe ủng hộ Trung Quốc, Doanh nghiệp Trung Quốc và thương mại hai chiều giữa hai nước đã phát triển đáng kể trong 10 năm qua. Trong khi đó, các đầu tư lớn của Trung Quốc tại Lào và tại phần còn lại của khu vực, cũng đã mang lại cho Bắc Kinh sức mạnh lớn hơn đối với khu vực, bao gồm cả với Việt Nam. "Sự việc ấy không chỉ thông qua những cám dỗ về tài chính ... mà còn từ những sáng kiến đầu tư ở các nước như Lào và Cam-pu-chia, từ đó đã gúp họ tận dụng được để có hiệu quả trong việc hoạch định chính sách giữa các nước láng giềng của Việt Nam", Richmond cho biết.
Một trong những đầu tư - lớn nhất và nhiều tranh cãi nhất - của Trung Quốc là các khu mỏ bauxite ở Tây Nguyên của Việt Nam. Đã có sự phản đối rộng rãi đến các đầu tư này, từ các nhà bảo vệ môi trường đến các quan chức chính phủ đã nghỉ hưu và những người bất đồng chính kiến. Ngay cả tướng Võ Nguyên Giáp, người cựu quân nhân đáng kính cũng đã tiếng phản đối.
Trong khi đó, mặc dù các hoạt động của đảng cầm quyền ở Việt Nam vẫn còn mờ đục đối với hầu hết các giới bên ngoài, rõ ràng là có đủ cả hai phe ủng hộ Trung Quốc và thân Mỹ. Theo Richmond, điều thú vị là "Phe ủng hộ Trung Quốc lại sẽ lên cao. Vì vậy, mặc dù đã che chắn chống lại Trung Quốc, phía Trung Quốc vẫn tiếp tục ở thế thượng phong.
Về cơ bản, hầu hết các nhà phân tích đồng ý rằng Việt Nam không thể tiếp tục gây khó chịu đến Trung Quốc mà không phải chịu những hậu quả về lâu dài. Nhưng với Việt Nam cũng vươn tới các đối thủ tiềm năng của Trung Quốc như Ấn Độ, bao gồm cả việc thông qua một thỏa thuận thăm dò dầu khí trong vùng Biển Đông, do đó, cũng có thể là Hà Nội đang phải học cách cân bằng với một Trung Quốc ngày càng đối kháng.
Nguồn: The Diplomat
