Vùng Cảnh sát biển 1 : Bắt giữ hơn 9000 tấn than vi phạm

QĐND - Thực hiện đợt cao điểm phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại do Cục Cảnh sát biển Việt Nam phát động, thời gian qua, Vùng Cảnh sát biển 1 đã điều động 5 biên đội tàu cùng các lực lượng chức năng tiến hành tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, bám nắm địa bàn, đối tượng hoạt động trên tuyến biển Đông Bắc, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật. Ngày 6-11, biên đội tàu của Hải đội 102 bắt giữ hai tàu hàng mang số hiệu HD 2583 do Hoàng Văn Tấn, ở Hải Hậu, Nam Định làm chủ đại diện và tàu HD 1708 do Vũ Xuân Tỉnh, ở Thanh Hà, Hải Dương làm thuyền trưởng. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện hai tàu chở hơn 3000 tấn than cám không có giấy tờ, nguồn gốc hợp pháp.

Trước đó, cuối tháng 10-2011, lực lượng chức năng của Vùng cũng kiểm tra, bắt giữ 4 tàu hàng mang số hiệu HP 5058, NĐ 2412, QN 3365 và QN 6698 chở 6.120 tấn than cám các loại; chủ tàu đều không xuất trình được các loại giấy tờ để chứng minh nguồn gốc của số than trên. Toàn bộ số than bất hợp pháp trên bị tịch thu, tiến hành xử phạt vi phạm hành chính và bàn giao cho các cơ quan chức năng xử lý theo quy định của pháp luật.

Mạnh Thường

Vùng Cảnh sát biển 1  -Bắt giữ hơn 9000 tấn than vi phạm

- Than lậu hoành hành đất mỏ – Bài 1: Lãnh địa thổ phỉ (PLTP).

Ở TP Hạ Long có tám phường xảy ra tình trạng khai thác than trái phép. Trong ba năm, phường Hà Khánh có hai đời chủ tịch phường mất chức vì than lậu.

• Than lậu hoành hành đất mỏ - Bài 3: Cần sớm hình thành thị trường than cạnh tranh
• Than lậu hoành hành đất mỏ - Bài 2: Hợp thức hóa than lậu: Rất dễ!

LTS: Việc khai thác than thổ phỉ đã có tại Quảng Ninh từ khoảng 20 năm nay nhưng chỉ rộ lên thành một nghề béo bở từ khi than được xuất lậu qua Trung Quốc. Các hầm khai thác than lậu được các đại gia đầu tư chẳng khác nào hầm lò của các mỏ với lượng than khai thác mỗi lò lên đến hàng trăm tấn/ngày. Sức sống của than thổ phỉ vẫn dai dẳng.

Theo chân người dẫn đường tên M., chúng tôi vào lãnh địa than lậu ở Đèo Sen (phường Hà Khánh, TP Hạ Long, Quảng Ninh).

Lập liên minh lo lót

Trên đồi là một công trường than thổ phỉ. Đây là khu vực thuộc ranh giới quản lý tài nguyên của Xí nghiệp Thành Công, Công ty Than Hòn Gai. Trên đỉnh đồi, dưới tấm bạt dứa là miệng lò than có khung gỗ chống chung quanh. Một thanh niên đang ngồi canh chiếc máy tời. Mỗi khi có than lên, anh ta đổ ụp thành đống cạnh miệng lò. Gần đó là miệng lò khác. M. cho hay hai lò than này của H. “lý” thuộc dạng “khủng” nhất ở Đèo Sen với hàng chục thợ đào than làm việc suốt ngày đêm. Mỗi đêm, hai lò của H. “lý” cho ra chừng 200 tấn than.

Gần đó là lò của D. “vàng”. Tại nơi tiếp giáp giữa khu xử lý nước thải và sườn đồi, dưới chân một cột điện cao thế là lò than thứ hai của anh ta. D. “vàng” cho biết lò than này khoét dưới chân cột điện nên phải “đánh nhanh rút gọn” để tránh làm đổ cột điện cao thế. Cả hai lò than của D. “vàng” đều khai thác hết công suất, thợ lò chia làm hai ca ngày và đêm, mỗi ca khoảng 10 người, đào tới đâu chống lò tới đó. Mỗi lò cho khoảng 50-60 tấn than/ngày. Thợ đào than “thổ phỉ” được trả công theo sản phẩm, trung bình 700.000 đồng/người/ngày.

Ở mé đồi đối diện là hai lò than của T. “què” và A. “đôi” nằm sâu trong thung lũng. Khuất trong khu vườn dưới chân đồi là ba lò quy mô của ông H. “thủy”. Còn lò của C. “thông” thì đào ngay sát hồ nước thải. Tính sơ, trên quả đồi có tới gần 20 lò than. Than ở khu Đèo Sen thuộc loại cám bóp (có thể lấy tay bóp than vụn ra) nhiệt cao, bán tại miệng lò cũng được 1,4 triệu đồng/tấn.

D. “vàng” cho biết ở đây các chủ lò liên kết ngầm thành dạng “liên minh hợp tác xã”. Tùy theo số lò, họ đóng tiền cho “trùm” đi “quan hệ” tìm sự bao bọc để yên ổn làm ăn, mỗi lò chừng 60-80 triệu đồng. Nếu không bị phá lò, mỗi tháng chủ lò kiếm bạc tỉ dễ như chơi.

Lò than thổ phỉ kiểu lò xiên tại Hoành Bồ. Ảnh: HUY HOÀNG

Tràn lan lò thổ phỉ

Không chỉ có khu Đèo Sen, tại khu 5, khu 2 (phường Hà Khánh), tình trạng khai thác than trái phép cũng nhức nhối không kém. Ông Nguyễn Tuấn Minh, Chủ tịch UBND phường, cho biết: Chính quyền biết rất rõ việc khai thác than trái phép và đã triển khai nhiều biện pháp ngăn chặn, lên phương án triệt phá lò. Tuy nhiên, nạn khai thác than trái phép không hề suy giảm. Trong ba năm, Hà Khánh có hai đời chủ tịch phường mất chức vì than lậu.

Tại địa bàn TP Hạ Long có tám phường xảy ra tình trạng khai thác than trái phép, tập trung ở Hà Khánh, Hà Tu, Cao Xanh, Hà Lầm, Cao Thắng… Thậm chí ngay tại vùng lòng hồ Yên Lập, nạn khai thác than trái phép cũng ngang nhiên diễn ra.

Khi chúng tôi đi vào khu vực này, trong các con đường nhánh dễ dàng nhận ra những lò than thổ phỉ dưới tấm bạt xanh ẩn trong khu dân cư. Bên đường, đội ngũ “chim lợn” chia nhau cảnh giới. Thỉnh thoảng lại có một chuyến xe ô tô chở than đi ra, thản nhiên vượt qua barie chốt chặn. Theo xác định của cơ quan chức năng, tại hai phường Đại Yên và Việt Hưng ở vùng hồ Yên Lập có tới hàng chục lò than thổ phỉ. Việc khai thác trái phép đã khiến đất rừng ven hồ bị cày xới tan nát, có nguy cơ sạt lở và ô nhiễm. Từ đầu năm tới nay, TP Hạ Long đã triệt phá hơn 800 lượt lò thổ phỉ nhưng chỉ ít ngày sau đâu lại hoàn đó.

Tại các xã Bằng Cả, Quảng La, Tân Dân (huyện Hoành Bồ), hoạt động khai thác than trái phép cũng hết sức ồn ào. Nhiều khoảng rừng đã bị tàn phá để mở đường và đào lò. Tại huyện Đông Triều và TP Uông Bí, tình trạng khai thác than trái phép cũng rất nhức nhối. Thậm chí, than tặc còn tấn công cả vào rừng Yên Tử.

Khai thác kiểu đại công trường

Theo Đại tá Nguyễn Thế Bình, Chánh văn phòng Công an tỉnh Quảng Ninh, từ năm 2006, việc khai thác kinh doanh than trái phép diễn biến hết sức phức tạp. Trùm than thường tấn công vào những vùng thuộc ranh giới quản lý của các mỏ nhưng phía trên có nhà dân sinh sống. Việc quản lý than ở vùng này do chính quyền chịu trách nhiệm, DN than chỉ hỗ trợ về phương tiện, kinh phí. Tuy nhiên, do việc quản lý có phần lơi lỏng nên than tặc nở rộ như nấm sau mưa. Không chỉ khai thác hầm lò, họ còn mua hoặc thuê đất của các hộ dân trong vùng có than rồi ngang nhiên khai thác kiểu đại công trường.

Cuối năm 2010, một nhóm than tặc đã mua, thuê lại vườn đồi của một số hộ dân tại tổ 9, khu 7, Hà Tu để khai thác than trái phép. Cả một vạt đồi bị khoét sâu tạo thành một vách đất đá lổn nhổn dựng đứng. Dưới chân, một moong (hố) than rộng 2.000 m², sâu 10 m như một hố bom khổng lồ. Khu vực này nằm trong ranh giới quản lý tài nguyên của Công ty Than Núi Béo nhưng thực tế đất đai nằm trong vườn nhà các hộ dân. Dù DN đã có văn bản kêu cứu nhưng đến đầu tháng 7-2011, khi một lượng than lớn đã bị lấy đi, chính quyền TP Hạ Long mới chặn đứng được tình trạng này.

Mới đây, tại xã Tân Dân (huyện Hoành Bồ) lại lộ diện hai moong than giữa rừng phòng hộ hồ Yên Lập. Hàng chục hecta rừng đặc dụng đã bị đốn hạ để bốc xúc đất đá, khai thác than trái phép và mở đường vận chuyển than. Đó là một đại công trường khai thác than lộ thiên rộng hàng chục ngàn mét vuông. Khu vực này nằm trong ranh giới quản lý tài nguyên của ba xí nghiệp ngành than nhưng phía trên là rừng thuộc kiểm lâm và chính quyền xã Tân Dân. Từ đầu năm 2011, Xí nghiệp Than Hoành Bộ (Công ty Than Uông Bí) phát hiện các đối tượng đưa máy móc vào khu vực phá rừng đào bới than nên đã có văn bản đề nghị chính quyền có biện pháp ngăn chặn. Tuy nhiên, sau những cuộc kiểm tra xử lý, rừng vẫn tiếp tục bị hạ, đại công trường than thổ phỉ vẫn tiếp tục khai thác.

Dịp tết Canh Dần 2010, hàng chục trùm than lậu đưa gần 30 máy xúc cùng hàng chục ô tô ngang nhiên khai thác than trái phép tại ranh giới quản lý của Công ty Than Mạo Khê (huyện Đông Triều). Trước đó, các nhóm than tặc đã góp tiền dạng “công ty”, nhóm nào ít nhất cũng vài trăm triệu đồng, thậm chí nhóm của trùm Sinh “ma” đã đóng 3,9 tỉ đồng mua các mảnh đất đồi chờ tới dịp tết đồng loạt ra quân. Từ ngày 13 đến 17-2-2010, nhóm than tặc đã ồ ạt khai thác tại 15 điểm lộ vỉa, lấy đi hơn 28.000 tấn than khai nguyên trị giá gần 17 tỉ đồng.

HUY HOÀNG

Kỳ tới: Các chiêu hợp thức hóa than lậu
Nhiều chiêu thu gom và hợp thức hóa than lậu, thậm chí có cả hóa đơn để “giải cứu” khi cần trong khi chính quyền và DN than cứ đùn đẩy việc quản lý.

- Than lậu hoành hành đất mỏ – Bài 2: Hợp thức hóa than lậu: Rất dễ! (PLTP).-

Nhiều chiêu hợp thức hóa than lậu nhưng việc xử lý thì chính quyền và doanh nghiệp than cứ đùn đẩy nhau.

• Than lậu hoành hành đất mỏ - Bài 3: Cần sớm hình thành thị trường than cạnh tranh
• Than lậu hoành hành đất mỏ - Bài 1: Lãnh địa thổ phỉ

Tại Quảng Ninh, các bãi xuất lậu than tập trung chủ yếu tại khu vực Làng Khánh, Hoành Bồ, Mạo Khê, Cẩm Phả… Tuy nhiên, Công an tỉnh Quảng Ninh xác định điểm tập kết than lậu lớn nhất lại tập trung ở huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng). Các bãi than chạy suốt từ bến Rừng tới cầu Đá Bạc rồi than được rót lên tàu xuất đi Trung Quốc.

Một bộ hóa đơn quay vòng nhiều chuyến

Bò qua con đường đất trồi sụt, chiếc xe vào tới bãi bên bờ Cửa Lục (Quảng Ninh), đổ ụp than xuống rồi phóng vụt đi. Tại bãi than, máy xúc lập tức vục gầu đưa than xuống chiếc sà lan loại nhỏ đậu sát mép sông. Sau khi đầy hàng, chiếc sà lan chạy ra giữa dòng, cặp vào chiếc tàu vận tải đang buông neo. Gom chừng vài ba đêm, tàu đủ lượng than chừng 2.000 tấn thì nhổ neo. Chỉ riêng ở khu Hà Khánh, Cao Xanh cũng khó mà đếm xuể mỗi đêm có bao nhiêu chuyến xe tải đủ loại chở than đi tiêu thụ. Than khai thác từ các công trường “thổ phỉ” của Đông Triều, Uông Bí, Hạ Long, Hoành Bồ, Cẩm Phả sau khi pha trộn sẽ được xe ô tô chuyển tới bãi tập kết chờ xuống tàu.

Một lái xe cho biết để đối phó với cơ quan chức năng, các chủ vận chuyển có sẵn hóa đơn, nếu bị bắt giữ trên đường, lái xe chỉ việc bỏ đi, chừng 30 phút sau sẽ có người mang hóa đơn hợp pháp tới giải cứu.

Theo Bộ đội Biên phòng Hải Phòng, các tàu than lậu có rất nhiều thủ đoạn qua mặt lực lượng kiểm tra. Những đầu nậu thường móc nối với các doanh nghiệp (DN) có chức năng kinh doanh than ở các tỉnh để hợp thức hóa chứng từ. Các tàu than lậu thường sử dụng một bộ hóa đơn quay vòng. Một bộ hóa đơn được sử dụng cho nhiều chuyến hoặc dùng cho nhiều tàu đồng loạt đi từ nhiều bến. Nếu tàu nào bị bắt thì sử dụng bộ hóa đơn đó để giải cứu.

Bộ đội biên phòng kiểm tra tàu than lậu. Ảnh: HUY HOÀNG

Đủ nguồn than lậu

Theo Đại tá Nguyễn Thế Bình, Chánh Văn phòng Công an tỉnh Quảng Ninh, lượng than xuất lậu qua biên giới chủ yếu có từ nguồn trong các mỏ của Vinacomin, số lượng than trôi nổi trong dân là không đáng kể. Tình trạng thông đồng, móc ngoặc giữa dân buôn lậu với bảo vệ mỏ, nhân viên giám định, thủ kho ngành than diễn ra khá phổ biến.

Năm 2009, công an bắt giữ hai xe ô tô tải hạng nặng thiết kế thêm ngăn chứa bí mật để lấy than tại mỏ Vàng Danh. Trước khi cân tĩnhbì, lái xe cho nước vào thùng, khi lấy than, nước được xả ra và đưa than vào. Việc gian lận này diễn ra thường xuyên và có sự tiếp tay của một số công nhân mỏ. Sau đó, vụ trộm 50 tấn than tại Công ty Than Nam Mẫu (Vinacomin) bằng cách hợp thức hóa chứng từ cũng bị phanh phui. Công an đã bắt giữ 19 người, đa số là nhân viên Công ty Than Nam Mẫu.

Ngoài ra, theo Công an tỉnh Quảng Ninh, Vinacomin quy định việc vận chuyển than do các đơn vị thuộc tập đoàn thực hiện giao tận nơi cho khách hàng ở “cuối nguồn” nhằm ngăn chặn việc các đơn vị lợi dụng việc trợ giá tuồn ra ngoài. Tuy nhiên, thực tế vẫn có một lượng lớn than tiêu thụ nội địa được các DN ngành than bán trao tay tại “đầu nguồn”. Sau đó số than này đến tay đầu nậu xuất đi Trung Quốc.

Điển hình như trường hợp Công ty Mai Trường (trụ sở tại Hải Phòng) được phép mua than của bốn DN. Lẽ ra các DN này phải giao than tại cảng Máy Chai (Hải Phòng) rồi mới giao cho Mai Trường nhưng họ lại giao thẳng cho Công ty Mai Trường tại Quảng Ninh, để rồi công ty này sang mạn cho các DN khác xuất đi Trung Quốc 400.000 tấn than, giá trị hơn 100 tỉ đồng.

Cũng theo các cơ quan chức năng, một trong những cách hợp thức hóa than thổ phỉ, than không rõ nguồn gốc là tuyệt chiêu “tận thu”. Công ty CP Tập đoàn Indevco của ông Đỗ Thành Trung (Trung “con”) từng tình nguyện xin dập tắt lửa cháy âm ỉ dưới đồi Cháy (đồi Mông Giăng) ở phường Cẩm Tây, thị xã Cẩm Phả. Tỉnh đã giao 100.000 m² mặt bằng đồi Cháy cho DN này bốc xúc đất đá, đồng thời tận thu than bên dưới.

Theo quy chuẩn bốc xúc đất đá và trữ lượng than có tại khu vực, tối đa Indevco chỉ thu được 200.000 tấn than. Thế nhưng theo Cục Hải quan Quảng Ninh, từ năm 2004 đến 2010, Indevco đã xuất khẩu tới 3,25 triệu tấn than, trong đó có 2,8 triệu tấn tận thu từ đồi Cháy, còn lại hơn 430.000 tấn mua từ Vinacomin. Cơ quan chức năng xác định Indevco đã khai khống nguồn đầu vào hơn 2,8 triệu tấn than xuất khẩu. Số than này thực chất là than trôi nổi không rõ nguồn gốc.

Đùn đẩy trách nhiệm xử lý

Vụ “than tặc” đưa phương tiện khai thác than trái phép kiểu đại công trường lộ thiên xảy ra tại tổ 9, khu 7, phường Hà Tu đã làm xôn xao dư luận vùng mỏ vào tháng 7-2011. Đây là khu vực thuộc ranh giới quản lý tài nguyên của Công ty Than Núi Béo nhưng phía trên là nhà cửa, vườn tược của các hộ dân. Từ cuối năm 2010, các trùm than thổ phỉ đã mua và thuê lại vườn đồi của dân đưa máy xúc, phương tiện vận tải vào bốc xúc đất đá lấy than. Tới đầu tháng 7-2011, khi vạt đồi bị khoét vẹt đi, dưới chân đồi đã bị đào thành moong than rộng 2.000 m² sâu hàng chục mét, TP Hạ Long mới tổ chức lực lượng san lấp, ngăn chặn.

Tại thời điểm đó, ông Đào Xuân Đan, Chủ tịch UBND TP Hạ Long, cho biết than nằm trong ranh giới của Công ty Than Núi Béo nên trách nhiệm thuộc về DN này. Chính quyền phường, TP chỉ có trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ chủ mỏ. Ngược lại, công ty căn cứ vào quy chế phối hợp ký giữa Vinacomin với UBND TP Hạ Long, khẳng định chính quyền phải chịu trách nhiệm. Từ tháng 4-2011, phát hiện tình trạng thổ phỉ than tại đây, công ty đã có văn bản đề nghị TP Hạ Long, phường Hà Tu có biện pháp xử lý ngăn chặn. Phường Hà Tu có lập biên bản xử lý nhưng không thực hiện biện pháp ngăn chặn triệt để nên “than tặc” tiếp tục đào bới, khai thác than tại lộ vỉa này trong nhiều ngày.

Tương tự cũng từng xảy ra việc tranh cãi trách nhiệm trong vụ cướp than tại vùng mỏ Mạo Khê dịp tết Canh Dần 2010. Theo Công ty Than Mạo Khê, khi phát hiện “than tặc” tập trung máy móc, DN này đã có văn bản gửi UBND huyện Đông Triều đề nghị huyện có biện pháp mạnh, kịp thời giúp công ty ngăn chặn. Tuy nhiên, lãnh đạo UBND huyện Đông Triều phủ nhận việc Công ty Than Mạo Khê có công văn kêu cứu. 15 điểm lộ vỉa “than tặc” khai thác thuộc ranh giới quản lý tài nguyên của Công ty Than Mạo Khê nhưng trên đó là nhà vườn của dân. Huyện Đông Triều cho rằng địa phương chỉ có trách nhiệm quản lý đất đai, còn trách nhiệm quản lý tài nguyên thuộc về chủ mỏ. Tuy nhiên, nếu căn cứ theo thỏa thuận về quản lý khai thác than giữa Vinacomin và UBND tỉnh Quảng Ninh thì trách nhiệm quản lý tài nguyên thuộc về UBND huyện và các xã, thị trấn!

Từ năm 2008, cửa khẩu Vạn Gia bị chặn, hầu hết các tàu than lậu đều đi vòng ra vùng biển Bạch Long Vỹ, sau đó chạy thẳng vào các cảng Kỳ Xá, Khâm Châu, Bắc Hải (Trung Quốc). Năm 2010, Công an tỉnh Quảng Ninh đã bắt giữ 10 vụ vận chuyển than qua biên giới. Lực lượng biên phòng Hải Phòng cũng bắt giữ không ít tàu than lậu trên vùng biển Cát Bà, Bạch Long Vỹ. (Theo tài liệu của Công an tỉnh Quảng Ninh)

HUY HOÀNG

Kỳ tới: Trị than thổ phỉ quá khó? Thật ra là đã có quy chế. Chính quyền và chuyên gia nói gì về giải pháp trị than thổ phỉ?

-Than lậu hoành hành đất mỏ - Bài 3: Cần sớm hình thành thị trường than cạnh tranh

“Có hay không các mỏ của Vinacomin cũng đang khai thác than theo kiểu thổ phỉ?”.

• Than lậu hoành hành đất mỏ - Bài 2: Hợp thức hóa than lậu: Rất dễ!
• Than lậu hoành hành đất mỏ - Bài 1: Lãnh địa thổ phỉ

Than thổ phỉ dai dẳng là do quy chế phối hợp giữa doanh nghiệp ngành than và địa phương không chặt chẽ? TS Nguyễn Thành Sơn, Giám đốc Công ty Than Sông Hồng, khẳng định: “Cái bất ổn nằm xa ngoài quy chế, nó ở trong cơ chế và trong tư duy quản lý ngành than”.

Quản chặt việc khai thác than trong mỏ

. Từ năm 2008, UBND tỉnh Quảng Ninh và Tập đoàn Than - Khoáng sản (Vinacomin) đã ký quychế phối hợp nhằm lập lại trật tự trong quản lý khai thác, kinh doanh than nhưng hiệu quả không cao. Theo ông, quy chế này có bất cập hay cơ chế quản lý than có gì không ổn?

+ Đã có lần tôi phát biểu tại hội nghị sơ kết quý III-2011 của Đảng ủy Vinacomin: Trước đây, Vinacomin thường nhấn mạnh nguyên nhân dẫn đến việc buôn bán than lậu qua biên giới là do có sự chênh lệch giá giữa than xuất khẩu và than tiêu thụ nội địa. Khi giá than tiêu thụ nội địa tăng lên gần bằng giá xuất khẩu thì hiện tượng khai thác than thổ phỉ cũng sẽ tăng lên mạnh hơn vì đầu ra bây giờ “ngon” hơn, mua và bán lậu than trong nước đơn giản hơn. Than thổ phỉ bây giờ có cơ hội hơn, còn Vinacomin thì lúng túng hơn. Đó là hậu quả của việc “đẽo cày giữa đường”.

Chúng ta phải giải quyết vấn đề tận gốc. Nếu không, có ký nhiều quy chế nữa cũng khó “ngủ yên”. Than thổ phỉ xưa nay vẫn được các phương tiện thông tin đại chúng gọi là hiện tượng. Cái gốc của những bất cập hiện nay của Vinacomin là mô hình tổ chức sản xuất và cơ chế quản lý.

Việc lập lại trật tự trong quản lý khai thác để xóa bỏ hiện tượng than thổ phỉ -quan trọng nhất là trong ranh giới mỏ. Ngoài ranh giới mỏ không có nhiều than. Nếu nơi nào đó, trong vườn nhà ai đó có than thì chắc cũng không đáng kể. Nhưng trong ranh giới mỏ mà lại khai thác than theo kiểu thổ phỉ thì rất nguy hiểm. Trật tự khai thác than trong ranh giới mỏ xưa nay có vấn đề.

Những thiết bị thu giữ từ các lò than thổ phỉ. Ảnh: HUY HOÀNG

Vấn đề đáng lo ngại là có hay không các mỏ của Vinacomin do buông lỏng quản lý kỹ thuật, do sức ép về tăng sản lượng để xuất khẩu cũng đang khai thác than theo kiểu thổ phỉ? Hiện tượng than thổ phỉ trong ranh giới mỏ biểu hiện như vi phạm thiết kế, chưa xây dựng cơ bản xong đã khai thác, thiết kế mỏ không dựa trên trữ lượng thực của than, bóc ngắn cắn dài, đào lò xây dựng cơ bản ít nhưng sản lượng khai thác nhiều, pha trộn để chất lượng than ngày càng giảm… Việc lập lại trật tự trước hết phải tập trung vào khâu thiết kế và khai thác than trong ranh giới mỏ theo kiểu thổ phỉ.

Cần đấu giá mua bán than

. Theo ông, phương án đấu giá quyền khai thác mỏ có phải là giải pháp ngăn chặn than lậu hữu hiệu?

+ Chưa phải. Việc đấu giá quyền khai thác than đối với các mỏ hiện đang hoạt động thì Luật Khoáng sản chưa cho phép. Tuy vậy, nếu được thực hiện thì việc này sẽ có tác dụng nâng cao hiệu quả kinh tế của các mỏ, giảm giá thành than, giảm tổn thất than, giúp cho các mỏ phát triển bền vững hơn chứ không phải là giải pháp ngăn chặn than lậu hữu hiệu.

Muốn lập lại trật tự trong quản lý khai thác và kinh doanh than, trước hết phải lập lại trật tự trong công tác quản lý. Bất cập nhất trong khâu quản lý hiện nay là cơ chế “xin-cho” được Vinacomin áp dụng thông qua cái gọi là kế hoạch phối hợp kinh doanh. Cơ chế phối hợp này đang thủ tiêu mọi động lực phát triển cũng như triệt tiêu mọi khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp, chỉ có lợi cho một nhóm lợi ích biết cách “xin” và có quyền “cho”.

Trước hết, tập đoàn - công ty mẹ phải thiết lập một thị trường than có cạnh tranh và tổ chức đấu giá mua than của các mỏ để cả người mua và người bán than được “đấu” với nhau một cách sòng phẳng.

.Cụ thể, việc triển khai đấu giá mua bán than nên thực hiện như thế nào?

+ Trước hết, Vinacomin phải làm tốt công tác quản lý nhu cầu than. Khi đã quản lý chặt được nhu cầu về than của nền kinh tế, Vinacomin sẽ dễ dàng thiết lập một sân chơi bình đẳng cho các công ty con khai thác và kinh doanh than của mình chóng lớn và khỏe mạnh. Sân chơi theo kiểu “kế hoạch phối hợp kinh doanh” của Vinacomin hiện nay chỉ làm cho những “đứa con khôn lỏi” trở thành hư.

Nếu không vì lợi ích nhóm, thay vì “phối hợp kinh doanh” theo kiểu xin-cho, Vinacomin cần tổ chức đấu giá mua than của các mỏ (giống như thị trường điện cạnh tranh của ngành điện) để đưa vào chế biến (nếu là than nguyên khai) hoặc cung cấp thẳng cho khách hàng (nếu là than sạch). Việc tổ chức một thị trường than cạnh tranh của Vinacomin dễ hơn nhiều so với tổ chức thị trường điện cạnh tranh của EVN. Tại sao chúng ta không làm?

Sau khi cân đối đủ lượng than cho nhiệt điện theo giá do Chính phủ kiểm soát, phần than còn lại sẽ được tiêu thụ trên cơ sở đấu giá bán.

. Xin cảm ơn ông.

Hai giải pháp của TP Hạ Long Tình trạng khai thác than trái phép tại khu vực diễn biến phức tạp, đặc biệt là vùng nằm trong ranh giới quản lý tài nguyên của mỏ nhưng có cư dân sinh sống ở trên. Hiện TP Hạ Long có chín phường có cư dân sinh sống đan xen trong vùng tài nguyên than. Các phường có than rất khổ, có khi cả tuần chỉ đi triệt phá than thổ phỉ chứ không có thời gian làm các công việc quản lý khác. Với các vụ khai thác than trái phép trong vùng xen kẽ dân cư rất phức tạp, chính quyền không thể dùng mìn phá hủy lò. Các máy xúc chỉ phá được từ miệng lò xuống một độ sâu không đáng kể nên “than tặc” có thể khôi phục lò chỉ trong thời gian ngắn. Ngoài ra, tình trạng nhiều hộ dân dưới đất vườn có than đã bán hoặc cho thuê để đào lò khá phổ biến. TP Hạ Long đang đề xuất biện pháp thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao cho ngành than quản lý khu vực, còn hộ dân thì cấp tái định cư đi nơi khác. Một phương án cũng đã được tính tới là những khu vực dân sống đan xen với ranh giới quản lý tài nguyên sẽ thực hiện di dân, khai thác tận thu trong thời gian nhất định sau đó hoàn nguyên tái thiết thành khu dân cư. ÔngVŨ VĂN HỢP,Phó Chủ tịch UBND TP Hạ Long HUY HOÀNG

TRỌNG PHÚ

 

Kiểm tra 15 toa tàu vận chuyển hàng trăm mét khối gỗ quý

QĐND - Sáng 9-11, tại ga Giáp Bát, quận Hoàng Mai, Hà Nội, các lực lượng chức năng và đại diện ga Giáp Bát đã tiến hành mở niêm phong kiểm tra 2 toa tàu chở gỗ trắc, gỗ hương thành phẩm..
-Số tử vong vì lũ lụt ở Việt Nam lên đến 100 người - VOA -Số tử vong vì lũ lụt trong vài tuần qua ở Việt Nam đã lên tới 100 người trong lúc những cơn lũ quét ở các tỉnh miền trung làm cho khoảng 30.000 người phải di tản.
- Thủy điện xả lũ “thần tốc”, hạ lưu biến thành biển nước (TN).  – Mưa lũ miền Trung: 24 người chết và mất tích (DT). 


- Thủy điện xả lũ, dân không kịp trở tay (VNE).
- Tỉnh Ninh Thuận công bố dịch tay chân miệng: Bộ Y tế vẫn… chờ (DV).
– Nhiều người chết, hàng trăm ngàn học sinh nghỉ học vì lũ (TP).
- Nhậu… chuột cống! (LĐ).
- Thảm sát thú rừng ở Vườn quốc gia Pù Mát (DV).
- Bí thư xã “biến“ 3 ha rừng thành… đất trang trại (PLVN).
- Huế: biển dữ đang “ăn” vào đất liền (TT).
- Kiến nghị Thủ Tướng xem xét lại dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A (SGGP).
- Ngập lịch sử tại Bangkok – bài học cho TP.Hồ Chí Minh: Bài 1: Đô thị lún, triều cường cao (LĐ).
- Chính phủ Thái Lan hỗ trợ tiền cho nạn nhân lụt Bangkok (GDVN).

- Vụ tai nạn làm 10 người chết: 2 ôtô cháy một cách kỳ lạ (DV).
- Nạn kẹt xe tác động thế nào đến não người? (VNN/WSJ).
- Hà Nội: Hơn 1 tháng liệu có “trảm” hết nhà siêu mỏng, siêu méo? (LĐ).
- Xe buýt 12 chỗ sắp hết thời? (TT).  – Hà Nội: Một tháng đuổi việc 31 lái, phụ xe buýt (DT).
- Khi tính mạng bị đặt cược trên đường (TVN).
- Nước mắt người điên (LĐ).
- Nhà vệ sinh thông minh: quá bất tiện (TT).
- Men trôi nổi thành rượu độc (TT).
- Phạm Xuân Nguyên: “Kẹo mút” hồn nhiên độc ác! (Bee).
- Chuyện “người giàu cũng khóc” ở Phú Mỹ Hưng (DT).
- Hà Tĩnh: Cầu khởi công 3 năm chỉ đóng một cái cọc (LĐ).