CWIHP (Cold War International History Project – Đề án Lịch sử Quốc tế về Chiến tranh Lạnh)
Ngọc Thu dịch
Hình Norodom Sihanouk và hoàng hậu Monique Sihanouk đến Bắc Kinh sau khi viếng thăm Việt Nam. Được Chu Ân Lai đón tiếp tại phi trường. © Bettmann/CORBIS
Thảo luận giữa Chu Ân Lai và Hoàng thân Sihanouk
24-01-1973
Mô tả: Chu Ân Lai bảo đảm không có sự can thiệp bên ngoài vào Campuchia và Lào.
Chu Ân Lai: Theo như những gì mà phía Việt Nam nói với đại sứ của chúng tôi tại Hà Nội, cuộc đình chiến tại Việt Nam không bao gồm Campuchia và Lào. Đây là điểm thứ 7 trong thỏa thuận chín điểm ban đầu. Nhưng lần này thỏa thuận nêu rõ, rằng các vấn đề của ba nước Đông Dương nên được chính ba nước giải quyết. Điểm này không được đưa vào các dự thảo trước đó, và được đưa vào lần này. Nếu điều này đúng, thỏa thuận này tốt hơn so với thỏa thuận trước. Điều này có nghĩa là các nước khác không thể can thiệp vào [công việc của ba nước].
Nguồn: Wilsoncenter.org
———–
Thảo luận giữa Chu Ân Lai và Pen Nouth
02-02-1973
Mô tả: Chu Ân Lai đọc một tuyên bố của Mao Trạch Đông, bày tỏ chấp thuận sự rút quân của Mỹ.
Chu Ân Lai: Mao Chủ tịch nói: rất tốt là thỏa thuận Việt – Mỹ để quân đội Mỹ rời khỏi Việt Nam. Thỏa thuận này là một thành công. Sau khi Mỹ rút quân, gồm cả lực lượng không quân, hải quân, và bộ binh Mỹ, sau khi Mỹ rút các căn cứ quân sự, để đối phó với Nguyễn Văn Thiệu thì rất dễ dàng. Tất cả binh lính của liên minh [của chế độ Sài Gòn] sẽ ra đi. Ví dụ, binh lính Nam Hàn đã bắt đầu ra đi.
Tại sao Hoa Kỳ làm điều này? Với mục đích cút đi. Họ đã gửi rất nhiều quân lính tới Đông Dương và xài rất nhiều tiền ở đây, và vấn đề vẫn chưa được giải quyết. Và vấn đề mới xuất hiện liên tục. Cuối cùng thỏa thuận đã đạt được. Trong khi các binh sĩ Mỹ sẽ ra đi, thỏa thuận không chính thức và công khai yêu cầu quân đội Bắc Việt phải ra đi. Nguyễn Văn Thiệu đã thực sự lớn tiếng ồn ào chống lại Hoa Kỳ. Vì sự phản đối của Nguyễn Văn Thiệu, thỏa thuận này đã không được ký hồi tháng 10 năm ngoái.
Dĩ nhiên, phe hữu khuynh ở Hoa Kỳ cũng không ủng hộ thỏa thuận. Ngoài ra, Lầu Năm Góc muốn chuyển đạn dược và vũ khí cho miền Nam Việt Nam, và với việc ký kết thỏa thuận, việc chuyển số hàng này không thể thực hiện. Do đó, việc ký thỏa thuận đã bị trì hoãn và một số lượng lớn đạn dược được chuyển đến miền Nam, Việt Nam. Nhưng Nguyễn Văn Thiệu không biết cách sử dụng nó. [Miền Bắc] Việt Nam không công nhận quân quân đội của mình là quân bên ngoài. Vào thời điểm này, Hoa Kỳ đã nhượng bộ. Nếu chưa có chiến thắng trên chiến trường, thì sẽ không có được ở bàn đàm phán.
Ghi chú:
Pen Nouth (1906-1985) Là cố vấn chính trị thân cận nhất của Sihanouk, làm thủ tướng từ năm 1948-1949, 1952-1955, 1958, 1961-62, và năm 1967-69. Ông cũng là người đứng đầu Chính phủ Hoàng gia Liên minh các dân tộc Campuchia, thành lập tại Bắc Kinh tháng 5 năm 1970, và chào đón Sihanouk khi ông trở về Campuchia vào năm 1975.
Nguồn: Wilsoncenter.org
