Thứ Hai, 5 tháng 11, 2012

Tham nhũng tràn lan, xử lý vụn vặt ; Tiết chế lòng tham hay tiết chế giáo điều?

-Tham nhũng tràn lan, xử lý vụn vặt (LĐ 4-11-12) -- Khen báo Lao Động đăng bài này.

Tham nhũng đã được nhận diện, điểm mặt ở các địa phương, song thực tế việc phòng, chống và xử lý còn rất hạn chế.

 

Đối thoại về thực trạng tham nhũng ở địa phương, chia sẻ kinh nghiệm, tìm giải pháp hữu hiệu…

Đó là mục tiêu của hội thảo bàn tròn PCTN khu vực  miền Trung - Tây Nguyên vừa diễn ra tại Đà Nẵng. Song giải pháp vẫn còn… loay hoay trong các kiến nghị.


 “Tham nhũng là vấn đề phổ biến và nghiêm trọng nhất - so với các vấn đề chất lượng giáo dục, tăng giá cả sinh hoạt, ô nhiễm môi trường và tai nạn giao thông… ở các địa phương hiện nay. Tuy vậy, sau 5 năm thực hiện Luật phòng chống tham nhũng (PCTN) kết quả vẫn chưa đạt tiêu chí đã đề ra…” Đó là nhận định chung tại hội thảo trước Đối thoại PCTN lần thứ 11 khu vực miền Trung - Tây Nguyên vừa diễn ra (trong 2 ngày 29-30.10) tại TP.Đà Nẵng. Đối thoại lần này cũng chỉ ra được “môi trường” để tham nhũng tồn tại, lây lan là sự thiếu công khai, minh bạch trong quản lý, điều hành xã hội của chính quyền. Vậy giải pháp nào để công tác PCTN đạt hiệu quả?...
Khắp nơi đưa hối lộ...

Chuyên gia quản trị cao cấp Ngân hàng thế giới (WB), ông James Anderson cho biết, tham nhũng là thực trạng tồn tại ở hầu hết các quốc gia, vấn đề là ít hay nhiều mà thôi. Với Việt Nam, tham nhũng đang là vấn nạn khá phổ biến. Kết quả điều tra doanh nghiệp (DN) của WB (năm 2009) ở 5 quốc gia gồm Indonesia, Philippines, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam cho thấy tình hình tham nhũng ở Việt Nam chỉ đứng thứ 2, sau Nga, với hơn 70% các DN thừa nhận là phải đưa hối lộ. Với người dân, những khiếu kiện liên quan đến đất đai gia tăng, và tham nhũng đang lan rộng. 

Trong đó trên 99% khiếu kiện vì giá đền bù thấp, gần 50% vì tái định cư không phù hợp, khoảng 45% vì quy hoạch treo… Ông James Anderson cũng đã chỉ ra “môi trường” để tham nhũng tồn tại và lây lan là sự thiếu công khai, minh bạch. Việc các nhà đầu tư, DN và nhân dân khó tiếp cận các thông tin, văn bản hành chính, quy phạm pháp luật liên quan đến việc quản lý, điều hành xã hội của chính quyền là điều kiện phát sinh tham nhũng. Các chính sách nhà nước “càng công khai minh bạch thì tham nhũng càng ít, và ngược lại” - ông James Anderson khẳng định.

Một nghiên cứu độc lập khác của ông Nguyễn Văn Thắng - GĐ Viện Nghiên cứu phát triển Châu Á Thái Bình Dương, ĐH Kinh tế quốc dân - ở 3 tỉnh, thành miền Trung cho thấy có 32%-53% người dân (ở Đà Nẵng, Nghệ An) chứng kiến việc phải đưa hối lộ cho quan chức nhà nước địa phương khi thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến khám chữa bệnh, xin việc làm, xin giấy phép xây dựng, làm “sổ đỏ” đất đai. Nghiên cứu trên 8.100 DN ở 63 tỉnh, thành của VCCI cũng cho thấy có đến 75% DN phải cần đến “quan hệ”, “bôi trơn” để được biết các chủ trương chính sách của nhà nước, chi hoa hồng để có được các dự án từ ngân sách. 

Kết quả điều tra, nghiên cứu của Cục chống tham nhũng - Thanh tra Chính phủ đối với gần 1.200 đại biểu HĐND, Ủy ban Mặt trận tổ quốc VN (MTTQ) ở 42 tỉnh, thành cả nước cũng cho thấy 44%-55,1% ý kiến các đại biểu cho rằng “tham nhũng hiện là vấn nạn phổ biến và nghiêm trọng nhất ở địa phương, đứng trước cả vấn nạn kém chất lượng giáo dục, tăng giá cả sinh hoạt, ô nhiễm môi trường và tai nạn giao thông”. 

Cũng từ khảo sát, nghiên cứu này có kết luận trên 50% các đại biểu HĐND, MTTQ ý kiến rằng các hoạt động hành chính ở địa phương không được công khai, minh bạch như kế hoạch đấu thầu mua sắm công, báo cáo quyết toán sử dụng các khoản đóng góp của nhân dân, cổ phần hoá DNNN, giá đền bù khi thu hồi đất, tuyển dụng cán bộ công nhân viên chức… 

… mới chạm đến tham nhũng vặt

Nhận định là vậy, nhưng thực tế công tác phòng chống, ngăn chặn tham nhũng ở các địa phương như thế nào? Tại Đà Nẵng, trong 5 năm thực hiện luật PCTN đã khởi tố… 8 vụ án liên quan đến tham nhũng. Song, phần lớn lớn các vụ án đều là các cá nhân có hành vi tham ô tài sản. Đến nay, 5 vụ đã kết thúc điều tra, 3 vụ đang xác minh có nội dung liên quan đến tham nhũng. 

Theo ông Phan Tấn Truyền - Chánh Thanh tra TP.Đà Nẵng, từ 2006 - 2011, Thanh tra TP đã tiến hành gần 1.000 cuộc thanh, kiểm tra trên lĩnh vực hành chính và chuyên ngành. Kết quả phát hiện nhiều sai phạm trong quản lý kinh tế, xã hội, kiến nghị thu nộp ngân sách 15 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi, huỷ bỏ 999 quyết định sai trái liên quan đến sử dụng đất, xử phạt hành chính 12,8 tỷ đồng. Nhưng chỉ có 2 vụ (3 đối tượng) phải chuyển cơ quan điều tra. 

Văn phòng Ban chỉ đạo PCTN Đà Nẵng cũng nhận được 98 đơn tố cáo, khiếu nại cán bộ nhà nước làm trái quy định, gây thiệt hại cho công dân. Nhưng kết quả xác minh thì không có căn cứ pháp lý minh chứng cho các tố cáo trên. Theo UBND TP.Đà Nẵng, trong 5 năm qua, TP này không có đơn tố cáo tham nhũng (?). Tương tự, tại TT-Huế, hàng năm, cơ quan Thanh tra, Văn phòng BCĐ PCTN nhận được hàng trăm đơn thư khiếu nại, tố cáo, tuy nhiên, kết quả trong 5 năm qua đã phát hiện, xử lý điển hình được… 2 vụ. Trong đó, 1 vụ liên quan đến sai phạm trong quản lý, sử dụng ngân sách của… kế toán Đội Quản lý đô thị huyện Phú Lộc, 1 vụ khác là hiệu trưởng và kế toán trường Tiểu học ở Hương Trà đã nhận án 2-3 năm tù mỗi người vì tội tham ô tài sản.

Tham nhũng ở địa phương được nhận định là phổ biến và là vấn đề nghiêm trọng nhất hiện nay, song với mức độ phát hiện, xử lý như vậy thì mục tiêu phòng ngừa, ngăn chặn, đẩy lùi tệ nạn tham nhũng sẽ còn xa vời.

Những con số 0 đầy quan ngại

Khảo sát, nghiên cứu của Cục chống tham nhũng - Thanh tra Chính phủ đối với 1.200 đại biểu HĐND, Ủy ban MTTQ ở 42 tỉnh, thành cả nước về công tác giám sát PCTN từ 2005-2012 đã cho ra những kết quả đáng giật mình: 

“Tỷ lệ dân nông thôn ở Việt Nam là 70%, nhưng tỷ lệ đại biểu HĐND sống ở nông thôn chỉ 11,5%. Trong khi đó, nhiều nội dung cần được công khai minh bạch, thì phần lớn lại diễn ra ở nông thôn, ví như giá đền bù khi thu hồi đất, sử dụng các khoản đóng góp của dân, tuyển dụng cán bộ công chức, viên chức...” - ông Nguyễn Văn Thắng, GĐ Viện Nghiên cứu phát triển Châu Á Thái Bình Dương.

“GĐ một DN nhà nước sử dụng sai mục đích tài sản trị giá hàng tỷ đồng, nhưng không bị truy tố về tội tham nhũng. Nguyên nhân vì vốn nhà nước chỉ chiếm bằng hoặc ít hơn 49% tài sản DN. Tài sản bị chiếm đoạt không bị coi là tài sản do tham nhũng mà có. Điều này lộ diện khiếm khuyết của Luật PCTN. Luật PCTN chỉ áp dụng cho lĩnh vực công. Ngoài ra, luật PCTN, Hình sự xem việc nhận hối lộ là tội phạm tham nhũng, nhưng đưa hối lộ lại không được quy định là tội tham nhũng; Luật chưa quy định hành vi hối lộ công chức nước ngoài, hoặc hối lộ công chức của tổ chức Quốc tế công. Luật chưa áp dụng cho chủ thể là 1 pháp nhân; chưa quy định về hành vi làm giàu bất hợp pháp...” - ông Hoàng Mạnh Chiến, nguyên Cục trưởng Cục CSĐT về tội phạm tham nhũng – C48, Bộ Công an.    

An Thượng ghi 

- Tiết chế lòng tham hay tiết chế giáo điều? (TVN). Vận động tiết chế lòng tham trong bối cảnh người dân đang bức xúc trước tham nhũng, lạm phát, bão giá... hoặc ông rất lạc quan, hoặc là rất hài hước.

Kỳ họp Quốc hội đang nóng, và nóng hơn nữa với lời kêu gọi 'tiết chế lòng tham' của đại biểu Đỗ Văn Đương.

Nghe ĐB Võ Thị Dung kêu gọi: "498 đại biểu và toàn bộ thành viên của Chính phủ sẽ tuyên hứa trước quốc dân đồng bào kể từ nay sẽ quyết tâm cao để hành động quyết liệt, đẩy lùi tham nhũng có hiệu quả và bản thân của mỗi đại biểu, mỗi thành viên Chính phủ sẽ không bao giờ phạm vào tội tham nhũng", rồi ông Đương: "Hãy dùng con mắt lương tâm của mình xem mình làm giàu bất hợp pháp đến mức nào, gây thiệt hại gì cho dân cho nước".

Tôi tin ông Đương chân thành, nhưng nghe xong chẳng biết nên... làm gì?

Cứ cho là lời kêu gọi của ông Đương thành công, chúng ta sẽ có cuộc vận động 'bớt tham' trong một tuần, một tháng hay trong một thời gian cụ thể nào đó; và (cứ cho là) cuộc vận động thành công, các cán bộ công chức sẽ 'tiết chế tham' trong một tuần một tháng hay trong một thời gian cụ thể nào đó.

Nhưng trên thực tế, lòng tham vẫn còn nguyên đó, nó ở sẵn trong bản chất con người, không thể mất đi. Có thể nó bị hãm lại trong một khoảnh khắc, nhưng qua khoảnh khắc đó nó lại bung ra. Chẳng có gì đảm bảo sau đợt vận động của ông Đương kết thúc, cái con quái vật 'lòng tham' lại không nhảy xổ ra ăn ngấu nghiến như cũ. Chưa nói đến chuyện sau cơn đói, cơn ăn 'trả bữa' của nó có khi còn kinh khủng hơn cả trăm lần.

ĐBQH Đỗ Văn Đương. Ảnh Lê Anh Dũng/VietNamNet

Lại (cứ cho là) ông Đương suy nghĩ và mong muốn thành thật, nhưng ý kiến của ông cũng lại nằm trong vô số những điều mà chúng ta đã quen nghe.

Bế tắc và tai nạn giao thông: "do ý thức của người dân".

Môi trường và văn hóa bị hủy hoại: "người dân cần có ý thức hơn".

Chấp hành luật lệ và nguyên tắc cộng đồng: "cần vận động người dân nêu cao ý thức".

...

Xin thưa, 'ý thức' là một phản xạ có điều kiện trên cơ sở hình thành của luật lệ và luật pháp, bản thân nó không thể tự sinh ra. Trong luật lệ làng xã xưa, nếu cô gái nào chửa hoang sẽ bị gọt đầu bôi vôi rồi thả trôi sông. Do lo sợ bị điều đó mà các cô phải tự 'ý thức' giữ mình. Còn bây giờ, nếu anh vi phạm pháp luật, anh đi tù. Do đó anh phải tự 'ý thức' tránh làm điều gì gây hại cho cộng đồng và người khác. Ở các nước phát triển, anh vứt rác ra đường, không phân loại rác bị phát hiện: phạt tiền. Đi quá tốc độ bị camera ghi lại: phạt tiền. Họ lo sợ bị phạt nên tự động phải có 'ý thức'. Hiểu đơn giản, 'ý thức'  trước hết là vì quyền lợi của chính họ, bảo vệ bản thân họ khỏi bị rắc rối, chứ đừng nói điều gì xa lạ.

Mong chờ sự ổn định xã hội bằng vận động ý thức là không đủ.

Ở sự kiện 'đổ cổng trường Thực nghiệm' cách đây vài tháng. Trong khoảnh khắc cánh cổng mở hé ra, đám đông ào lên, một người phụ nữ mang thai 7 - 8 tháng kẹt giữa đám đông hét thất thanh: "Thế này chết con tôi mất!" Tiếng hét đó sẽ còn day dứt lòng người rất nhiều. Đám đông đó về, chắc chắn lòng đầy trĩu nặng. Nhiều người không dám đến họp phụ huynh sau này, để cho người nhà họ đi thay.

Tôi tin nhiều người trong đó ngay từ ý nghĩ họ cũng không định xô đẩy dẫm đạp người khác, đặc biệt với một phụ nữ mang thai. Khoảnh khắc đó đã làm lòng tự trọng, lương tri... của họ tụt xuống số 0. Khi họ ở nhà đi xếp hàng từ nửa đêm, là họ có LÒNG TIN vào sự trật tự, rằng người đến sau tôn trọng người đến trước. Khoảnh khắc buồn ấy vỡ ra một điều: chẳng 'ý thức' nào áp dụng được cho một đám đông, mà chỉ có thể là những nguyên tắc, quy định cụ thể và khoa học mới tạo ra quy củ.

Chúng ta có quá nhiều lời trách móc dành cho 'ý thức' của người dân trong nhiều tình huống. Xin thưa: con người là đám đông đầy bản năng, và - như đã nói - bản chất số đông đã là hỗn loạn, lại thêm phần bản năng, trong đó có cả lòng tham. Chính vì vậy họ mới phải bầu ra những người lãnh đạo, họ mới cần những người có quản lý để kiểm soát và hướng dẫn đám đông vào sự ổn định. Việc của người được bầu là tìm phương pháp để mỗi cá thể phải kìm hãm tính bản năng của họ và tôn trọng luật lệ cộng đồng, chứ không chỉ việc kêu gọi họ 'ý thức'.

Đó chỉ là ngụy biện cho sự vô trách nhiệm hoặc năng lực quản lý yếu kém mà thôi.

Trở lại với cuộc vận động tiết chế lòng tham của ông Đương. Ông đưa ra ý tưởng trong bối cảnh người dân đang bức xúc trước tham nhũng, lạm phát, bão giá... hoặc ông rất lạc quan, hoặc là rất hài hước.

Ai cũng tham, ĐBQH Đương ạ. Ai cũng có 24h trong một ngày, có khoảng một tiếng trong ngày để lo đưa con đến trường và đi làm. Trong khoảng thời gian ấy, ai cũng hối hả lo con muộn học, bản thân muộn làm. Sếp trừ lương, đuổi việc. Họ phải bon chen, phải luồn lách, leo vỉa hè... phải dùng mọi cách để đi dù họ biết điều đó là phạm luật, là không văn minh. Nhưng họ buộc phải làm, đằng sau họ là gia đình, là cơm áo gạo tiền, là con cái học hành...

Nếu có thời gian xin các vị vào bệnh viện. Trước cửa phòng khám là muôn hình muôn vẻ cuộc đời: bon chen, giành giật, lừa đảo... Ở nơi đó 'lương tâm' 'ý thức'... này khác là những khái niệm xa xỉ.

Nhiều người buộc phải tham: tham thời gian, tham cơ hội, tham tiền, thậm chí tham dù vài cm đường để nhích bánh xe lên. Đừng đòi hỏi họ 'ý thức' lúc đó, vì họ còn phải sống. Đấy là với những người dân thường, với những lợi ích cũng cực kỳ thường; thì với những món lợi 'không thường' mà họ 'tiết chế' được mới là bất thường.

Trừ khi những người được họ bầu ra tìm được cho họ giải pháp, kiếm soát họ bằng kỷ cương; chứ không hô hào lương tâm suông; hay chống tham nhũng bằng lời hứa.

Tóm lại, điều người dân mong chờ nhất ở những người đại diện tiếng nói người dân là sự tỉnh táo, thẳng thắn 'chỉ mặt đặt tên' những vấn đề cụ thể, những tội danh cụ thể, những người chịu trách nhiệm cụ thể về tiêu cực, trong đó có tham nhũng mới mong thay đổi được điều gì đó.

Nếu không được thì cũng mong các vị bớt đổ lỗi và hứa hẹn, và cũng bớt hài hước đi cho. Nghĩa là trong chuyện này cũng cần... tiết chế vậy!

Hoàng Hường

Đủ kiểu trốn thuế (NLĐ 4-11-12)
Ông Bảy Nhị & bốn phép toán “làm quan” (ND 22-10-12) ◄
– Đỗ Đức: Ngẫm ngợi cuối tuần: “Cúi đầu làm ngựa đứa hài nhi” (TTVH).

Dân Hà Nội lo lắng vì kiến ba khoang (VnEx 4-11-12) -- Ông Trương Tấn Sang gọi nó là "kiến X"

- Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tự phê bình để tồn tại (Le Monde/ Thụy My).  – Đồng chí “X” có muốn anh hùng!?  (DLB).

- Phong Uyên – Chủ tịch nước đang tìm cách “chơi lại” Thủ tướng qua lá bài Quốc HộiTrần Giang – Hệ quả lớn nhất của Hội nghị 6: VUA Nguyễn Tấn Dũng (Dân Luận).  - Song Chi: Việt Nam, ngay cái vỏ ‘ổn định chính trị’ cũng không còn (Người Việt).
- Bá Tân: Chạy tội bằng nhận lỗi (Nguyễn Thông).

- Muôn kiểu lấn chiếm công viên ở Hà Nội (Petrotimes).
- Người dân, doanh nghiệp thở phào vì xe “đầu gấu” bị dẹp bỏ (DT).

- “Thành trì” Nho giáo và đàn ông ế vợ (TTVH). – “Trắng” gái xuân thì vì trào lưu lấy chồng Hàn Quốc(GDVN). – Hàng triệu nam giới Việt có nguy cơ… ế vợ (LĐ).
Mất cân bằng giới tính có thể gây họa cho dân tộc (ND 4-11-12) -- PTT Nguyễn Thiện Nhân, ngày đêm ưu tư về sự mất cân bằng giới tính, có những phát biểu chỉ đạo vô cùng quý báu, được đánh giá cao.
Mưu sinh mùa nước nổi (TN 4-11-12) -- Bài này hay!

Trắng đêm đi săn cùng “vua chuột” đất Bắc (NĐT 3-11-12)- Mặc cả sự tín nhiệm (TBKTSG).

- Vụ Hội đồng công luật công án Bia Sơn: Kiểm điểm trước dân, ba phụ nữ tham gia tổ chức phản động(CAND).

- Trung Quốc điều tra tin đồn về tài sản Thủ tướng Ôn Gia Bảo (DT).   – Trung Quốc điều tra tài sản Thủ tướng (VNN).

Tổng số lượt xem trang