Thứ Năm, 6 tháng 9, 2012

Tiền đâu thâu tóm ngân hàng?

--
-(TBKTSG) - Ngày 10-7-2012, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bắt đầu thanh tra toàn diện một số tổ chức tín dụng liên quan đến vụ thâu tóm Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương tín (Sacombank). Trả lời chất vấn trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, Thống đốc NHNN cam kết sẽ công khai trên trang web của NHNN kết quả để dư luận biết khi cuộc thanh tra kết thúc vào cuối tháng 8-2012.

“Chúng tôi không biết họ lấy tiền ở đâu?”

Mối quan tâm lớn của dư luận không phải chỉ là liệu vụ thâu tóm Sacombank có vi phạm quy định pháp luật, mà còn là nguồn lực tài chính của những người đi thâu tóm đến đâu. Họ có thực sự có tiềm lực tài chính mạnh đến mức mua nổi 51% cổ phần của một ngân hàng niêm yết?
Ông Phùng Văn Hùng, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội, đặt câu hỏi với Thống đốc NHNN: “Tiền đâu để nhóm cổ đông mới thâu tóm Sacombank NHNN có biết không?”. “Họ không báo cáo với NHNN và chúng tôi cũng không biết họ lấy tiền ở đâu” - Thống đốc trả lời.
Xét về thủ tục quy định, những người nắm giữ dưới 5% cổ phần ngân hàng, kể cả tổ chức, không phải công bố thông tin và pháp luật cho phép họ được ủy quyền cho một người, một nhóm người đại diện cho quyền lợi của họ. Những thành viên mới tham gia Hội đồng quản trị của Sacombank đã được ủy quyền như thế.
Muốn làm rõ mối quan hệ của những người sở hữu cổ phiếu Sacombank thông qua giao dịch trên sàn niêm yết, phải nắm được đường đi của dòng tiền đến tài khoản của những người đó. Tiền được chuyển từ đâu? Từ ngân hàng nào? Nó đi qua bao nhiêu ngân hàng, bao nhiêu tài khoản trước khi đến tài khoản của người giao dịch chứng khoán? Nó được chuyển từ tài khoản giao dịch chứng khoán đến hay từ tài khoản cá nhân đến? Có những khoản tiền được chia nhỏ, có những khoản để nguyên một cục. Có tài khoản sử dụng hỗ trợ tài chính của công ty chứng khoán, sau đó mới trả lại...
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước là người có nghĩa vụ trả lời những câu hỏi trên nhưng lại không có công cụ và quyền hạn để tìm ra câu trả lời. Ủy ban không có khả năng tiếp cận tài khoản ngân hàng, không có chức năng điều tra.
Đó là với cổ đông cá nhân. Cổ đông tổ chức hiện nay của Sacombank như Ngân hàng Eximbank, Ngân hàng Phương Nam, Công ty Vàng bạc Đá quý Phương Nam... đều có chức năng đầu tư tài chính và trên giấy tờ, họ không vượt quá giới hạn sở hữu cho phép.
Nếu không tiếp cận được tài khoản ngân hàng của nhà đầu tư, ngoài cơ quan an ninh có chức năng điều tra, cơ quan quản lý ngành ngân hàng và chứng khoán không thể nào biết được nguồn gốc tiền đầu tư. Tuy nhiên điều có thể tìm hiểu, làm rõ là cổ phiếu Sacombank được các chủ sở hữu sử dụng như thế nào. Một nguồn tin đáng tin cậy nói rằng nó được thế chấp, cầm cố để vay tiền ở nhiều ngân hàng. Tiền vay được quay vòng lần thứ hai, mua tiếp cổ phiếu Sacombank. Cứ thế, theo kiểu cuốn chiếu, tiền ngân hàng được sử dụng để thâu tóm ngân hàng.  
Vòng xoáy liên ngân hàng
Khi tài sản đảm bảo cho một khoản vay là chứng khoán, các ngân hàng chịu hai sức ép: tỷ lệ tín dụng phi sản xuất tăng lên và phải trích lập dự phòng rủi ro cao hơn theo quy định của Thông tư 13 về các tỷ lệ an toàn trong hoạt động ngân hàng vẫn đang còn hiệu lực. Hơn nữa, những năm qua thị giá cổ phiếu ngân hàng luôn đứng ở mức thấp, khiến cho giá trị khoản vay teo tóp, không đáp ứng được lượng tiền cần thiết mà người vay muốn vay.
Với mỗi cổ phiếu Sacombank cầm cố, người vay chỉ vay được tối đa 10.000 đồng - một số ngân hàng khẳng định với TBKTSG. Nghĩa là để có tiền thâu tóm 51% Sacombank, phải thế chấp lượng cổ phiếu gấp đôi. Đấy là mua theo thị giá trên sàn. Những khoản mua thỏa thuận giữa nhóm cổ đông mới và một số tổ chức nước ngoài cũng như một số thành viên cũ Hội đồng quản trị Sacombank được tiến hành trên cơ sở cao gấp đôi, gấp rưỡi thị giá. Động thái này đẩy giá thành thâu tóm và đòi hỏi phải bỏ ra một khoản tiền lớn hơn.    
Các lần chuyển nhượng cổ phiếu Sacombank theo phương thức thỏa thuận diễn ra dồn dập vào đầu năm nay. Nguồn tiền người mua cần không những lớn mà còn phải tập trung và nhiều khả năng họ đã lên liên ngân hàng để vay. Ở thị trường liên ngân hàng, người ta có thể cho vay tín chấp và thế chấp. Vay được hay không, lãi suất, kỳ hạn thế nào phụ thuộc phần lớn vào người có tiền - bên cho vay. Khi đó vay liên ngân hàng chưa phải tính vào tăng trưởng tín dụng, chưa phải trích lập dự phòng rủi ro như bây giờ, nên vay được là thuận lợi. Một phần tiền thâu tóm Sacombank có thể đã xuất phát từ thị trường liên ngân hàng.
Nhóm thâu tóm Sacombank có đủ uy tín đến mức vay được tiền trên liên ngân hàng, nhất là vay tín chấp? Nếu chấp nhận mức uy tín của nhóm, ai là người cho vay? Tiền vay liên ngân hàng được sử dụng vào mục đích gì thường được bên cho vay nắm rõ, vì nếu không, rủi ro xảy ra, họ làm sao thu hồi. NHNN có biết vấn đề này? Có kiểm tra, kiểm soát đường đi của đồng vốn?      
Cho đến nay nhóm cổ đông mới đã tiếp quản Sacombank được vài tháng. Câu chuyện thâu tóm ngân hàng này dường như đã kết thúc, nhưng dư âm của nó vẫn chưa lắng lại.

Tiền đâu thâu tóm ngân hàng?

****************


-  - Ba cổ đông lớn vừa lộ diện của Sacombank đều có liên quan đến liên minh Eximbank – Phương Nam Bank. Cơ chế nào để một ngân hàng không nắm cổ phần chi phối ở một doanh nghiệp vẫn có thể lái công ty phụ thuộc cùng đi thôn tính doanh nghiệp đó cho họ?



Thị trường vẫn chưa hết ngạc nhiên trước các cổ đông lớn vừa lộ diện ở Sacombank. Công ty cổ phần đầu tư tài chính Sài Gòn Á Châu sở hữu 5,01%; công ty cổ phần đầu tư Sài Gòn Exim sở hữu 5,17%; ông Trần Phát Minh, hiện là chủ tịch hội đồng quản trị (HĐQT) Kienlong Bank là cổ đông cá nhân lớn có 5,01% tỷ lệ sở hữu ở Sacombank. Thông tin quan trọng này đến với các nhà đầu tư rất trễ qua văn bản xử phạt vi phạm hành chính do uỷ ban Chứng khoán Nhà nước đưa ra.
Đầu tư qua lại nắm quyền kiểm soát
Theo luật Các tổ chức tín dụng, một ngân hàng và các công ty con, công ty liên kết của ngân hàng đó không được góp vốn vượt quá 11% vốn điều lệ của doanh nghiệp nhận vốn góp. Trên thực tế, một số ngân hàng đã cùng các công ty liên kết tham gia góp vốn thành lập công ty cổ phần đầu tư tài chính, sau đó chuyển vốn qua hình thức uỷ thác đầu tư. Công ty cổ phần đầu tư tài chính nhận vốn uỷ thác đi đầu tư vào các doanh nghiệp, dần dần trở thành công ty chuyên đi nắm giữ sở hữu doanh nghiệp.
Chẳng hạn, theo báo cáo thường niên 2011, ngân hàng Eximbank đã có những khoản đầu tư vào các tổ chức kinh tế như 10,86% ở chứng khoán Rồng Việt; 10,99% ở Eximland; 9,45% vào công ty bảo hiểm Nhà Rồng; 10% vào quỹ đầu tư tăng trưởng Việt Long; 11% vào Sài Gòn Exim. Các công ty này lại có sự đầu tư lẫn nhau, như trong cơ cấu cổ đông quỹ đầu tư tăng trưởng Việt Long có bảo hiểm Nhà Rồng, chứng khoán Rồng Việt, công ty cổ phần đầu tư tài chính Sài Gòn Á Châu. Rồi công ty cổ phần đầu tư tài chính Sài Gòn Á Châu lại là cổ đông lớn của chứng khoán Rồng Việt với tỷ lệ sở hữu 10,51%; Eximbank sở hữu 10,86%; quỹ đầu tư tăng trưởng Việt Long nắm giữ 2,06%.
Đồng thời, ở những công ty này có cổ đông là những công ty đã có mối quan hệ chồng chéo trước đó. Chẳng hạn, 16 thành viên góp vốn vào quỹ đầu tư Việt Long thì nhóm Eximbank đã chiếm bốn, cổ đông khác là Tanimex cũng do người của Eximbank lãnh đạo, các doanh nghiệp còn lại không loại trừ có mối quan hệ khác như tín dụng với Eximbank. Như vậy, các thành viên tham gia góp vốn có lợi ích tác động lẫn nhau. Đáng chú ý, nhiều lãnh đạo cấp cao và cấp trung của các công ty này là lãnh đạo ở công ty mẹ. Chẳng hạn ở Eximbank, ông Phạm Hữu Phú nguyên phó chủ tịch HĐQT Eximbank, hiện là chủ tịch HĐQT Sài Gòn Á Châu, chứng khoán Rồng Việt, Eximland... Theo TS Lê Đạt Chí, trưởng bộ môn đầu tư tài chính trường đại học Kinh tế TP.HCM, với mối quan hệ chồng chéo, từ “nơi khác” họ có thể chi phối các doanh nghiệp liên kết này. Đồng thời, thường những công ty có sự đầu tư qua lại này có chung mục tiêu đầu tư, dễ dàng trở thành một nhóm, và không hoạt động theo quy định của cổ đông lớn. Theo diễn biến của vụ thâu tóm Sacombank, có thể họ đã bầu dồn phiếu cho Eximbank đại diện “nói chuyện” với Sacombank.
Có hạn chế tính cạnh tranh?
Theo TS Lê Đạt Chí, công ty đầu tư tài chính không phải là quỹ đầu tư, và hoạt động dưới luật doanh nghiệp. Theo GS.TS Nguyễn Vân Nam, về nguyên tắc, những công ty cổ phần đầu tư tài chính không bị chi phối bởi luật Các tổ chức tín dụng, dù có thể họ nhận vốn uỷ thác đầu tư từ tổ chức tín dụng. Pháp luật không cấm những hoạt động đi đầu tư doanh nghiệp như vậy.
Cũng theo ông Nguyễn Vân Nam, với những trường hợp thâu tóm, sở hữu qua lại này, không phải là không có luật điều chỉnh. Theo đó, nếu những đầu tư chồng chéo này có khả năng trở thành liên minh thâu tóm, sở hữu một tỷ lệ lớn trong một ngành hàng thì sẽ trở thành đối tượng của luật Cạnh tranh. Và không loại trừ có thể có sự bàn bạc nội bộ trước khi đưa ra chính sách kinh doanh, vô hình trung hạn chế tính cạnh tranh trong ngành ngân hàng. Quản lý và làm rõ điều này chính là nhiệm vụ của cơ quan quản lý và ngân hàng Nhà nước.

  SGTT sgtt: Uỷ thác đầu tư, con đường lách luật để thâu tóm Sacombank


-
Cổ đông lớn Sacombank bị phạt vì tính nhầm tỷ lệ sở hữu


-Ông Trần Bảo Toàn thôi làm thành viên Hội đồng quản trị chứng khoán Bản Việt
(Gafin) - Ông Trần Bảo Toàn xin từ nhiệm với lý do cá nhân.
Công ty cổ phần chứng khoán Bản Việt thông báo thay đổi thành viên quản trị.Ông Trần Bảo Toàn thôi giữ chức vụ thành viên Hội đồng Quản trị của công ty cổ phần chứng khoán Bản Việt kể từ ngày 5/6.
Ông Trần Bảo Toàn nộp đơn xin từ nhiệm với lý do cá nhân.
Ông Toàn là một trong những thành viên sáng lập của Quỹ Bản Việt. Trước khi thành lập Quỹ Bản Việt, Ông là một trong những Giám đốc của Vietnam Holding. Ông Toàn có hơn 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ngân hàng, quản lý quỹ và tài sản tại Thụy Sỹ, Luxembourg. Ông từng làm Giám đốc Quản lý Danh mục Đầu tư cấp cao và trưởng phòng Nghiên cứu.
Hội đồng quản trị chứng khoán Bản Việt còn lại 6 thành viên, với Chủ tịch Hội đồng quản trị là bà Nguyễn Thanh Phượng.
5 thành viên Hội đồng quản trị gồm: Ông Tô Hải (kiêm Tổng giám đốc), ông Huỳnh Richard Lê Minh (kiêm Phó Tổng giám đốc), ông Nguyễn Quang Bảo (kiêm Phó Tổng giám đốc - Giám đốc chi nhánh Hà Nội), ông Trần Quyết Thắng và ông Nguyễn Hoàng Bảo.

Nguồn DVT/HNX
-




Tổng số lượt xem trang