CWIHP (Cold War International History Project – Đề án Lịch sử Quốc tế về Chiến tranh Lạnh)
Ngọc Thu dịch
Thảo luận giữa Chu Ân Lai và Lê Thanh Nghị
08-10-1973
Chu Ân Lai: Tôi muốn nhận xét điểm thứ hai về chính quyền Sài Gòn. Tôi phải nói rõ rằng, để Mỹ rút quân sớm, chúng ta đã không yêu cầu Thiệu từ chức và, hơn nữa, chúng ta đề nghị rằng những chuyện nội bộ ở miền Nam Việt Nam phải do chính những người miền Nam giải quyết. Chúng tôi tính toán rằng một lệnh ngừng bắn, rút quân Mỹ và trao đổi tù binh chiến tranh là những điều kiện để Hoa Kỳ rời khỏi Việt Nam.
Công việc nội bộ ở miền Nam Việt Nam nên được giải quyết bởi chính người dân miền Nam Việt Nam. Gần đây, các ông đã giảm yêu cầu từ chức của Thiệu, lấy mất của Mỹ các lập luận hợp lý và tạo điều kiện thuận lợi cho Hoa Kỳ rút quân khỏi Việt Nam. Lập luận sau đây cần được thống nhất: chúng ta sẽ không áp đặt hệ thống cộng sản lên miền Nam Việt Nam, nhưng chúng ta sẽ không cho phép duy trì hệ thống thực dân mới ở đó.
Các cuộc đàm phán ở Campuchia là không phù hợp vào thời gian này. Sihanouk chống lại các cuộc đàm phán. Phe nội bộ của FUNK (1) cũng thế. Họ muốn kéo dài chiến tranh thêm một thời gian nữa. Do đó, nếu các ông thấy có bất kỳ khả năng đàm phán nào thì hãy nói với họ. Chúng tôi không ở trong cái thế để làm như vậy bởi vì chúng tôi đã nói chuyện với họ rất nhiều về chiến đấu và khuyến khích họ chiến đấu. Chúng tôi đề nghị Đảng Lao động Việt Nam tìm một thời điểm thích hợp để nói với họ.
Ghi chú:
1. Mặt trận Thống nhất Quốc gia Campuchia – liên minh Sihanouk – Khmer Đỏ. "Phe nội bộ" là muốn nói tới Khmer Đỏ.
Nguồn: Wilsoncenter.org
———
Thảo luận giữa Chu Ân Lai và Lê Thanh Nghị
03-08-1974
Chu Ân Lai: Thực ra, tôi đã bị bệnh hơn hai năm. Lần này tôi đã nhập viện kể từ ngày 1 Tháng 6. Sau khi tham dự bữa tiệc cấp nhà nước để tỏ lòng tôn kính đối với Thủ tướng Razak (1) [của Malaysia] ngày 31 tháng 5, tôi đã nhập viện. Bệnh của tôi có lẽ phức tạp hơn nhiều so với [bệnh] của đồng chí Phạm Văn Đồng cách đây hai năm. Nếu bệnh của tôi như ông ấy, có lẽ tôi chỉ cần ngủ hai ngày là hồi phục (2).
…
Kể từ đầu cuộc chiến tranh ái quốc của các ông chống lại Mỹ, chúng tôi luôn đưa chuyện hỗ trợ Việt Nam là ưu tiên hàng đầu trong các vấn đề viện trợ nước ngoài của chúng tôi. Hôm nay, chúng tôi vẫn làm như vậy. Một số viện trợ của chúng tôi bằng hình thức cho vay, nhưng phần lớn là không hoàn lại. Tổng giá trị tiền tệ viện trợ kinh tế và quân sự của chúng tôi cho Việt Nam bằng 48% toàn bộ viện trợ nước ngoài của chúng tôi.
Khi các ông đang chiến đấu trong một cuộc chiến, nếu chúng tôi không hỗ trợ các ông, chính chúng tôi không đủ tư cách là những người quốc tế vô sản thật sự. Dưới sự lãnh đạo của Mao Chủ tịch và Ủy ban Trung ương Đảng, tôi đã hoàn thành nhiệm vụ của mình về vấn đề giải quyết hỗ trợ cho Việt Nam. Bây giờ, tôi không được khỏe, và đồng chí Lý Tiên Niệm đảm nhận nhiệm vụ này.
Ghi chú:
1. Tun Abdul Razak bin Haji Hussein (1922-1976), Thủ tướng Malaysia từ năm 1970-1976
2. Thủ tướng Chu Ân Lai bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư vào năm 1973
3. Tại Bắc Kinh, ngày 18 tháng 4 năm 1975, Mao Trạch Đông nhận xét thêm với Kim Nhật Thành về tình hình sức khỏe của giới lãnh đạo Trung Quốc:
"Đồng chí Đổng Tất Vũ đã qua đời. Thủ tướng [Chu Ân Lai] thì bị bệnh. Đồng chí Kháng Sinh và Lưu Bá Thừa cũng bị bệnh. Tôi cũng bị bệnh. Năm nay tôi 82 tuổi rồi. Tôi không thể sống thêm được bao lâu nữa. Chúng tôi sẽ dựa vào các ông.
Tôi sẽ không thảo luận chính trị [với các ông], nhưng ông ấy [Mao chỉ vào Đặng Tiểu Bình] sẽ thảo luận với các ông. Tên của ông ấy là Đặng Tiểu Bình. Ông ấy biết đánh một trận đánh như thế nào. Ông ấy cũng biết đấu tranh chống lại những người theo chủ nghĩa xét lại như thế nào. Hồng vệ binh đã thanh trừng ông ta, nhưng bây giờ thì ông ta tốt rồi. Trong những năm đó, nhiều [nhà lãnh đạo của chúng tôi] đã bị thanh lọc, và bây giờ họ đã được hồi phục. Chúng tôi cần họ".
Nguồn: Wilsoncenter.org
