Các cam kết bị phá vỡ
Dự án Trung tâm Thương mại và Cửa hàng miễn thuế tại cửa khẩu Tân Thanh được thực hiện bởi Công ty Liên doanh Phát triển Thương mại và Du lịch Lạng Sơn (PT TM và DL LS), từ năm 1999, trên diện tích hơn 3.000 m2 đất tại huyện Văn Lãng, Lạng Sơn.
Tuy nhiên, dự án chỉ hoạt động được khoảng 3 năm thì hai bên đối tác trong liên doanh (Công ty Good Wishes Development Ltd, Hồng Kông và Công ty TNHH Phượng Hồng) xảy ra mâu thuẫn, tố cáo lẫn nhau. Nội bộ lục đục đến năm 2008, chính vì vậy tháng 5.2008 UBND tỉnh Lạng Sơn đã có quyết định chấm dứt hoạt động của dự án và thu hồi Giấy phép đầu tư của liên doanh. Tuy nhiên, trước thời điểm giải thể liên doanh thì Công ty Good Wishes cũng đã tìm kiếm được một đối tác khác thay thế Công ty TNHH Phượng Hồng là Công ty Cổ phần Chữ thập đỏ Việt Nam (thuộc TW Hội Chữ thập đỏ). Tháng 10.2010, đại diện hai Công ty đã ký kết “bản thỏa thuận”, cam kết liên doanh thành lập “Công ty TNHH Phát triển Thương mại Lạng Sơn”. Tháng 2.2009 Hai Bên đã ký Hợp đồng Liên doanh theo quy định của Luật Đầu tư để tiếp tục triển khai dự án trên cơ sở hạ tầng của liên doanh trước đây và hai bên đã trình Sở kế hoạch và Đầu tư Tỉnh.
Trên cơ sở cam kết này, cả hai đối tác đều đã có văn bản gủi UBND tỉnh Lạng Sơn đề nghị chấp thuận liên doanh mới giữa Good Wishes và Công ty CP chữ thập đỏ VN để tiếp tục triển khai dự án Trung tâm Thương mại trước đây. Tuy nhiên, khi UBND tỉnh Lạng Sơn vừa có Quyết định thu hồi Giấy phép đầu tư của liên doanh cũ thì phía Công ty Good Wishes đã bội tín và phá vỡ cam kết liên doanh với Công ty Chữ thập đỏ Viêt Nam, đề nghị được thành lập công ty 100% vốn nước ngoài để triển khai dự án Trung tâm thương mại.
Trước sự thay đổi đột ngột này, Sở Kế hoạch và Đầu tư Lạng Sơn cho rằng,“khi chưa có ý kiến của Công ty Chữ thập đỏ Việt Nam về việc thay đổi hình thức đầu tư thì hồ sơ liên doanh thành lập liên doanh mới vẫn có giá trị pháp lý để xem xét giải quyết”. Còn phía UBND tỉnh Lạng Sơn cũng có thông báo cho hay,“các vấn đề mâu thuẫn, tranh chấp chưa thống nhất giải quyết, đề nghị hai bên đối tác liên doanh tự giải quyết nội bộ, nếu không tự giải quyết được sẽ đưa ra giải quyết tại tổ chức tòa án trọng tài theo quy định”.
Ưu tiên ngoại?
Để đảm bảo bình đẳng giữa các nhà đầu tư, UBND tỉnh Lạng Sơn còn có hai thông báo nêu rõ,“cơ quan chức năng sẽ thu hồi đất đã giao cho Công ty liên doanh PT TM và DL LS. Các nhà đầu tư có nhu cầu đầu tư dự án tại vị trí này đều có quyền đề xuất nhu cầu đầu tư nếu dự án đầu tư phù hợp vớái quy hoạch sử dụng đất và lĩnh vực đầu tư mà Nhà nước không cấm. Trong trường hợp nhiều hồ sơ đề xuất đầu tư, UBND tỉnh sẽ đưa ra các tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và tiến hành thẩm tra cấp Giấy chứng nhận đầu tư theo quy định” và “Giao Sở KH và ĐT thông tin hướng dẫn cho Công ty Good Wishes, Công ty CP chữ thập đỏ VN và các nhà đầu tư khác có nhu cầu đầu tư... lập dự án để lựa chọn, thẩm tra, trình UBND tỉnh cấp chứng nhận đầu tư.
Những tưởng, việc đầu tư trên là một cuộc đua bình đẳng giữa các Công ty thì cuối tháng 11.2010, Công ty Good Wishes đã bất ngờ được Ban quản lý khu kinh tế cửa khấu cấp Giấy chứng nhận đầu tư (100% vốn nước ngoài) để được thuê hơn 3.254m2 đất có dự án cũ.
Chưa nói đến việc đơn phương phá vỡ cam kết của Công ty Good Wishes trong vụ việc này thì cũng đã thấy rõ sự tiền hậu bất nhất của tỉnh Lạng Sơn. Tại sao Giấy phép đầu tư lại do Ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu cấp chứ không phải do UBND tỉnh cấp như tuyên bố trước đó? Quá trình cấp Giấy phép đầu tư đã không thấy được công khai tiêu chí lựa chọn, chấm điểm giữa các nhà đầu tư cùng nộp hồ sơ; Những nhà đầu tư bị loại cho đến nay vẫn chưa hết sững sờ và không hề được trả lời về lý do bị cho đứng ngoài cuộc của mình. Việc này không chỉ thể hiện việc đối xử thiếu công bằng giữa các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài mà có thể còn thất thoát tài sản của Nhà nước bởi giá trị sử dụng hơn 3000m2 đất tại cửa khẩu Tân Thanh là không nhỏ.
Được biết, ngày 10.5 vừa qua, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn giải quyết khiếu nại liên quan đến việc thực hiện dự án nên trên. Trong khi đó, một số cơ quan chức năng như, cơ quan công an, cơ quan thuế… cũng đã nhận được nhiều kiến nghị làm rõ việc kinh doanh không phép đối với các hộ thuê quầy bán hàng có biểu hiện khai man doanh thu để trốn thuế TNDN hàng tỷ đồng của Công ty Good Wishes tại Việt Nam, cũng như xem xét lại việc công ty này được thực hiện dự án tại cột mốc 13, ở một địa điểm nhạy cảm ngay sát đường biên giới tại Tân Thanh. Có lẽ vụ việc này còn phải chờ thông tin về kết quả giải quyết những kiến nghị trên đối với Công ty Good Wishes mà UBND Tỉnh Lạng Sơn phải báo cáo với Thủ tướng Chính phủ.
Khoa Lâm