Giả thử, người đứng đầu một địa phương một hôm đẹp trời đi vi hành khắp các quán cà phê. Ông nổi giận khi thấy thanh niên không chịu đi làm việc mà cứ mải mê trong khói thuốc bên ly cà phê; bèn ra về và ban lệnh cấm khách ngồi uống cà phê quá hai tiếng! Xin nói ngay đây là một chuyện giả tưởng để bàn chuyện khác chứ không có địa phương nào ra lệnh kỳ quái như thế.
Cách “trị dân” của ông này chính là hình ảnh trái ngược của khái niệm Nhà nước pháp quyền và gọi cho đúng bản chất sự việc thì đây là “độc tài”, “độc đoán” dù thiện ý của nhà lãnh đạo này cũng đã rõ.
Một xã hội dân chủ sẽ giải quyết lợi ích cá nhân trong tương quan với lợi ích xã hội bằng một dạng hợp đồng, trong đó cá nhân chịu hy sinh một số quyền tự do nhất định, chịu bị ràng buộc bởi các quy ước chung để mọi người có thể chia sẻ nguồn lực xã hội một cách công bằng nhất.
Nếu thay cà phê trong ví dụ trên bằng ma túy chẳng hạn, rất dễ thấy mọi người trong cộng đồng sẽ đồng tình với điều luật cấm mua bán, sử dụng ma túy, ai vi phạm sẽ bị trừng phạt đích đáng. Nhưng tất cả phải được thể hiện trước tiên bằng ý muốn của cả cộng đồng thông qua các điều luật làm nền tảng cho việc điều hành của cơ quan công quyền. Lúc đó, luật pháp đứng trên tất cả, kể cả ông lãnh đạo địa phương vì nếu con ông vi phạm, cũng sẽ bị trừng phạt như một người dân thường.
Phần ở trên là trích từ một bài tôi viết và đã đăng trên TBKTSG (nhưng không đưa lên blog). Tình huống tưởng như giả tưởng nói trên nay đang diễn ra dưới nhiều dạng khác nhau và sự suy xét đúng sai cũng không hề đơn giản như tôi từng lập luận. Điều đáng ngạc nhiên là, nói một cách ví von, trước những tình huống như thế, dường như đa số ý kiến muốn có lệnh cấm uống café quá hai tiếng ngay chứ không cần đợi có luật lệ gì cả. Chắc mọi người nhớ ngay đến những ví dụ thời sự trong mấy tuần gần đây (từ việc cấm chơi golf, phân biệt sinh viên dân lập đến việc thu hồi sách thành ngữ kiểu mới).
Điều đó nói lên cái gì?
Thứ nhất, nó cho thấy hệ thống luật pháp ở nước ta hầu như đã mất tác dụng, người tôn trọng pháp luật một cách ngây thơ sẽ chịu thiệt thòi so với người lách luật. Người ta không còn tin vào sự công minh của pháp luật, sự tuân thủ luật lệ của giới có quyền hay có tiền. Chẳng hạn chuyện tuyển dụng công chức sẽ trở nên bình thường nếu việc thi tuyển thật sự công bằng, dựa vào năng lực của người dự tuyển, chứ không cần dựa vào loại trường tốt nghiệp. Nhưng thực tế đâu có như vậy, việc chạy chọt để kiếm một chân làm việc ở cơ quan nhà nước hầu như đã trở thành chuyện bình thường. Vì vậy, trong tâm lý con người, thôi thì nơi nào tạo dựng được sự công bằng tương đối nào đó cũng tốt hơn là không có, nơi nào tạo ra những rào cản để bớt kẻ chạy chọt cũng là chuyện đáng chấp nhận.
Thứ hai, người dân đang phẫn nộ trước những bất công trong xã hội và ai, điều gì giảm được chút bất công đó, dù bằng con đường không chính thống, đều đáng được hoan nghênh. Sự phẫn nộ của xã hội tạo ra những làn sóng dư luận và các quan chức, các cơ quan công quyền đôi lúc ứng xử dựa vào làn sóng dư luận này, chứ không hẳn dựa vào luật lệ. Người ta cố ý nhầm lẫn giữa nguyên tắc và sự việc cụ thể. Một số tờ báo cũng ứng xử theo cách đó.
Thứ ba, tình hình như thế là một điều đáng buồn chứ không có gì đáng “phấn khởi” cả. Như thể chúng ta tự đánh tụt hạng mình trên con đường xây dựng một xã hội văn minh. Chuyện truy bắt phù thủy chỉ xảy ra từ thời Trung Cổ và từ đó đến nay thế giới đã tiến những bước rất xa. Nếu đồng tình với cách ứng xử như thế, đồng nghĩa với một sự thụt lùi rất xa về nhận thức về một nhà nước pháp quyền, một sự chấp nhận giải quyết mọi việc dựa vào cảm tính và sức mạnh của đám đông.
Thứ tư, hậu quả của nó, nếu nhà nước không nhảy vào để giải quyết một cách dứt khoát chứ không phải là những phát biểu chung chung là rất lớn. Như con đường phát triển của hệ thống đại học ngoài công lập trong tương lai sẽ như thế nào đây khi xã hội, dưới sự “đầu têu” của một số cơ quan chính quyền, từ bỏ nó ngay trong trứng nước?
-- Bảo vệ nhân quyền là chính sách nhất quán của VN (TTXVN).
- Lê Trung Thành: Nhân chuyện ông Thăng, nghĩ về ngành giao thông vận tải — (Boxitvn).
Ông Hoàng Văn Phong được ông Nguyễn Thiện Nhân đánh giá cao: Ông Hoàng Văn Phong làm Phái viên Tư vấn cho Thủ tướng về KH&CN (TS 27-10-11) --
Về ông Đinh La Thăng: Bộ trưởng Đinh La Thăng: Nếu có thông tin ai tiêu cực, tôi đuổi ngay! (SGGP 28-10-11) -
- Điều hành kém: Quốc hội sẽ biểu quyết miễn nhiệm (Tầm nhìn). Nhà thầu Trung Quốc để chậm tiến độ nhiều dự án điện (SGTT 28-10-11) -- Yêu cầu ông Đinh La Thăng "trảm" ngay chủ thầu!
- Cấm chơi golf ngày nghỉ và những nhầm lẫn về pháp luật (TS 28-10-11)- Mở diễn đàn “Lắng nghe và trao đổi” (TT).
- Hà Nội nghiên cứu “riêng” phương án đổi giờ học, giờ làm (DT). – Hà Nội dự kiến không đổi giờ làm của cán bộ, công chức (TP). – Đại biểu Quốc hội nghi ngại về phương án lệch giờ (TQ). - Xe bus Hà Nội: Cụ già khó trèo, trẻ em khó chen (DV). – Hà Nội sẽ tăng tần suất một số tuyến buýt (VnMedia). – Nữ sinh bị chỉ trích vì phản ứng Bộ Giao thông.
-Dân khổ, bộ nhàn !
Phụ huynh - đối tượng lo lắng nhất nếu điều chỉnh lệch giờ học, giờ làm |
Bạn tôi gọi điện than rằng: Thế này thì dân khổ, bộ nhàn ông ơi!
Là mấy hôm nay báo chí ầm ầm nói về việc bộ giao thông vận tải đề xuất phương án lệch giờ làm việc …
Lệch thì lệch chớ sao, đó là biện pháp để bớt ùn tắc … sao dân lại khổ - tôi bảo!
Bạn tôi liền cáu: Ông cứ như người ở trên mây ! Để tớ nói cho mà nghe này! Tớ là dân đây, dân như tớ sẽ khổ đây! Nhiều năm nay tớ đã đi trước thời đại, bỏ xe máy, đi bộ đến cơ quan. Chứ sao ? chứ tình trạng này đến một lúc nào đó cả thành phố chỉ có cách đi bộ, chen chân nhau, mà chưa chắc đã đi được!
Tớ dậy từ 6 giờ, đi bộ đến cơ quan là 7 giờ, rửa ráy, ăn sáng xong là 8 giờ kém, tớ ung dung ngồi vào bàn làm việc. Nếu làm việc 9 giờ, tớ còn một giờ chui vào đâu ? Nếu tớ đi bộ muộn thì hè phố đã đặc kín, xe cộ đã giăng kín, bụi bặm đã phủ kín … đi làm sao ?
Mà từ ngày tớ đi bộ, cơ quan cũng nhiều người làm theo, vừa rèn luyện sức khỏe, chống bệnh tật, lại vừa đỡ cho thành phố cái khoản ùn văn tắc, ô văn nhiễm! Đến cơ quan có vài cây số xe pháo làm gì!
Còn vợ tớ, đi làm kết hợp đón cháu, giờ thì sao, cháu tan lớp, ai trông, chẳng lẽ bắt đứa bé lên ba đứng chờ một mình ở giữa đường à ?
Con trai tớ nó đón vợ nó làm sao được khi hai vợ chồng làm lệch giờ vì chồng làm ở trung ương, vợ làm thành phố… Cả nhà tớ đã loạn cả lên, khổ không !
Đó là chưa kể làm đảo lộn cái giờ sinh học, cái giờ mà chúng ta đã quen cả trăm năm nay …
Hoàn cảnh riêng gia đình cậu – tôi bảo!
Riêng ư, cả triệu người giống tớ đấy!
Còn cậu nói dân khổ mà bộ thì nhàn là nhàn sao ?
Chẳng nhàn ư ? Cái giải pháp này đã có sẵn, người ta ( TP Hồ Chí Minh) đã nghĩ ra từ lâu, mà người ta không làm được. Giải pháp đã có sẵn, không phải nghĩ, không nhàn sao. Nếu đề xuất này cấp trên đồng ý, chỉ ra một văn bản là xong, kiểm tra thực hiện thế nào do anh khác lo …Thế lại không nhàn à!
Ừ, nghe cũng có lý đấy nhỉ!
Dân khổ …Bộ nhàn …!
Mà thôi, ta là dân, khổ quen rồi, khổ thêm một tý cũng chẳng sao, chớ cán bộ mà khổ thì …
Thì làm sao ?
Thì thì …!
Hà Xuân
- Bộ trưởng Đinh La Thăng: ‘Tôi sẵn sàng để Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm’ (VNN). – Bộ trưởng Đinh La Thăng: ‘Những gì tôi làm không mới’ (VNE). – Bộ trưởng Thăng có “ba đầu sáu tay” vẫn công cốc nếu… (VnMedia). – Nếu tôi là Bộ trưởng Đinh La Thăng… (GDVN). - Vụ Thứ trưởng Cao Minh Quang: UB Kiểm tra TƯ đang xem xét (LĐ). - Thanh tra vụ viện trưởng Viện KSND Quảng Trị “trẻ lại 4 tuổi” (TT). - Bí thư xã chỉ đạo đoàn thể giáo dục con gái ruột (VTC). - Ba điều kiện cho Bộ trưởng Thăng (VNN). – Bộ trưởng Đinh La Thăng: ‘Phải hy sinh lợi ích nhỏ’ (VNE). – Bộ trưởng Đinh La Thăng: “Ngành giao thông chưa có sáng kiến gì” (VnEconomy). – Bộ trưởng Thăng: “Đổi giờ làm chúng tôi rất áy náy…” (VnMedia). – Nữ sinh lên tiếng “phản ứng” Bộ Giao thông.
-Ba điều kiện cho Bộ trưởng Thăng VietNamNet Trước đề nghị lấy tăng thu từ dầu khí đầu tư cho giao thông của Bộ trưởng Đinh La Thăng, ĐB Trần Du Lịch sẵn sàng ủng hộ với ba điều kiện. Nhân thảo luận ngân sách tại QH chiều nay (28/10), Bộ trưởng Giao thông - Vận tải Đinh La Thăng đưa ra một đề ... Đề nghị Hà Nội và TPHCM xây dựng đề án hạn chế xe cá nhânDân Trí 'Mong người dân chia sẻ với ngành Giao thông'VTC Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng: Mong người dân hết sức chia sẻ...Thanh Niên VNExpress -Tuổi Trẻ -Đài Á Châu Tự Do
- ‘Ở Việt Nam thì đi bộ cũng tắc’ (VNE). – ‘Chỉ nên đổi giờ làm, giờ học theo hai nhóm’. – Hà Nội lùi thời hạn báo cáo về đổi giờ làm,học (TQ). – Chiếc áo… – (DLB). - 151 người chết trong 7 ngày vì tai nạn giao thông (TTXVN). Vẫn chưa đạt “chuẩn” của nhiều năm nay là 30 mạng/ngày, 1.000 mạng/tháng. - “Chưa lãnh đạo nào bị kỷ luật vì tai nạn giao thông” (PLTP).
- Hai giải pháp lớn cho ách tắc giao thông (TVN). – Tắc… giải pháp (TN). –“Tuyên chiến” với ùn tắc, tai nạn: Không thể nửa vời! (DT). – Xử lý nghiêm vi phạm đi sai làn đường trên các tuyến phố (LĐ). – Hà Nội lại bị thúc tiến độ hạn chế xe cá nhân (VnMedia).- Thu phí tự động ô tô vào trung tâm TP.HCM: Sai quy trình, chưa hợp luật(TN).
--------------
- ‘Ở Việt Nam thì đi bộ cũng tắc’ (VNE). – ‘Chỉ nên đổi giờ làm, giờ học theo hai nhóm’. – Hà Nội lùi thời hạn báo cáo về đổi giờ làm,học (TQ). – Chiếc áo… – (DLB). - 151 người chết trong 7 ngày vì tai nạn giao thông (TTXVN). Vẫn chưa đạt “chuẩn” của nhiều năm nay là 30 mạng/ngày, 1.000 mạng/tháng. - “Chưa lãnh đạo nào bị kỷ luật vì tai nạn giao thông” (PLTP).
- Hai giải pháp lớn cho ách tắc giao thông (TVN). – Tắc… giải pháp (TN). –“Tuyên chiến” với ùn tắc, tai nạn: Không thể nửa vời! (DT). – Xử lý nghiêm vi phạm đi sai làn đường trên các tuyến phố (LĐ). – Hà Nội lại bị thúc tiến độ hạn chế xe cá nhân (VnMedia).- Thu phí tự động ô tô vào trung tâm TP.HCM: Sai quy trình, chưa hợp luật(TN).
--------------
Vụ Cao Minh Quang: Bộ trưởng Y tế bác chuyện cấp dưới không tin ông Quang (Bee.net 28-10-11) -- Thứ trưởng Cao Minh Quang lại bị tố (TP 28-10-11)
Thứ trưởng Cao Minh Quang lại bị tố
- Nam bộ tiếp tục ngập nặng (TT). – Triều cường dâng ngập nhiều nơi (TN). – Người Sài Gòn ‘vật lộn’ với triều cường (VNN).
- Những ‘ốc đảo’ nơi rừng thẳm (VNN).
- Long Xuyên ngập lũ kéo dài do triều cường cao kỷ lục (TT). – Sóc Trăng: Triều cường lớn làm vỡ 162 đoạn đê bao, gây thiệt hại hơn 14 tỷ đồng (Tin tức).
- TP.HCM: Triều cường đạt đỉnh lịch sử, ngập nhiều nơi (TTXVN). – TP.HCM:Triều cường lớn nhất trong 50 năm (TQ). – Khổ trần ai với triều cường (NLĐ). – Tô Văn Trường: Bài học đắt giá về chống ngập lụt đô thị (TVN). - Tô Văn Trường: Bài học đắt giá về chống ngập lụt đô thị (SGTT).
- Những tấm lòng thơm thảo – (Cu làng cát). – Kế hoạch chuyển gạo lên đồng bào Rục đợt I.
- Trẻ em Việt Nam làm phim về chống hút thuốc lá – (VOA).
- Tự ý thanh lý 13 xe cứu thương với giá bèo! (PLTP). - GS Nguyễn Minh Thuyết: Y tế mà chỉ tính lợi nhuận là đuổi khách và tự giết mình! (PN Today).- Phong bì – các góc nhìn(VNE) - Nam bộ: triều cường bủa vây phố xá (TT). – Vỡ đê bao, hàng trăm hộ dân điêu đứng (VNN).-Nhận hối lộ trong khám chữa bệnh: Không dễ phân định (TT). – Nâng cao y đức: khó cũng phải làm(VOV).- Thêm người mắc ‘bệnh khủng khiếp’ ở Hải Phòng(VTC).- Bệnh tay chân miệng: Bộ Y tế đổ trách nhiệm cho báo chí (GDVN). – “Chạy” bệnh tay chân miệng theo dòng nước lũ(SGTT). - Phạt nặng bác sĩ lạm dụng xét nghiệm (VNE). - Tranh cãi xung quanh việc chữa bệnh TCM bằng nước ozone (LĐ). - Bé trai mọc lông, nổi vảy khắp người (DT). - Để nâng cao y đức, phải giải quyết nhiều vấn đề(VOV).
- Đừng để người bệnh mắc thêm bệnh tâm thần (TTCT).
- Phát hiện hóa chất cấm sử dụng trong cốm (TN).
- Bạc Liêu: Hoang mang vì những cái chết ‘bất chợt’ (VTC).
- Thế giới 7 tỷ người: Những góc nhìn đa chiều (DT).
- Nhiều loài ở VN đang cực kỳ nguy cấp (TP).
- Hàng loạt poster Việt Nam kêu gọi ngừng sát hại động vật (VNN).- Gã thợ săn khóc mèo rừng (NNVN). .- Sau cái chết của con tê giác cuối cùng: Đến lượt bò tót đối diện nguy cơ tuyệt chủng (LĐ). – Nỗi đau nhà khoa học (TTVH). – Phiếm: Bao giờ loài heo tuyệt chủng? (SGTT).
- Luẩn quẩn với… đinh tặc (NLĐ).
Người cao tuổi Việt Nam có thể trả góp tiền mua đất xây mộ - VOA -Một công ty thương mại của Việt Nam đang cung cấp dịch vụ trả góp cho người cao tuổi để mua đất xây mộ. Hãng thông tấn Đức trích tin tức đăng tải trên báo VietnamNet cho biết Hội người Cao tuổi Hà Nội đã loan báo về dịch vụ này tại một cuộc họp trong tuần này. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có loại hình dịch vụ này. Theo loan báo này, 500 suất đất nghĩa trang để mai táng tại Công viên Nghĩa trang Lạc Hồng Viên tại Hòa Bình được bán ưu đãi cho 500 cụ có nhu cầu thực sự và đăng ký sớm nhất, trong thời gian từ ngày 25/10/2011 đến 15/01/2012.
- -Vietnam elderly association offers instalment plan on graves DPA
Thứ trưởng Cao Minh Quang lại bị tố
- Nam bộ tiếp tục ngập nặng (TT). – Triều cường dâng ngập nhiều nơi (TN). – Người Sài Gòn ‘vật lộn’ với triều cường (VNN).
- Những ‘ốc đảo’ nơi rừng thẳm (VNN).
- Long Xuyên ngập lũ kéo dài do triều cường cao kỷ lục (TT). – Sóc Trăng: Triều cường lớn làm vỡ 162 đoạn đê bao, gây thiệt hại hơn 14 tỷ đồng (Tin tức).
- TP.HCM: Triều cường đạt đỉnh lịch sử, ngập nhiều nơi (TTXVN). – TP.HCM:Triều cường lớn nhất trong 50 năm (TQ). – Khổ trần ai với triều cường (NLĐ). – Tô Văn Trường: Bài học đắt giá về chống ngập lụt đô thị (TVN). - Tô Văn Trường: Bài học đắt giá về chống ngập lụt đô thị (SGTT).
- Những tấm lòng thơm thảo – (Cu làng cát). – Kế hoạch chuyển gạo lên đồng bào Rục đợt I.
- Trẻ em Việt Nam làm phim về chống hút thuốc lá – (VOA).
- Tự ý thanh lý 13 xe cứu thương với giá bèo! (PLTP). - GS Nguyễn Minh Thuyết: Y tế mà chỉ tính lợi nhuận là đuổi khách và tự giết mình! (PN Today).- Phong bì – các góc nhìn(VNE) - Nam bộ: triều cường bủa vây phố xá (TT). – Vỡ đê bao, hàng trăm hộ dân điêu đứng (VNN).-Nhận hối lộ trong khám chữa bệnh: Không dễ phân định (TT). – Nâng cao y đức: khó cũng phải làm(VOV).- Thêm người mắc ‘bệnh khủng khiếp’ ở Hải Phòng(VTC).- Bệnh tay chân miệng: Bộ Y tế đổ trách nhiệm cho báo chí (GDVN). – “Chạy” bệnh tay chân miệng theo dòng nước lũ(SGTT). - Phạt nặng bác sĩ lạm dụng xét nghiệm (VNE). - Tranh cãi xung quanh việc chữa bệnh TCM bằng nước ozone (LĐ). - Bé trai mọc lông, nổi vảy khắp người (DT). - Để nâng cao y đức, phải giải quyết nhiều vấn đề(VOV).
- Đừng để người bệnh mắc thêm bệnh tâm thần (TTCT).
- Phát hiện hóa chất cấm sử dụng trong cốm (TN).
- Bạc Liêu: Hoang mang vì những cái chết ‘bất chợt’ (VTC).
- Thế giới 7 tỷ người: Những góc nhìn đa chiều (DT).
- Nhiều loài ở VN đang cực kỳ nguy cấp (TP).
- Hàng loạt poster Việt Nam kêu gọi ngừng sát hại động vật (VNN).- Gã thợ săn khóc mèo rừng (NNVN). .- Sau cái chết của con tê giác cuối cùng: Đến lượt bò tót đối diện nguy cơ tuyệt chủng (LĐ). – Nỗi đau nhà khoa học (TTVH). – Phiếm: Bao giờ loài heo tuyệt chủng? (SGTT).
- Luẩn quẩn với… đinh tặc (NLĐ).
Người cao tuổi Việt Nam có thể trả góp tiền mua đất xây mộ - VOA -Một công ty thương mại của Việt Nam đang cung cấp dịch vụ trả góp cho người cao tuổi để mua đất xây mộ. Hãng thông tấn Đức trích tin tức đăng tải trên báo VietnamNet cho biết Hội người Cao tuổi Hà Nội đã loan báo về dịch vụ này tại một cuộc họp trong tuần này. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có loại hình dịch vụ này. Theo loan báo này, 500 suất đất nghĩa trang để mai táng tại Công viên Nghĩa trang Lạc Hồng Viên tại Hòa Bình được bán ưu đãi cho 500 cụ có nhu cầu thực sự và đăng ký sớm nhất, trong thời gian từ ngày 25/10/2011 đến 15/01/2012.
- -Vietnam elderly association offers instalment plan on graves DPA
Nguyễn Thị Hậu: Cẩn thận khi khai thác di sản văn hoá (DNSG 10-9-2010) ◄
Tác giả phi hư cấu bị 'ăn cắp' và chưa được bảo vệ (eVan 28-10-11)
Cùng Trần Dần "rong ruổi ngã ba mùa" (phongdiep 28-10-11)
Cõi đi về của nhà văn Kim Lân(TP 28-10-11)
Vài nét về GS. Hà Minh Đức (VHQN 28-10-11)
Dạy con tiếng quê: cần không? (SGTT 28-10-11) -- Rất cần
Nhiều đàn ông coi ngoại tình là 'chỉ số thành đạt' (VnEx 28-10-11) -- Bậy hết sức! Bậy hết sức!