"Báo chí lề trái" hay là “rác rưởi" trên internet?

--"Báo chí lề trái" hay là “rác rưởi" trên internet?

QĐND - Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 18-7-2011 đăng bài “Vô tình phát tán luồng gió độc”, phản ánh việc một số blogger để blog của mình thành nơi gây hại cho xã hội. Sau khi báo đăng, xuất hiện một số phản hồi chẳng những không phản biện được vấn đề tác giả nêu mà còn xuyên tạc, bao biện bằng cách tự “tấn phong” các blog đó là “báo chí lề trái”. Vậy thực chất cái gọi là “báo chí lề trái” mà họ thường rêu rao gần đây là gì?

Bằng một sự “phân chia” nguy hiểm, họ đã tự xếp các trang web, blog phản động cũng là một lực lượng báo chí. Bằng hình ảnh ẩn dụ “lề trái và lề phải”, họ cho rằng, lực lượng này đối lập hoàn toàn với hệ thống báo chí Việt Nam và đang tiến hành một “cuộc chiến tranh thông tin” theo kiểu “du kích”. Bằng giọng điệu đầy thù hận, họ đòi phải viết lại lịch sử báo chí Việt Nam đầu thế kỷ 21 để ghi công trạng của những trang “lề trái” này. Bằng lập luận giả dối để đánh lừa dư luận, họ coi báo chí chính thống không còn đáng tin cậy, báo “lề trái” như những “chiến sĩ xung kích”, là “tiếng sét giữa trời quang”, là “kênh thông tin trung lập, trung thực nhất, chuẩn xác nhất”...

Với sự phát triển của công nghệ thông tin, mặc dù nhiều blog hiện nay tích hợp nhiều chức năng, trình bày không khác một tờ báo điện tử, nhưng “cái áo không làm nên ông thầy tu”. Luật Báo chí nước ta nêu rõ: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của các tổ chức của Đảng, cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội; là diễn đàn của nhân dân”. Luật pháp Việt Nam hiện chưa cho phép báo chí tư nhân. Các trang web, blog nói trên cũng không phải là cơ quan ngôn luận của một đoàn thể, lực lượng xã hội nào ở Việt Nam, không được pháp luật thừa nhận thì không thể coi là hoạt động báo chí ở Việt Nam.

Gần đây, một số trang web cá nhân, blog do vi phạm pháp luật đã bị xử lý. Hầu hết các thông tin họ thu thập và đưa lên blog của mình đều gắn với tư tưởng bất mãn, giọng điệu hằn học. Không ít thông tin nhằm mục đích tuyên truyền chống phá Nhà nước. Khi bị xử lý theo pháp luật, họ bù lu, bù loa kêu rằng Việt Nam "bóp nghẹt tự do báo chí", "tự do ngôn luận". Họ kêu toáng lên như vậy mặc dù họ thừa biết rằng, ở Việt Nam không ai bị hạn chế trong việc lập blog và thông tin cho báo chí. Bất kỳ ai có nhu cầu sử dụng blog cũng như đưa tin cho báo chí đều có thể thực hiện hết sức dễ dàng. Còn với các cơ quan báo chí, hiện các tờ báo in và điện tử, cũng như các báo nói, báo hình hằng ngày, hằng giờ đều tiếp nhận thông tin của người dân, cộng tác viên qua rất nhiều kênh: Thư từ, điện thoại, email, fax, gặp gỡ trực tiếp... "Kẻ tung, người hứng", một số tổ chức quốc tế lại lên tiếng bảo vệ những blogger vi phạm pháp luật, lên án Việt Nam ứng xử thô bạo với blogger...

Ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới này, không ai có thể nhân danh tự do ngôn luận mà đưa thông tin xấu độc, gây hại cho xã hội và cộng đồng. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, người luôn kêu gọi tự do internet trên thế giới, cũng từng nói: “Hiện nay chúng tôi nhận ra rằng việc mở rộng internet có những thách thức. Việc này cần đến những luật chơi căn bản nhất để chống lại những việc làm sai trái và có hại. Những lời lẽ thù hận và phỉ báng có thể làm căng thẳng, gây chia rẽ và đưa đến xung đột. Trên mạng, sức mạnh này lại được nhân lên gấp bội. Chiếu theo luật lệ quốc gia và những cam kết quốc tế, Hoa Kỳ có đặt ra một số giới hạn trong vấn đề phát biểu”. Hoa Kỳ là nước phát triển với trình độ tổ chức xã hội cao còn có quan điểm như vậy thì với một nước đang phát triển như Việt Nam, không thể không áp dụng những biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích cộng đồng, lợi ích quốc gia. Luật Báo chí ở Việt Nam không hạn chế quyền tự do thông tin của người dân, nhưng những thông tin gây hại cho cộng đồng thì sẽ bị hạn chế như: Không được kích động chống Nhà nước, phá hoại khối đoàn kết toàn dân; không được kích động bạo lực, tuyên truyền chiến tranh xâm lược, gây hận thù giữa các dân tộc và nhân dân các nước, không được kích động dâm ô, đồi trụy, tội ác; không được tiết lộ bí mật Nhà nước, bí mật quân sự, an ninh, kinh tế, đối ngoại và những bí mật khác do pháp luật quy định; không được đưa tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống....

Các chính sách quản lý internet của Nhà nước Việt Nam cũng nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia-dân tộc, lợi ích cộng đồng, hạn chế thấp nhất những tác động tiêu cực của internet. Các chính sách này đã được thảo luận cả trên diễn đàn Quốc hội và Chính phủ và được sự quan tâm của toàn xã hội. Vì vậy, ở đây chúng tôi thấy cần phải trao đổi thêm với một số comment (phản hồi) sau bài báo “Vô tình phát tán luồng gió độc”, rằng không thể viện dẫn các chính sách quản lý internet để “nhai lại” ý kiến “Việt Nam là một trong 10 nước bị liệt vào danh sách “kẻ thù của internet” như tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF) đưa ra. Theo thống kê của ITU, cơ quan thuộc Liên hợp quốc thì vào năm 2000, Việt Nam chỉ có khoảng 200.000 người sử dụng internet, chiếm 0,3% dân số thì đến cuối tháng 11-2010 là 27,3 triệu người, chiếm khoảng 31,7% dân số và lọt vào danh sách 20 quốc gia có số người sử dụng internet nhiều nhất thế giới. Hiện ở Việt Nam, có 6 trang mạng xã hội phát triển nhất gồm: ZingMe với 4,6 triệu thành viên, Facebook với 3,5 triệu thành viên và Yahoo có 3,1 triệu người dùng. Các trang còn lại như: Yume với 2,6 triệu người, GoOnline có 1,6 triệu, Tamtay có 1 triệu người dùng… Tổ chức RSF, trên thực tế cũng không đủ uy tín khi đưa ra báo cáo hồ đồ về tình hình sử dụng internet ở Việt Nam. Tổ chức này từng thừa nhận nhận tài trợ của NED, cơ quan bị cáo buộc chuyên sử dụng tiền thuế của người dân Mỹ vào hoạt động đe dọa các nền dân chủ ở nước ngoài và đã bị UNESCO từ chối bảo trợ vì thiếu khách quan khi công bố những tài liệu liên quan đến một số quốc gia thành viên UNESCO.

Nhìn lại ba loại thông tin của các trang web, blog mà họ tự xưng là “báo chí lề trái” thời gian qua, cũng đủ thấy ngay ý đồ của chủ nhân các trang này. Một là, trước các kỳ đại hội Đảng, kỳ họp Quốc hội, họ dồn dập đưa các thông tin bịa đặt, xuyên tạc về lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Hai là, họ nhặt nhạnh thông tin từ đủ mọi nguồn, kể cả nguồn "thông tin vỉa hè" rồi phát tán các thông tin “ngược dòng lịch sử” để bôi nhọ lãnh tụ, bôi đen lịch sử dân tộc theo kiểu “rước voi về giày mồ ông vải”. Ba là, họ tỏ ra thạo tin, nhanh nhảu đưa những thông tin “hậu trường” về các vụ án, vụ việc kinh tế, xã hội, văn hóa, những tiêu cực xã hội rồi quy kết cho sự yếu kém của chính quyền và kích động lật đổ Nhà nước, lật đổ chế độ... Giọng điệu chửi bới, ngôn ngữ thô tục, "chợ búa", thiếu văn hóa..., đó không phải là thứ văn phong báo chí, chỉ là thứ thông tin “ba xu” không hơn không kém. Nhiều blogger cũng đã  lên tiếng phản đối việc này.

Đến đây, có thể khẳng định, cái gọi là "báo chí lề trái" thực chất chỉ là một thứ "rác rưởi" trên xa lộ thông tin toàn cầu internet. Tuy có thể ban đầu thu hút sự tò mò, hiếu kỳ của người đọc bởi những thông tin lạ nhưng bạn đọc chân chính sẽ sớm nhận ra chân tướng và không rỗi hơi mất thời gian với loại web, blog lá cải, đi ngược dòng chảy chung này. Không phải ngẫu nhiên mà gần đây, một bạn sinh viên đã có bài viết trên blog nêu ra những “dấu hiệu nhận biết phản động trên facebook, blog, website”. Không ít bạn trẻ đã phản đối những trang này và yêu cầu xử lý chúng để làm trong sạch môi trường internet, giúp người dân được tiếp cận thông tin trung thực, bổ ích.

Nguyễn Văn Minh

-"Báo chí lề trái" hay là “rác rưởi" trên internet? (CAND 31-7-11)  -- Ông Nguyễn Văn Minh viết thêm một bài nữa, cãi lại những người cãi lại ông sau khi ông viết Vô tình phát tán luồng gió độc? (QĐND 17-7-11).. Ông Minh "khẳng định, cái gọi là "báo chí lề trái" thực chất chỉ là một thứ "rác rưởi" trên xa lộ thông tin toàn cầu internet".  Tôi cũng khẳng định: mặt trời thực chất là mặt trăng.


-Vô tình phát tán luồng gió độc?
QĐND - Mấy năm gần đây, xuất hiện hiện tượng một số văn nghệ sĩ, nhà báo, chuyên gia, nhà quản lý... lập blog cá nhân và nổi tiếng từ blog với lượng truy cập không kém gì báo điện tử. Tuy nhiên, không ít người đã để cho blog của mình trở thành nơi phát tán những luồng gió độc, gây hại cho xã hội và cộng đồng...

Vô tình hay cố ý?

Theo Tổng cục Thống kê, tổng số người sử dụng internet tại Việt Nam tính đến cuối tháng 11-2010 là 27,3 triệu người, chiếm khoảng 31,7% dân số. Trong đó, theo ước tính từ Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện ở Việt Nam có khoảng hơn 3 triệu blog và số lượng này không ngừng tăng lên. Với tư cách là một trang ghi chép cá nhân trên internet, việc tạo lập dễ dàng, miễn phí, có thể đưa được nhiều bài, ảnh, phim, nhạc, tạo diễn đàn... blog có sức hút rất lớn.

Song cũng chính từ đây, đã có không ít blog đã trở thành nơi phát đi những luồng gió độc. Bên cạnh những bài có nội dung tốt có không ít bài với nội dung xấu, thiếu đúng đắn cả về lập trường chính trị, văn hóa; lời lẽ có khi không khác một tờ báo hải ngoại phản động. Một nhà thơ khá nổi tiếng lập ra một blog với 13 chuyên mục khác nhau, có nhiều thông tin rất đáng đọc, nhiều bài khá hay. Nhưng thật tiếc, thỉnh thoảng trong vườn hoa nhiều sắc màu ấy lại len lỏi những cây nấm độc. Có khi là một bài báo kích động hận thù dân tộc, có khi lại là một bức thư ngỏ kèm lời bênh vực một nhân vật phạm pháp, thậm chí có cả những bài với nội dung rất xấu độc được “copy” về từ một trang web hải ngoại.

Chủ nhân của những blog kiểu như trên, có cả những người hiện vẫn đang công tác tại các cơ quan Nhà nước, đoàn thể xã hội hoặc các cơ quan báo chí. Đáng buồn hơn, có người là nhà báo, bình thường vẫn tác nghiệp, viết bài theo chuẩn mực chính thống cho đăng lên báo của mình. Nhưng rồi, ở phía sau, qua blog cá nhân, chính họ lại có những bài viết khác, bộc lộ những thông tin với quan điểm hoàn toàn trái ngược, thậm chí cả những “bí mật” mà lẽ ra với lương tâm, trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, họ không nên công bố. Không ít người, bản chất vốn không phải là người xấu và cũng không hề có quan hệ với các thế lực phản động nhưng chỉ vì sĩ diện cá nhân, muốn được nổi tiếng thông qua blog, muốn blog của mình cũng có “số má” bằng lượng truy cập lên tới hàng triệu lượt nên đã cố tình tìm kiếm, đưa những thông tin giật gân, hậu trường chính trị, lá cải... mà không lường hết hậu quả của chúng.

Thật đáng tiếc, hiện nay, trên nhiều trang web, diễn đàn phản động từ nước ngoài, các thế lực thù địch đã “đánh hơi” thấy sự nở rộ các loại blog kiểu này và lập tức quảng bá, giới thiệu một loạt danh sách các blog “hot” từ Việt Nam. Trong danh sách mà chúng cho là “cùng hội cùng thuyền” đó, thật đáng buồn có cả những văn nghệ sĩ, nhà báo, nhà khoa học nổi tiếng trong nước. Họ có thể không hề tiếp tay cho các thế lực đó, song đã bị lợi dụng bởi những bài viết vô tình phát đi “luồng gió độc”.

Bài học quản lý, lương tâm và trách nhiệm

Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị định số 97/2008/NĐ-CP ngày 28-8-2008 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet, trong đó có các quy định rõ đối với việc quản lý blog và cũng đã có một vài chủ blog phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về các hành vi vi phạm pháp luật nhưng thế giới blog hiện vẫn là “miền cỏ hoang” cần thanh lọc hơn nữa. Vẫn biết rằng, blog là môi trường mang tính tự do cá nhân cao và hoạt động của các văn nghệ sĩ, nhà khoa học cũng đòi hỏi tư duy độc lập sáng tạo, mang đậm dấu ấn phong cách cá nhân... nhưng không thể vì thế mà để blog trở thành nơi tùy tiện phát đi những nội dung xấu độc. Hiện nay, vẫn còn nhiều “lỗ hổng” xung quanh vấn đề này. Ở Việt Nam, có tới 70% người dùng sử dụng blog từ nhà cung cấp Yahoo và hiện nay, một số lượng lớn khác sử dụng từ nhà cung cấp Google. Tuy nhiên, hai nhà cung cấp này lại đều là nhà cung cấp nước ngoài, chưa phải chịu những cam kết phối hợp quản lý chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong nước.

Có thể tham khảo kinh nghiệm quản lý từ những nước từng quản blog “rất chặt” như Trung Quốc và Ma-lai-xi-a, họ đều yêu cầu chủ nhân blog công bố danh tính, nơi ở cùng nhiều quy định chặt chẽ khác. Gần đây, đã có bạn đọc phản ánh việc có blog yahoo 360plus đưa tin phản động. Bạn đọc đã dùng chức năng báo cáo của blog 360plus để báo cáo về những blog này, nhưng cả 5 lần thực hiện đều không thấy phản hồi mà nhà cung cấp lại gửi bản tin tự động yêu cầu phải báo cáo bằng... tiếng Anh và theo luật pháp của... Xin-ga-po, do nhóm phát triển dịch vụ nằm ở Xin-ga-po. Đó là điều vô lý vì yahoo plus là một sản phẩm chỉ dùng cho thị trường Việt Nam, do Yahoo Việt Nam quản lý thì phải tuân thủ đầy đủ luật pháp của Việt Nam. Không thể để các nhà cung cấp đứng ngoài cuộc và thiếu trách nhiệm như vậy!

TS Nguyễn Tử Quảng, Giám đốc Trung tâm an ninh mạng BKIS từng cho biết, về mặt kỹ thuật, hoạt động của những chủ nhân blog trong nước, nếu tham gia những việc phạm pháp, dù tinh vi đến đâu cũng đều có thể bị phát hiện nhờ biện pháp kỹ thuật. Thế nhưng, với những blog có “rác đen”, “nấm độc” mà chúng tôi đề cập trong bài viết này, ranh giới giữa vi phạm pháp luật và vi phạm đạo đức nghề nghiệp, trái lương tâm, đạo lý đôi khi là khá mong manh. Có thể có những sai phạm do vô tình, có thể có những sai sót chưa đến mức độ truy cứu pháp luật.

Vì vậy, điều quan trọng nhất là mỗi chủ nhân blog, nhất là với danh dự, uy tín của người nổi tiếng, càng phải đề cao trách nhiệm trước cộng đồng, trước xã hội cũng như trước cơ quan, đơn vị nơi mình đang công tác. Chỉ có sự tự giác “tự thanh lọc” của họ mới là điều kiện tiên quyết và quan trọng nhất giúp blog không còn “nấm độc”.

Về phía các cơ quan, đoàn thể, hội nghề nghiệp... cũng cần phải quan tâm hơn trong việc quản lý blog cá nhân thành viên trong đơn vị mình, nhất là khi có nội dung liên quan trực tiếp đến lĩnh vực quản lý. Ở một khía cạnh khác, cùng với xử lý, ngăn chặn cái xấu thì đã đến lúc biểu dương, khen thưởng những blogger nổi tiếng và có đóng góp tích cực cho cộng đồng, nhân lên nhiều blog hay và đẹp cũng là việc cần làm.

NGUYỄN VĂN MINH